Phương pháp mới giúp đo nhiệt độ sao khổng lồ đỏ

Nghiên cứu về sao khổng lồ đỏ có thể giúp các nhà thiên văn học dự đoán những vụ nổ mạnh mẽ nhất trong vũ trụ như siêu tân tinh.

Sao khổng lồ đỏ (RSG) là những ngôi sao lớn nhất trong vũ trụ tính theo thể tích, nhưng khối lượng của chúng chỉ ở mức thấp hoặc trung bình (trong khoảng từ 0,5 đến 9 lần khối lượng Mặt Trời). Nguyên nhân là do các thiên thể này đang ở giai đoạn cuối cùng trong quá trình tiến hóa sao, khiến vật chất trong lõi bị nén chặt, trong khi khí quyển phồng ra và loãng đi.

Khi RSG sụp đổ, chúng tạo ra các vụ nổ khủng khiếp được gọi là siêu tân tinh loại II - sự kiện có thể được quan sát thấy từ cách xa hàng trăm năm ánh sáng bằng kính thiên văn. Mặt trời của chúng ta trong một tương lai xa xôi khoảng 7,59 tỷ năm nữa cũng được cho là có thể trở thành một sao khổng lồ đỏ. Khi đó, nó lớn đến mức "nuốt chửng" quỹ đạo của tất cả các hành tinh phía trong Hệ Mặt trời.


Mô phỏng sao khổng lồ đỏ phát nổ thành siêu tân tinh. (Ảnh: Ruth).

Để nghiên cứu, mô hình hóa và dự đoán khi nào các RSG sụp đổ, các nhà thiên văn học cần đo nhiệt độ của chúng. Tuy nhiên, các phương pháp đo nhiệt độ sao phổ biến hiện nay lại cho kết quả không chính xác đối với RSG do cấu trúc khí quyển phức tạp của loại sao này.

"Để đo nhiệt độ của sao khổng lồ đỏ, chúng ta cần tìm ra những đặc tính quang phổ có thể nhìn thấy mà không bị ảnh hưởng bởi tầng khí quyển bên trên của chúng. Các dấu hiệu hóa học như "vạch hấp thụ" là ứng cử viên lý tưởng, nhưng không có đường nào có thể tiết lộ nhiệt độ của ngôi sao một mình. Tuy nhiên, bằng cách xem xét tỷ lệ của hai vạch hấp thụ khác nhau có liên quan đến sắt, chúng tôi nhận thấy nó có thể cung cấp thông tin về nhiệt độ của RSG", tác giả chính của nghiên cứu Daisuke Taniguchi từ Đại học Tokyo cho biết.

Theo báo cáo trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Taniguchi cùng các cộng sự đã sử dụng một công cụ có tên là WINERED để thu nhận các đặc tính quang phổ của một số sao khổng lồ đỏ. Dựa trên dữ liệu này, họ tính toán các vạch hấp thụ sắt và ước lượng nhiệt độ của các ngôi sao mục tiêu. Cuối cùng, họ sử dụng các phép đo khoảng cách chính xác từ Đài quan sát không gian Gaia của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu để thiết lập mối quan hệ nhất quán giữa khoảng cách, độ sáng và nhiệt độ của RSG.

"Chúng ta vẫn còn nhiều điều để tìm hiểu về siêu tân tinh cũng như các vật thể và hiện tượng liên quan. Phương pháp đo nhiệt độ sao khổng lồ đỏ mới này sẽ giúp các nhà thiên văn học khỏa lấp một số khoảng trống", Taniguchi nhấn mạnh.

Nhóm nghiên cứu cho biết thêm rằng Betelgeuse - ngôi sao khổng lồ đỏ sáng thứ 12 trên bầu trời đêm - có thể sụp đổ trở thành siêu tân tinh trong tương lai gần khi nó đã mờ đi nhanh chóng chỉ trong hai năm qua. "Thật tuyệt vời nếu chúng ta có thể dự đoán khi nào thiên thể sụp đổ để trở thành siêu tân tinh. Tôi hy vọng kỹ thuật đo nhiệt độ mới sẽ đóng góp vào nỗ lực này và hơn thế nữa", Taniguchi nói thêm.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Khám phá các giai đoạn trong chu kỳ của Mặt Trăng

Khám phá các giai đoạn trong chu kỳ của Mặt Trăng

Các giai đoạn (pha) của Mặt Trăng thay đổi một cách tuần hoàn, phụ thuộc vào góc chiếu của Mặt Trời tới Mặt Trăng và vị trí quan sát trên Trái Đất.

Đăng ngày: 05/06/2025
Tổng quan về sao Thủy

Tổng quan về sao Thủy

Sao Thủy hay Thủy Tinh là hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất trong tám hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời, với chu kỳ quỹ đạo bằng 88 ngày Trái Đất.

Đăng ngày: 05/06/2025
Tổng quan về sao Thổ

Tổng quan về sao Thổ

Sao Thổ tức Thổ tinh là hành tinh thứ sáu tính theo khoảng cách trung bình từ Mặt Trời và là hành tinh lớn thứ hai về đường kính cũng như khối lượng, sau Sao Mộc trong Hệ Mặt Trời.

Đăng ngày: 03/06/2025
Xuyên không là có thật và đây là người duy nhất được trải nghiệm điều đó

Xuyên không là có thật và đây là người duy nhất được trải nghiệm điều đó

Khoa học đã từng chứng minh rằng chúng ta có thể thực hiện du hành thời gian - ít nhất là về mặt lý thuyết.

Đăng ngày: 02/06/2025
Những điều thú vị ít ai biết về Mặt Trăng

Những điều thú vị ít ai biết về Mặt Trăng

Mặt Trăng - vật thể lớn nhất và sáng nhất trên bầu trời đêm đã làm mê hoặc và là nguồn cảm hứng vô tận cho loài người trong nhiều thế kỷ qua.

Đăng ngày: 31/05/2025
Phát hiện siêu Trái đất kim cương có khả năng “tái sinh”

Phát hiện siêu Trái đất kim cương có khả năng “tái sinh”

Nhờ kính viễn vọng James Webb, các nhà thiên văn học phát hiện hành tinh dung nham nóng rực cấu tạo từ kim cương phát triển khí quyển thứ hai sau khi sao chủ phá hủy khí quyển ban đầu.

Đăng ngày: 30/05/2025
Năm ánh sáng là gì? Một năm ánh sáng bằng bao nhiêu km?

Năm ánh sáng là gì? Một năm ánh sáng bằng bao nhiêu km?

Năm ánh sáng là đơn vị đo thông dụng ngoài vũ trụ bao la, rộng lớn. Và người ta thường nhầm lẫn nghĩ rằng đây là đơn vị đo thời gian.

Đăng ngày: 23/05/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News