Nghiên cứu vaccine mRNA ngừa Covid đoạt giải Nobel Y Sinh 2023

Công trình nghiên cứu về vaccine mRNA ngừa Covid-19 của hai nhà khoa học Katalin Kariko và Drew Weissman đoạt giải Nobel Y Sinh 2023.

Tại buổi lễ diễn ra lúc 12h ngày 2/10 (giờ Stockholm, tức 16h45 - giờ Hà Nội), đại diện Viện Hàn lâm Thụy Điển xướng tên nghiên cứu trên. Katalin Kariko, quốc tịch Hungary, là nữ giáo sư ngành hóa sinh phân tử, còn Drew Weissman là giáo sư, bác sĩ, chuyên gia bệnh truyền nhiễm tại Trường Y Perelman thuộc Đại học Pennsylvania (Mỹ).

Nghiên cứu vaccine mRNA ngừa Covid đoạt giải Nobel Y Sinh 2023
Hai nhà khoa học giành giải Nobel Y Học 2023.

"Bằng những phát hiện đột phá, hai nhà khoa học đã góp phần quan trọng vào công cuộc phát triển vaccine với tốc độ chưa từng có trong thời kỳ đại dịch", Hội đồng Nobel cho biết.

Theo Thomas Perlmann, thư ký của Hội đồng Nobel, hai nhà khoa học đều "choáng ngợp trước tin được nhận giải". Gunilla Karlsson Hedestam, thành viên hội đồng chấm giải, nhận định công trình của giáo sư Kariko và Weissman "đặc biệt quan trọng trong giai đoạn đầu của đại dịch".

Được công bố năm 2005, khám phá của họ mở đường cho sự ra đời của vaccine Pfizer và Moderna ngừa Covid-19. Nghiên cứu này cũng cho thấy tiềm năng chống lại các loại bệnh khác như HIV, ung thư, tự miễn và bệnh di truyền.

Trước đó, Weissman và Kariko cùng làm việc hai thập kỷ tại phòng thí nghiệm để phát triển công nghệ mRNA. Trở ngại đầu tiên là các phân tử mRNA rất mỏng manh, sẽ bị tế bào phá hủy lập tức khi đưa vào cơ thể. Quá trình phá hủy này cũng gây phản ứng viêm có hại.

Để giải quyết tình trạng này, hai nhà khoa học thực hiện một số sửa đổi trên mRNA, khiến nó không còn gây viêm và tạo nhiều protein hơn. Từ đó, RNA an toàn để điều trị mà không gây phản ứng cytokine, độc tính hoặc tác dụng phụ.

Ở thời điểm đó, các loại vaccine truyền hoạt động theo cơ chế đưa virus hoặc một phần của virus vào cơ thể, huấn luyện hệ miễn dịch ghi nhớ và tấn công mầm bệnh xâm nhập. Thay vào đó, vaccine mRNA như một bản hướng dẫn được mã hóa, cho phép các tế bào tự sản sinh protein virus. Giáo sư Weissman và Kariko cho rằng cơ chế này mô phỏng bệnh dịch tốt hơn, tạo phản ứng miễn dịch mạnh mẽ hơn các loại vaccine truyền thống.

Tuy nhiên, giới khoa học đã không quan tâm đến công trình mới này. Giáo sư Weissman cho biết bài báo đầu tiên của họ năm 2005 bị tạp chí Nature and Science từ chối. Cuối cùng, nghiên cứu được đăng tải trên ấn phẩm chuyên biệt có tên Immunity.

Vài năm sau, công ty Moderna (Mỹ) và BioNTech (Đức) chú ý công trình này, đầu tư nghiên cứu vaccine mRNA để ngăn ngừa bệnh cúm, virus cytomegalo và các mầm bệnh khác. Tuy nhiên, không loại nào vượt qua thử nghiệm lâm sàng trong nhiều năm. Đến 2019, Covid-19 xuất hiện, mRNA trở thành tia hy vọng, giúp quá trình phát triển vaccine diễn ra với tốc độ kỷ lục, cứu sống hàng tỷ người.

Nghiên cứu vaccine mRNA ngừa Covid đoạt giải Nobel Y Sinh 2023
Hai nhà khoa học Drew Weissman và Katalin Kariko. (Ảnh: Penn Medicine)

Người đoạt giải được trao chứng nhận Nobel, huân chương Nobel và tiền thưởng trị giá 11 triệu kronor Thụy Điển (khoảng 989.000 USD), vào ngày 10/12. Các nhà khoa học thường phải đợi nhiều thập kỷ để công trình của họ được Hội đồng Giám khảo Nobel công nhận.

Năm 2022, Ủy ban Nobel xướng tên nhà khoa học Svante Pääbo vì những khám phá liên quan đến sự tiến hóa của con người.

Trước khi Giải Nobel gọi tên TS. Kariko và GS. Weissman, Giải thưởng VinFuture năm 2021, là một trong số ít giải thưởng khoa học công nghệ quy mô toàn cầu đầu tiên, cũng đã tôn vinh công trình nghiên cứu của TS. Kariko và GS. Weissman.

