Phát hiện chuột không phải thủ phạm làm lây lan dịch hạch

Nghiên cứu mới phát hiện "cái chết đen" không do chuột lây cho người mà thực chất bệnh dịch hạnh truyền từ người qua người.

Từ lâu, loài chuột đã mang tiếng xấu. Chúng bẩn thỉu, chuyên lục lọi rác và mang đầy mầm bệnh. Đặc biệt, chúng bị coi là thủ phạm khiến dịch hạch hoành hành khắp châu Âu hồi thế kỷ 14-18, gây ra "cái chết đen" kinh hoàng. Gần đây, nghiên cứu mới trên tờ Proceedings of the National Academy of Sciences do Đại học Olso (Na Uy) và Đại học Ferrara (Italy) tiến hành đã minh oan cho loài vật này và khẳng định dịch hạch bùng phát do chính các loại bọ ký sinh trên cơ thể người.


"Cái chết đen" từng giết chết một phần ba dân số châu Âu. (Tranh: Luigi Sabatelli).

Theo IFL, để đưa ra kết luận trên, nhóm tác giả đã dựng lại ba mô hình của nạn dịch hạch ở châu Âu, mỗi mô hình với một véc tơ truyền bệnh khác nhau bao gồm chuột, không khí và ký sinh trùng ở người. Kết quả cho thấy mô hình thứ ba phù hợp hơn cả với diễn biến ngoài thực tế. Các nhà nghiên cứu cũng nhận định nếu chuột là thủ phạm lây truyền thì dịch hạch không thể lây lan nhanh chóng đến mức giết chết 25 triệu người.

Đặc biệt, kết luận của Đại học Olso và Đại học Ferrara tương đồng với mô tả dịch hạch của nhà thơ Italy Giovanni Boccaccio. Thi sĩ này từng viết: "Chỉ cần chạm tay vào quần áo cũng có thể lây bệnh".

Dù ban đầu nhằm mục đích tìm hiểu lịch sử, công trình trên vẫn có ý nghĩa quan trọng bởi tới nay dịch hạch chưa hề biến mất. Năm 2017, dịch hạch bùng phát ở Madagascar khiến ít nhất 202 người tử vong. "Hiểu càng nhiều về căn bệnh càng giúp giảm tỷ lệ tử vong trong tương lai", giáo sư sinh học Nils Stenseth từ Đại học Olso thuộc nhóm nghiên cứu nói với BBC.

Từ nghiên cứu trên, có thể rút ra bài học giữ gìn vệ sinh sạch sẽ đồng thời hạn chế tiếp xúc với bệnh nhân là chìa khóa ngăn dịch bùng phát. Về loài chuột, tất nhiên chúng không hoàn toàn vô hại. Ngay cả khi không phát tán dịch hạch, chúng vẫn mang mầm bệnh này cùng hàng loạt nguy cơ khác.

TIN CŨ HƠN
Lợi ích sức khỏe mà ít người biết của quả đỗ xanh

Lợi ích sức khỏe mà ít người biết của quả đỗ xanh

Quả đỗ xanh chứa nhiều chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể. Loại thực phẩm này chứa 3 loại chất chống oxy hóa carotenoid gồm beta carotene, lutein và zeaxanthin.

Đăng ngày: 22/11/2025
Những loài hoa đẹp có chất kịch độc chết người

Những loài hoa đẹp có chất kịch độc chết người

Mặc dù khoác lên mình những màu sắc rực rỡ và vẻ đẹp quyến rũ lòng người, nhưng nhiều loài hoa lại chứa những chất kịch độc có thể gây chết người.

Đăng ngày: 21/11/2025
Cách nhận biết trẻ mắc bệnh sốt xuất huyết

Cách nhận biết trẻ mắc bệnh sốt xuất huyết

Sốt xuất huyết là một loại bệnh dịch nguy hiểm, tốc độ lây lan nhanh dễ bùng phát thành dịch. Trẻ em là đối tượng dễ bị sốt sốt xuất huyết nhất nếu không phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, thậm chí tử vong.

Đăng ngày: 17/11/2025
Tác dụng và tác hại của hoa sữa

Tác dụng và tác hại của hoa sữa

Các chế phẩm từ cây hoa sữa với nồng độ và liều lượng phù hợp thì có lợi cho sức khỏe nhưng khi lạm dung thì có thể gây nên độc tính.

Đăng ngày: 02/11/2025
Các cách đơn giản tránh ngộ độc thực phẩm

Các cách đơn giản tránh ngộ độc thực phẩm

Bảo đảm chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm giữ vị trí quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ sức khỏe, góp phần giảm tỷ lệ mắc bệnh, duy trì và phát triển nòi giống, tăng cường sức lao động, học tập, thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, văn hóa xã hội và thể hiện nếp sống văn minh.

Đăng ngày: 02/11/2025
Hướng dẫn cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu

Hướng dẫn cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu

Để giúp bạn hiểu hơn về các chỉ số kết quả khi làm xét nghiệm nước tiểu, chúng tôi sẽ chia sẻ cùng các bạn một số thông tin hữu ích về cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu để các bạn cùng tham khảo.

Đăng ngày: 26/10/2025
Lịch sử tình dục của loài người

Lịch sử tình dục của loài người

Chim làm chuyện ấy, ong làm chuyện ấy, con người từ thuở sơ khai cũng đã làm chuyện ấy. Nhưng hoạt động này đã thay đổi như thế nào trong hàng nghìn năm qua, và thậm chí chỉ trong vài thập kỷ vừa rồi?

Đăng ngày: 16/10/2025
Khoa Học News