Phương pháp mới giúp đo nhiệt độ sao khổng lồ đỏ

Nghiên cứu về sao khổng lồ đỏ có thể giúp các nhà thiên văn học dự đoán những vụ nổ mạnh mẽ nhất trong vũ trụ như siêu tân tinh.

Sao khổng lồ đỏ (RSG) là những ngôi sao lớn nhất trong vũ trụ tính theo thể tích, nhưng khối lượng của chúng chỉ ở mức thấp hoặc trung bình (trong khoảng từ 0,5 đến 9 lần khối lượng Mặt Trời). Nguyên nhân là do các thiên thể này đang ở giai đoạn cuối cùng trong quá trình tiến hóa sao, khiến vật chất trong lõi bị nén chặt, trong khi khí quyển phồng ra và loãng đi.

Khi RSG sụp đổ, chúng tạo ra các vụ nổ khủng khiếp được gọi là siêu tân tinh loại II - sự kiện có thể được quan sát thấy từ cách xa hàng trăm năm ánh sáng bằng kính thiên văn. Mặt trời của chúng ta trong một tương lai xa xôi khoảng 7,59 tỷ năm nữa cũng được cho là có thể trở thành một sao khổng lồ đỏ. Khi đó, nó lớn đến mức "nuốt chửng" quỹ đạo của tất cả các hành tinh phía trong Hệ Mặt trời.


Mô phỏng sao khổng lồ đỏ phát nổ thành siêu tân tinh. (Ảnh: Ruth).

Để nghiên cứu, mô hình hóa và dự đoán khi nào các RSG sụp đổ, các nhà thiên văn học cần đo nhiệt độ của chúng. Tuy nhiên, các phương pháp đo nhiệt độ sao phổ biến hiện nay lại cho kết quả không chính xác đối với RSG do cấu trúc khí quyển phức tạp của loại sao này.

"Để đo nhiệt độ của sao khổng lồ đỏ, chúng ta cần tìm ra những đặc tính quang phổ có thể nhìn thấy mà không bị ảnh hưởng bởi tầng khí quyển bên trên của chúng. Các dấu hiệu hóa học như "vạch hấp thụ" là ứng cử viên lý tưởng, nhưng không có đường nào có thể tiết lộ nhiệt độ của ngôi sao một mình. Tuy nhiên, bằng cách xem xét tỷ lệ của hai vạch hấp thụ khác nhau có liên quan đến sắt, chúng tôi nhận thấy nó có thể cung cấp thông tin về nhiệt độ của RSG", tác giả chính của nghiên cứu Daisuke Taniguchi từ Đại học Tokyo cho biết.

Theo báo cáo trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Taniguchi cùng các cộng sự đã sử dụng một công cụ có tên là WINERED để thu nhận các đặc tính quang phổ của một số sao khổng lồ đỏ. Dựa trên dữ liệu này, họ tính toán các vạch hấp thụ sắt và ước lượng nhiệt độ của các ngôi sao mục tiêu. Cuối cùng, họ sử dụng các phép đo khoảng cách chính xác từ Đài quan sát không gian Gaia của Cơ quan Vũ trụ Châu Âu để thiết lập mối quan hệ nhất quán giữa khoảng cách, độ sáng và nhiệt độ của RSG.

"Chúng ta vẫn còn nhiều điều để tìm hiểu về siêu tân tinh cũng như các vật thể và hiện tượng liên quan. Phương pháp đo nhiệt độ sao khổng lồ đỏ mới này sẽ giúp các nhà thiên văn học khỏa lấp một số khoảng trống", Taniguchi nhấn mạnh.

Nhóm nghiên cứu cho biết thêm rằng Betelgeuse - ngôi sao khổng lồ đỏ sáng thứ 12 trên bầu trời đêm - có thể sụp đổ trở thành siêu tân tinh trong tương lai gần khi nó đã mờ đi nhanh chóng chỉ trong hai năm qua. "Thật tuyệt vời nếu chúng ta có thể dự đoán khi nào thiên thể sụp đổ để trở thành siêu tân tinh. Tôi hy vọng kỹ thuật đo nhiệt độ mới sẽ đóng góp vào nỗ lực này và hơn thế nữa", Taniguchi nói thêm.

TIN CŨ HƠN
Tổng quan về sao Thiên Vương

Tổng quan về sao Thiên Vương

Sao Thiên Vương là hành tinh thứ bảy tính từ Mặt Trời; là hành tinh có bán kính lớn thứ ba và có khối lượng lớn thứ tư trong hệ.

Đăng ngày: 21/11/2025
Lý thuyết chống lại cả thế giới của Hội Trái Đất Phẳng

Lý thuyết chống lại cả thế giới của Hội Trái Đất Phẳng

Một số người tin Trái Đất có dạng phẳng, còn ảnh vệ tinh Trái Đất hình cầu là âm mưu của NASA và các cơ quan chính phủ khác.

Đăng ngày: 08/11/2025
Trái đất sẽ bị huỷ diệt vào năm 2029 hay 2036?

Trái đất sẽ bị huỷ diệt vào năm 2029 hay 2036?

Nhiều nhà nghiên cứu tin rằng một tiểu hành tinh có thể va chạm vào Trái đất vào bất cứ lúc nào. Và các số liệu thống kê cho thấy rằng một thiên thể to cỡ quả bóng đá hoàn toàn có khả năng huỷ diệt sự sống trên trái đất

Đăng ngày: 06/11/2025
Khoảng cách từ Trái Đất đến các thiên thể trong hệ Mặt Trời

Khoảng cách từ Trái Đất đến các thiên thể trong hệ Mặt Trời

Nếu chế tạo được tàu vũ trụ di chuyển với vận tốc ánh sáng 1.080 triệu km/h, con người có thể khám phá những hành tinh xa xôi trong hệ Mặt Trời chỉ trong phút chốc.

Đăng ngày: 06/11/2025
Bụi Mặt Trăng: Mối nguy hiểm đối với các nhà du hành vũ trụ

Bụi Mặt Trăng: Mối nguy hiểm đối với các nhà du hành vũ trụ

Theo Live Science giải thích, bụi mặt trăng thực sự rất có hại cho con người.

Đăng ngày: 04/11/2025
Truyền thuyết về 12 chòm sao

Truyền thuyết về 12 chòm sao

12 chòm sao hoàng đạo và những truyền thuyết về chúng. Bạn có bao giờ tự hỏi những biểu tượng xinh xắn đại diện cho cung hoàng đạo của mình có xuất xứ từ đâu? Biết được bí mật các chòm sao cũng là một cách để hiểu hơn về bản thân và những người xung quanh.

Đăng ngày: 03/11/2025
Phát hiện ngoại hành tinh đầu tiên chứa heli

Phát hiện ngoại hành tinh đầu tiên chứa heli

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng Kính thiên văn vũ trụ Hubble của NASA để quan sát ngoại hành tinh WASP-107b.

Đăng ngày: 27/10/2025
Khoa Học News