Phát sáng tế bào - hướng đi mới trong điều trị ung thư

Thứ trông giống như một chiếc kính vạn hoa của các hạt bông đường phát sáng hay là sự giao thoa giữa một tinh vân và một bữa tiệc khiêu vũ ở thập niên 1980 thực sự là một điều còn đáng kinh ngạc hơn thế: Một cái nhìn chi tiết và chính xác về vị trí chính xác của tế bào sống (DNA)phân tử (RNA) trong một tế bào sống.

Theo một nghiên cứu mới, phương pháp mở ra cánh cửa cho cái nhìn chưa từng có này bên trong các tế bào sống - được gọi là kính hiển vi DNA - đã được hoàn thiện trong khoảng thời gian sáu năm. “Kính hiển vi DNA là một phương thức hoàn toàn mới để hình dung các tế bào, nắm bắt đồng thời cả thông tin về không gian và di truyền từ một mẫu vật”, Joshua Weinstein, nghiên cứu viên sau tiến sĩ tại Viện nghiên cứu Rộng của Đại học MIT (Mỹ) cho biết.


Tế bào sống và phân tử của tế bào được mô phỏng khi phát sáng.

Kỹ thuật này thậm chí còn cho phép các nhà nghiên cứu nhìn thấy thứ tự chính xác của các nucleotide, “các chữ cái” tạo nên chuỗi xoắn kép của DNA và chuỗi đơn của RNA trong mỗi tế bào.

Weinstein cho biết: “Nó cho phép chúng ta thấy các tế bào độc đáo về mặt di truyền như thế nào, ví dụ như các tế bào tạo nên hệ thống miễn dịch, ung thư hoặc ruột - tương tác với nhau và phát sinh thành cuộc sống đa bào phức tạp”.

Trong vài thập kỷ qua, các nhà nghiên cứu đã phát triển vô số công cụ giúp họ thu thập dữ liệu phân tử từ các mẫu mô. Nhưng những nỗ lực để kết hợp công nghệ này với dữ liệu - để các nhà nghiên cứu biết được vị trí và cách thức vật liệu di truyền được sắp xếp bên trong một tế bào - thường liên quan đến máy móc đắt tiền và chuyên dụng.

Cách tiếp cận mới làm cho quá trình này dễ dàng hơn nhiều, các nhà nghiên cứu cho biết. Về bản chất, phương pháp này sử dụng các thẻ nhỏ - được tạo ra từ các chuỗi DNA tùy chỉnh, mỗi chuỗi dài khoảng 30 nucleotide - bám vào mọi phân tử DNA và RNA trong một tế bào. Sau đó, các thẻ được sao chép cho đến khi có hàng trăm bản sao của chúng trong tế bảo. Khi các bản sao này tương tác với nhau, chúng kết hợp và tạo ra các nhãn DNA độc đáo, các nhà nghiên cứu cho biết.

Các nhà nghiên cứu cho biết việc xác định vị trí của từng phân tử tương tự như cách các tháp điện thoại di động lập lưới tam giác các vị trí của điện thoại di động gần đó.

Kỹ thuật này có thể giúp các nhà nghiên cứu hiểu rõ hơn về các loại bệnh khác nhau ở người. Chẳng hạn, trong nghiên cứu, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra rằng kính hiển vi DNA có thể lập bản đồ vị trí của các tế bào ung thư ở người trong một mẫu. Những thẻ DNA tổng hợp này thậm chí có thể giúp các nhà khoa học lập bản đồ vị trí của kháng thể, thụ thể và phân tử trên các tế bào khối u, họ nói.

“Chúng tôi đã sử dụng DNA theo cách tương tự về mặt toán học với các photon trong kính hiển vi ánh sáng”, Weinstein nói. “Điều này cho phép chúng ta hình dung sinh học như cách các tế bào nhìn thấy nó chứ không dưới góc độ mắt người”.

TIN CŨ HƠN
Lợi ích sức khỏe của củ cải

Lợi ích sức khỏe của củ cải

Một trong những lợi ích chính của nước ép củ cải là khả năng điều trị bệnh viêm đường tiết niệu và ngăn ngừa nhiễm trùng thận.

Đăng ngày: 23/10/2025
Những căn bệnh đáng sợ từ thịt chó

Những căn bệnh đáng sợ từ thịt chó

Nhiễm virus dại, rối loạn đông máu, hay nhiễm ấu trùng sán... là căn gây bệnh đáng sợ đe dọa người thường xuyên ăn thịt chó.

Đăng ngày: 20/10/2025
Những điều cần biết khi ăn quả sung

Những điều cần biết khi ăn quả sung

Theo Đông y, quả sung có vị ngọt, tính bình, là một vị thuốc quí và chữa được nhiều bệnh với cách làm khá đơn giản.

Đăng ngày: 19/10/2025
Hạt dẻ - Thực phẩm của thiên đường

Hạt dẻ - Thực phẩm của thiên đường

Hạt dẻ đã có mặt ở Trung Quốc và Nhật Bản từ thời cổ đại, rất lâu trước khi quân đội La Mã mang chúng về châu Âu. Nhiều loại hạt dẻ đã lớn lên hoang dại trong lòng châu Á, một phần ở Trung Đông và châu Âu.

Đăng ngày: 19/10/2025
Tác dụng của măng cụt

Tác dụng của măng cụt

Măng cụt không chỉ ngon mà còn cực kỳ tốt cho sức khỏe, chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất xơ cần thiết.

Đăng ngày: 18/10/2025
Lịch sử tình dục của loài người

Lịch sử tình dục của loài người

Chim làm chuyện ấy, ong làm chuyện ấy, con người từ thuở sơ khai cũng đã làm chuyện ấy. Nhưng hoạt động này đã thay đổi như thế nào trong hàng nghìn năm qua, và thậm chí chỉ trong vài thập kỷ vừa rồi?

Đăng ngày: 16/10/2025
Tất cả những điều bạn cần biết về bệnh sỏi thận

Tất cả những điều bạn cần biết về bệnh sỏi thận

Sỏi thận là một trong những nguyên nhân dẫn đến suy thận, chạy thận gây tổn hại lớn về sức khỏe và kinh tế cho người bệnh.

Đăng ngày: 15/10/2025
Khoa Học News