Phát hiện hóa thạch bò sát biển "kỳ dị" 240 triệu năm tuổi

Phân tích hóa thạch mới tiết lộ một loài bò sát ăn thịt trông giống con lai giữa thằn lằn biển tiền sử và hải cẩu hiện đại.

Theo mô tả trên tạp chí Cổ sinh vật học Động vật có xương sống hôm 29/10, loài bò sát biển kỳ dị - được đặt tên là Brevicaudosaurus jiyangshanensis - sống trong kỷ Tam Điệp cách đây khoảng 240 triệu năm ở khu vực ngày nay là tây nam Trung Quốc. Chúng dài khoảng 2m, có những chiếc răng nanh sắc như dao, thường săn mồi ở vùng nước nông và có thể di chuyển lên bờ để nghỉ ngơi.


Mô phỏng một con Brevicaudosaurus jiyangshanensis săn mồi ở vùng nước nông. (Ảnh: Tyler Stone).

Sau khi phân tích hai bộ xương hóa thạch hoàn chỉnh nhất của loài được thu thập tại mỏ đá Jiyangshan, các nhà cổ sinh vật học từ Viện hàn lâm Khoa học Trung Quốc (CAS) và Bảo tàng Tự nhiên Canada (CMN) đã xác định được B. jiyangshanensis là thành viên của lớp bò sát biển Nothosauria. Tuy nhiên, khác với hầu hết các loài họ hàng có đuôi dài, loài mới đặc trưng bởi chiếc đuôi ngắn.

"Kết quả phân tích của chúng tôi cho thấy B. jiyangshanensis có thân hình tròn, rộng, xương dày đặc hơn và có một chiếc đuôi ngắn, dẹt. Trong khi đuôi dài hoạt động như mái chèo, tạo lực đẩy để các loài Nothosauria điển hình lướt đi dưới nước, chiếc đuôi ngắn của B. jiyangshanensis cho thấy nó phù hợp hơn với việc lượn lờ ở gần đáy các vùng nước nông để săn mồi. Đuôi ngắn và dẹt khi đó được sử dụng để giữ thăng bằng", Tiến sĩ Qing-Hua Shang từ CAS, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích.


Hai bộ xương hóa thạch hoàn chỉnh của B. jiyangshanensis. (Ảnh: Qing-Hua Shang/Xiao-Chun Wu).

Bộ xương hoàn chỉnh của B. jiyangshanensis cũng tiết lộ nhiều điều về lối sống của loài bò sát biển săn mồi này. Hai chi trước lớn hơn đáng kể so với chi sau cho thấy chúng là bộ phận tạo lực đẩy chính khi bơi chứ không phải đuôi. Tuy nhiên, xương bàn chân trước của B. jiyangshanensi lại ngắn hơn so với các loài Nothosauria khác, điều này làm hạn chế sức mạnh đẩy nước của nó.

Bên cạnh đó, cấu trúc xương sườn và đốt sống vừa dày vừa đặc đã củng cố giả thuyết rằng sinh vật này di chuyển khá chậm chạp dưới nước nhưng có khả năng tăng tốc độ ổn định.

Các xương sườn dày đặc cũng tiết lộ B. jiyangshanensis có phổi lớn, cho phép lấy nhiều oxy hơn và nhờ đó, làm tăng thời gian hoạt động dưới nước.

Nhóm nghiên cứu cùng tìm thấy một xương bàn đạp ở tai giữa, có tác dụng truyền âm. Phần xương này khá dày và dài, cho thấy B. jiyangshanensis nghe tốt ở dưới nước. "Có lẽ vì kích thước nhỏ, nó cần có thính giác nhạy bén để cảnh giác những kẻ săn mồi lớn hơn trong vùng nước nông", Tiến sĩ Xiao-Chun Wu từ CMN, một thành viên trong nhóm nghiên cứu, giải thích.

TIN CŨ HƠN
Kiếm báu vẫn sáng bóng sau 2700 năm của Việt Vương Câu Tiễn

Kiếm báu vẫn sáng bóng sau 2700 năm của Việt Vương Câu Tiễn

Thanh kiếm Câu Tiễn được làm từ đồng và thiếc vẫn giữ được độ sắc bén và sáng bóng sau hàng nghìn năm tồn tại.

Đăng ngày: 26/11/2025
Trung Quốc phát hiện thanh kiếm cổ 2000 năm bằng đồng xanh như mới

Trung Quốc phát hiện thanh kiếm cổ 2000 năm bằng đồng xanh như mới

Khi khai quật các nhà khảo cổ đều thấy bất ngờ khi phát hiện một thanh kiếm cổ bằng đồng xanh không hề bị gỉ sét, màu sắc vẫn như mới sau hơn 2000 năm.

Đăng ngày: 26/11/2025
Gươm báu Viking 1.200 tuổi phát lộ dưới cổ đạo

Gươm báu Viking 1.200 tuổi phát lộ dưới cổ đạo

Một người leo núi Na Uy tình cờ phát hiện thanh gươm tuổi đời hơn một thiên niên kỷ trong lúc đi bộ trên một con đường cổ.

Đăng ngày: 23/11/2025
Chuyện li kỳ về 10 bảo vật vô giá của Trung Quốc

Chuyện li kỳ về 10 bảo vật vô giá của Trung Quốc

Rác trong mắt bạn lại là một kho báu quý giá trong mắt người khác.Tại Trung Quốc, đã từng có vô số cổ vật, thậm chí là bảo vật Quốc gia lưu lạc trong dân gian, bị coi là rác, là phế vật.

Đăng ngày: 20/11/2025
Lực cắn của khủng long bạo chúa đáng sợ cỡ nào?

Lực cắn của khủng long bạo chúa đáng sợ cỡ nào?

Các nhà khoa học đã tìm ra nguyên nhân tại sao khủng long bạo chúa có cơ hàm mạnh đến vậy. Sự khác biệt đến từ cấu trúc cơ và khớp hàm dưới của chúng.

Đăng ngày: 17/11/2025
Mộ cổ cháu gái Hoàng hậu Trung Hoa và bí ẩn 4 chữ

Mộ cổ cháu gái Hoàng hậu Trung Hoa và bí ẩn 4 chữ "người mở sẽ chết" trên nắp quan tài

Tây An được xem là một trong những nơi lưu giữ cổ vật nổi tiếng của Trung Quốc qua nhiều triều đại.

Đăng ngày: 14/10/2025
Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Mới đây, các nhà cổ sinh vật học đã tìm ra mối liên hệ giữa vây cá và tay người, góp phần khẳng định nguồn gốc tiến hóa từ cá của chúng ta.

Đăng ngày: 12/10/2025
Khoa Học News