Sau SARS, Zika, "kẻ thù" của loài người là ve ký sinh?

Chỉ trong 17 năm, loài người phải chống chọi với nhiều dịch bệnh mới như SARS, Ebola, MERS, và mới đây nhất là Zika. Nhưng các nhà khoa học cho rằng mối nguy hiểm tiếp theo sẽ đến từ một loài vật bé nhỏ quen thuộc: ve ký sinh.

Ve (còn gọi là bét hoặc tích) là một nhóm côn trùng nhỏ bé phân bố khắp nơi Trái đất, thuộc lớp động vật hình nhện, sống bằng cách ký sinh và hút máu trên các động vật khác. Ve ký sinh còn là trung gian truyền bệnh từ động vật sang người.

Năm 1975, loài ve trở nên “nổi tiếng” thế giới vì là trung gian truyền bệnh Lyme. Bệnh này lây truyền từ động vật sang người với tác nhân là xoắn khuẩn Borrelia Burgdorferi.

Bệnh gây thương tổn chủ yếu ở da, hệ thần kinh, tim và khớp. Theo thống kê, bệnh Lyme ảnh hưởng đến 300.000 người tại Hoa Kỳ và 65.000 người tại châu Âu mỗi năm.

Theo trang The Guardian, ngày nay, số lượng mầm bệnh sống trong ve ngày càng tăng trong khi số lượng loài ve được phát hiện nhiều hơn.

Biến đổi khí hậu cũng là một nguyên nhân khiến cho ve ký sinh “đến gần” với con người hơn. Với quá trình đô thị hóa, môi trường sống tự nhiên của ve dần mất đi, khiến chúng có khả năng “xâm chiếm” lãnh thổ của con người.

Trái đất ấm lên giúp chúng có thể mở rộng địa bàn hoạt động ra những vùng lạnh giá ngày trước khó tiếp cận. Ngoài ra, ngày nay các châu lục không còn tách biệt nhau nhờ hệ thống giao thông vận tải thuận lợi giúp kết nối mọi nơi trên thế giới. Do đó, ve ký sinh có thể “ngao du” khắp thế gian.

Đây là những điều kiện thuận lợi giúp ve ký sinh mở rộng lãnh thổ và thích nghi với môi trường sống mới. Từ đó kéo theo rất nhiều căn bệnh khác do ve ký sinh là vật trung gian truyền bệnh.

Điển hình như bệnh Babesiosis, do ve ký sinh lây truyền loài vi khuẩn tựa như loài truyền bệnh sốt rét gây ra. Các bác sĩ rất khó phát hiện bệnh và tính toán mức độ nhiễm bệnh toàn cầu. Một phần do dấu hiệu của bệnh hệt như những căn bệnh thông thường khác với các triệu chứng như sốt, mệt mỏi, thiếu máu, và buồn nôn.

Khoảng ¼ người trưởng thành nhiễm bệnh vẫn bình thường và không cho thấy bất kỳ dấu hiệu nhiễm bệnh nào, trong khi số còn lại đứng trước nguy cơ tử vong cao.

Ngoài ra còn có bệnh sốt xuất huyết Crimean-Congo, là một trong những căn bệnh gây ra bởi virus CCHF và được ve ký sinh phát tán, hiện vẫn chưa có phương pháp điều trị.

Thường bệnh sẽ phát triển thành ổ dịch, lần đầu tiên được phát hiện vào những năm 1940. Vào năm 2013, Iran, Nga, Thổ Nhĩ Kỳ và Uzbekistan đã ghi nhận hơn 50 trường hợp. Tỷ lệ tử vong ở những người mắc bệnh là từ 10-40%.

Ngoài ra, được khám phá vào năm 2009, virus SFTS gây ra hội chứng sốt cấp tính giảm tiểu cầu đe dọa phần lớn châu Á, nhất là Nhật Bản. Từ năm 2013, gần 60 trong số hơn 260 người nhiễm bệnh này tại Nhật Bản đã tử vong. Hiện chưa có thuốc chữa hay vaccine xin phòng chống virus này.

Dấu hiệu của bệnh rất bình thường, như sốt, tiêu chảy, và ảnh hưởng đến nhiều cơ quan trong cơ thể.

Ve ký sinh ngày càng phổ biến, nguy hiểm và “gắn chặt” với con người. Do đó, chúng ta phải nhận ra mối hiểm họa từ loài vật bé nhỏ này, có thể đến ngay sau mảnh vườn của chúng ta chứ không phải một cánh rừng nhiệt đới xa xôi ở châu Phi hay châu Á.