Viêc VinFuture vinh danh TS. Kariko và GS. Weissman trước Nobel 2 năm đã thể hiện tầm vóc và tầm nhìn của Hội đồng Giải thưởng VinFuture.

Mặc dù đã được vinh danh bởi nhiều giải thưởng quốc tế lớn, Giải thưởng VinFuture vẫn có vị trí đặc biệt đối với TS. Kariko. Trong một chia sẻ vào cuối tháng 6/2023, bà nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có những giải thưởng khoa học đến từ các quốc gia đang phát triển, đặc biệt là những giải thưởng có uy tín, vì sẽ thu hút sự chú ý không chỉ ở trong nước mà còn trên phạm vi toàn cầu.

Bà Kariko khẳng định rằng, từ VinFuture, các nhà khoa học thế giới đã hiểu hơn về một Việt Nam đang mạnh mẽ vươn ra quốc tế. Những giải thưởng quốc tế như VinFuture không chỉ là nguồn cảm hứng cho những nhà khoa học nội địa mà còn tạo nên sức hút, sự quan tâm từ các quốc gia có nền khoa học và công nghệ phát triển mạnh, từ đó mở ra cơ hội cho sự hợp tác và chia sẻ kiến thức, đẩy mạnh tiến trình phát triển khoa học công nghệ trên toàn cầu, đặc biệt ở các quốc gia đang phát triển.

Từ khóa liên quan:
Loading...
TIN CŨ HƠN
Những nghiên cứu độc, lạ, gây cười thắng giải Ig Nobel 2023

Những nghiên cứu độc, lạ, gây cười thắng giải Ig Nobel 2023

Nghiên cứu nhằm tìm hiểu tại sao các nhà khoa học lại thích liếm đá hay sáng chế bồn cầu thông minh giám sát chất thải của người đã thắng giải khoa học vui Ig Nobel 2023.

Đăng ngày: 16/09/2023
Nhà khoa học gốc Việt nhận giải thưởng danh giá Thomas Graham của Anh

Nhà khoa học gốc Việt nhận giải thưởng danh giá Thomas Graham của Anh

Theo phóng viên tại London, Giáo sư Nguyễn Thị Kim Thanh đã được trao giải thưởng danh giá Thomas Graham 2023 của liên hiệp SCI/RSC gồm Hiệp hội công nghiệp hóa chất và Hiệp hội hóa học Hoàng gia Anh.

Đăng ngày: 21/08/2023
Sắp diễn ra cuộc săn lùng quái vật hồ Loch Ness lớn nhất trong 50 năm qua, sẽ dùng hàng loạt thiết bị tối tân

Sắp diễn ra cuộc săn lùng quái vật hồ Loch Ness lớn nhất trong 50 năm qua, sẽ dùng hàng loạt thiết bị tối tân

Trung tâm hồ Loch Ness ở Scotland đang lên kế hoạch cho dự án truy lùng dấu vết của Quái vật hồ Loch Ness lớn nhất kể từ năm 1972 cho đến nay.

Đăng ngày: 10/08/2023
Nhà khoa học Việt nhận giải thưởng của Vua Thái Lan

Nhà khoa học Việt nhận giải thưởng của Vua Thái Lan

Tiến sĩ Ngô Thị Thúy Hường cùng cộng sự tại trường Đại học Phenikaa được trao giải King of Thailand Awards cho công trình công nghệ xử lý thực vật bằng cỏ vetiver để giảm thiểu dioxin trong đất bị ô nhiễm.

Đăng ngày: 07/06/2023
Lần đầu tổ chức tuần lễ NASA tại Việt Nam

Lần đầu tổ chức tuần lễ NASA tại Việt Nam

Tuần lễ Vietnam Space Week diễn ra từ 5 đến 9/6 ở Hậu Giang, TP HCM, Bình Định nhằm giới thiệu thành tựu, kết nối người trẻ với NASA và truyền cảm hứng nghiên cứu khoa học.

Đăng ngày: 05/06/2023
Phi hành gia NASA sẽ đến Việt Nam trò chuyện với học sinh

Phi hành gia NASA sẽ đến Việt Nam trò chuyện với học sinh

Michael A. Baker và Josef F. Schmid (Mỹ) là hai phi hành gia sẽ đến chia sẻ về công việc và sinh hoạt trên không gian với 3.000 học sinh, sinh viên Bình Định, trong tuần lễ NASA Việt Nam.

Đăng ngày: 25/05/2023
Đồng sáng lập Intel, cha đẻ “định luật Moore” qua đời ở tuổi 94

Đồng sáng lập Intel, cha đẻ “định luật Moore” qua đời ở tuổi 94

Các sáng tạo của ông đối với chip bán dẫn đã biến máy tính cá nhân trở thành một công cụ thiết yếu trong cuộc sống hiện đại và giúp tạo nên Thung lũng Silicon danh tiếng.

Đăng ngày: 27/03/2023
Tiêu điểm
Khoa Học News