Nghiên cứu vaccine mRNA ngừa Covid đoạt giải Nobel Y Sinh 2023
Công trình nghiên cứu về vaccine mRNA ngừa Covid-19 của hai nhà khoa học Katalin Kariko và Drew Weissman đoạt giải Nobel Y Sinh 2023.
Tại buổi lễ diễn ra lúc 12h ngày 2/10 (giờ Stockholm, tức 16h45 - giờ Hà Nội), đại diện Viện Hàn lâm Thụy Điển xướng tên nghiên cứu trên. Katalin Kariko, quốc tịch Hungary, là nữ giáo sư ngành hóa sinh phân tử, còn Drew Weissman là giáo sư, bác sĩ, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania (Mỹ).
Hai nhà khoa học giành giải Nobel Y Học 2023.
"Bằng những phát hiện đột phá, hai nhà khoa học đã góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển vaccine với tốc độ chưa từng có trong thời kỳ đại dịch", Hội đồng Nobel cho biết.
Theo Thomas Perlmann, thư ký của Hội đồng Nobel, hai nhà khoa học đều "choáng ngợp trước tin được nhận giải". Gunilla Karlsson Hedestam, thành viên hội đồng chấm giải, nhận định công trình của giáo sư Kariko và Weissman "đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đầu của đại dịch".
Được công bố năm 2005, khám phá của họ mở đường cho sự ra đời của vaccine Pfizer và Moderna ngừa Covid-19. Nghiên cứu này cũng cho thấy tiềm năng chống lại các loại bệnh khác như HIV, ung thư, tự miễn và bệnh di truyền.
Trước đó, Weissman và Kariko cùng làm việc hai thập kỷ tại phòng thí nghiệm để phát triển công nghệ mRNA. Trở ngại đầu tiên là các phân tử mRNA rất mỏng manh, sẽ bị tế bào phá hủy lập tức khi đưa vào cơ thể. Quá trình phá hủy này cũng gây phản ứng viêm có hại.
Để giải quyết tình trạng này, hai nhà khoa học thực hiện một số sửa đổi trên mRNA, khiến nó không còn gây viêm và tạo nhiều protein hơn. Từ đó, RNA an toàn để điều trị mà không gây phản ứng cytokine, độc tính hoặc tác dụng phụ.
Ở thời điểm đó, các loại vaccine truyền hoạt động theo cơ chế đưa virus hoặc một phần của virus vào cơ thể, huấn luyện hệ miễn dịch ghi nhớ và tấn công mầm bệnh xâm nhập. Thay vào đó, vaccine mRNA như một bản hướng dẫn được mã hóa, cho phép các tế bào tự sản sinh protein virus. Giáo sư Weissman và Kariko cho rằng cơ chế này mô phỏng bệnh dịch tốt hơn, tạo phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn các loại vaccine truyền thống.
Tuy nhiên, giới khoa học đã không quan tâm đến công trình mới này. Giáo sư Weissman cho biết bài báo đầu tiên của họ năm 2005 bị tạp chí Nature and Science từ chối. Cuối cùng, nghiên cứu được đăng tải trên ấn phẩm chuyên biệt có tên Immunity.
Vài năm sau, công ty Moderna (Mỹ) và BioNTech (Đức) chú ý công trình này, đầu tư nghiên cứu vaccine mRNA để ngăn ngừa bệnh cúm, virus cytomegalo và các mầm bệnh khác. Tuy nhiên, không loại nào vượt qua thử nghiệm lâm sàng trong nhiều năm. Đến 2019, Covid-19 xuất hiện, mRNA trở thành tia hy vọng, giúp quá trình phát triển vaccine diễn ra với tốc độ kỷ lục, cứu sống hàng tỷ người.
Hai nhà khoa học Drew Weissman và Katalin Kariko. (Ảnh: Penn Medicine)
Người đoạt giải được trao chứng nhận Nobel, huân chương Nobel và tiền thưởng trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 989.000 USD), vào ngày 10/12. Các nhà khoa học thường phải đợi nhiều thập kỷ để công trình của họ được Hội đồng Giám khảo Nobel công nhận.
