Phát hiện loài rắn hoa cỏ đổi thức ăn để tích lũy độc tố
TS Nguyễn Thiên Tạo cùng cộng sự phát hiện loài rắn hoa cỏ cổ đỏ ăn ấu trùng đom đóm thay vì cóc và giun đất để tích lũy độc chất Bufadienolide.
Rắn hoa cỏ cổ đỏ có tên khoa học là Rhabdophis subminiatus. Trước đây, tất cả các độc tố có trong loài rắn này được cho là có từ cóc - một loại thức ăn phổ biến của rắn. Nhưng khi phân tích nhóm nghiên cứu gồm TS Tạo và cộng sự ở Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam thấy có những độc tố khác với độc tố trong cóc. Nhóm nghiên cứu đã dành gần 10 năm đi tìm câu trả lời, liệu có phải độc tố này sinh ra trong quá trình tiến hóa của rắn?.
TS Nguyễn Thiên Tạo cùng các cộng sự tại Bảo tàng thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã ghi nhận tổng số 28 mẫu thức ăn trong dạ dày rắn ngoài tự nhiên và 29 mẫu trong phòng thí nghiệm để phân tích.
Loài rắn hoa cỏ cổ đỏ - Rhabdophis subminiatus ở Việt Nam. (Ảnh: NVCC).
Ông cho biết, không giống các loài rắn khác, hầu hết rắn thuộc Rhabdophis có các tuyến phòng thủ đặc biệt dưới da ở lưng, đôi khi ở cổ. Tuyến này là nơi tích tụ độc tố từ thức ăn gọi là Bufadienolides. Khi bị tấn công, chúng sẽ ưỡn cổ, làm cho tuyến phòng thủ hiện rõ hơn. Kẻ săn mồi khi cắn vào cổ rắn sẽ nhận được một tia chất lỏng từ các tuyến này vào trong miệng hoặc mắt, gây đau đớn, tê liệt.
Nghiên cứu về thành phần thức ăn ngoài tự nhiên của chúng cho thấy các loài lưỡng cư trong đó các loài họ cóc (Bufonidae) là con mồi ưa thích và là nguồn chính cung cấp độc tố Bufadienolide. Tuy nhiên ở nhóm rắn ăn chủ yếu là các loài giun đất - vốn không có chất độc - vẫn phát hiện các tuyến liên kết phòng thủ đặc biệt có chứa độc tố Bufadienolide. Quá trình nghiên cứu và phân tích, nhóm đã tìm được bằng chứng khoa học loài rắn này có khả năng tích lũy được độc tố thông qua con mồi là ấu trùng đom đóm.
Theo TS Tạo, trong số các loài rắn thuộc giống Rhabdophis, sự thay đổi và thích nghi trong thành phần thức ăn từ ếch sang giun đất không phải là bất thường. Tuy nhiên, sự thay đổi con mồi có chứa độc tố được quan sát thấy trong nhóm rắn Rhabdophis có nguồn gốc Bufadienolides (từ cóc) sang loại độc tố mới ở đom đóm là rất thú vị và đáng chú ý. "Chúng tôi thường gọi là cùng một loại vũ khí, nhưng nguồn độc tố khác nhau", ông nói.
Phát hiện mới về việc thay đổi thức ăn dể tích lũy độc tố của loài rắn hoa cỏ cổ đỏ được nhóm nghiên cứu công bố trên Kỷ yếu của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Hoa Kỳ - Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (PNAS) năm 2020.
Núi xương sọ phơi bày cuộc đại thảm sát bò rừng bizon
Cuộc thảm sát của những người bản xứ và di cư từng khiến số lượng bò rừng bizon giảm từ 60 triệu xuống còn chưa đầy 1.000 con.
Cá Hoàng đế - thảm họa môi trường mới ở hồ Trị An
Do nhu cầu kinh tế, một số người dân sống trong vùng lòng hồ Trị An (huyện Vĩnh Cửu, tỉnh Đồng Nai) đã xây dựng ao thả một số loài cá bản địa và những thảm họa về môi trường bắt đầu xảy ra. Hiện thảm hoạ đáng kể nhất là từ loài cá Hoàng đế (ngư dân lò
Khoa học đã chứng minh: Nhện là bạn, không phải kẻ thù!
Nhiều người thường có thói quen giết chết nhện khi thấy chúng xuất hiện trong nhà mình. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng đây là điều không nên làm.
Ếch Black Rain - Loài ếch có thân hình và vẻ mặt ghê sợ
Không như những con ếch thông thường, ếch Black Rain có thân hình ngộ nghĩnh cùng với khuôn mặt cau có.
Những câu chuyện lý thú về loài vật
Trong bụng cá sấu có những gì? Bồ câu tìm đường về nhà thế nào? Vẹt có hiểu được tiếng nói của người?... Mời bạn khám phá qua những câu chuyện lý thú về các loài động vật trên cạn và dưới nước.
Rợn người loài sán sên khạc nhổ ăn mòn được da người
Không chỉ là loài xâm lấn đứng top 100 loài xâm lấn tồi tệ nhất trên thế giới, sán ốc sên còn gây ra những bệnh truyền nhiễm ghê rợn.