Năm 2022, Ủy ban Nobel xướng tên nhà khoa học Svante Pääbo vì những khám phá liên quan đến sự tiến hóa của con người.
Trước khi Giải Nobel gọi tên TS. Kariko và GS. Weissman, Giải thưởng VinFuture năm 2021, là một trong số ít giải thưởng khoa học công nghệ quy mô toàn cầu đầu tiên, cũng đã tôn vinh công trình nghiên cứu của TS. Kariko và GS. Weissman. Viêc VinFuture vinh danh TS. Kariko và GS. Weissman trước Nobel 2 năm đã thể hiện tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture. Mặc dù đã được vinh danh bởi nhiều giải thưởng quốc tế lớn, Giải thưởng VinFuture vẫn có vị trí đặc biệt đối với TS. Kariko. Trong một chia sẻ vào cuối tháng 6/2023, bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có những giải thưởng khoa học đến từ các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là những giải thưởng có uy tín, vì sẽ thu hút sự chú ý không chỉ ở trong nước mà còn trên phạm vi toàn cầu. Bà Kariko khẳng định rằng, từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế. Những giải thưởng quốc tế như VinFuture không chỉ là nguồn cảm hứng cho những nhà khoa học nội địa mà còn tạo nên sức hút, sự quan tâm từ các quốc gia có nền khoa học và công nghệ phát triển mạnh, từ đó mở ra cơ hội cho sự hợp tác và chia sẻ kiến thức, đẩy mạnh tiến trình phát triển khoa học công nghệ trên toàn cầu, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển. |
- Vấn đề với quy tắc trao thưởng 3 người của giải Nobel
- Nobel Vật lý 2023 vinh danh nghiên cứu về hạt electron
- Nobel Hóa học 2023 vinh danh nghiên cứu công nghệ nano
- Tác giả người Na Uy Jon Fosse thắng giải Nobel Văn học 2023
- Nhà hoạt động nữ quyền Iran giành giải Nobel Hòa bình 2023
- Giải Nobel kinh tế 2023 vinh danh nữ giáo sư Mỹ
- Thảm họa thiên nhiên 2,5 triệu năm trước đã thay đổi sự tiến hóa của nhân loại như thế nào?
50 phát minh làm thay đổi thế giới
Bàn tính – 190 sau CN. Việc sử dụng bàn tính được ghi vào sử sách Trung Quốc (TQ) lần đầu tiên vào năm 190 sau CN. Công cụ của người TQ được coi là phương pháp tính nhanh nhất trong nhiều thế kỷ, và dưới bàn tay sử dụng thành thạ
Người cao nhất và người thấp nhất thế giới gặp nhau
Người đàn ông cao nhất thế giới và thấp nhất thế giới vừa có cơ hội gặp mặt nhau lần đầu tiên hôm 13/11 nhân dịp kỷ niệm ngày Kỷ lục Thế giới Guinness lần thứ 10 hàng năm tại London, Anh.
7 hành vi xấu trong nghiên cứu khoa học
Ngày 23/3, Hiệp hội Khoa học Trung Quốc đã ban bố một bản "Quy phạm đạo đức khoa học của người làm công tác khoa học". Bản "Quy phạm..." này đưa ra định nghĩa 7 hành vi xấu trong nghiên cứu khoa học...
Sắp diễn ra cuộc săn lùng quái vật hồ Loch Ness lớn nhất trong 50 năm qua, sẽ dùng hàng loạt thiết bị tối tân
Trung tâm hồ Loch Ness ở Scotland đang lên kế hoạch cho dự án truy lùng dấu vết của Quái vật hồ Loch Ness lớn nhất kể từ năm 1972 cho đến nay.
Tàu vũ trụ NASA đã đâm thành công vào tiểu hành tinh
Tàu vũ trụ DART của NASA lao vào tiểu hành tinh Dimorphos không nguy hiểm trong thử nghiệm phòng thủ hành tinh đầu tiên trên thế giới.
Những ngôi nhà kỳ lạ nhất thế giới
Kiến trúc vốn là một nghệ thuật, không phải là một công việc cơ khí giản đơn. Nếu thiết kế lãng mạn, sáng tạo sẽ hình thành những toà nhà độc đáo.
