Sự khác biệt giữa các tên gọi của bão

Hurricane, cyclone và typhoon đều là từ dùng để chỉ các cơn bão, nhưng cách sử dụng tên gọi khác nhau dựa vào nơi bão hình thành và xuất hiện.

Hurricane, cyclone hay typhoon

Trên thực tế, hurricane, cyclone hay typhoon đều là những từ được sử dụng để nói về những cơn bão biển lớn khi đổ bộ và tấn công vào nhiều khu vực trên thế giới, sự khác biệt trong cách sử dụng tên gọi chỉ dựa trên địa điểm hình thành và xuất hiện khác nhau của những cơn bão này.

Hurricane là từ được sử dụng để nói về những cơn lốc biển ở Đại Tây Dương, biển Caribbe, vùng trung tâm và đông bắc Thái Bình Dương. Hurricane được sử dụng dựa theo tên của một vị thần ác của vùng biển Caribbe có tên là Hurricane.

Ở tây bắc Thái Bình Dương, những cơn bão có sức mạnh tương đương được gọi là typhoon. Trong khi đó, cyclone được dùng để chỉ những cơn bão hình thành và xuất hiện ở nam Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương.

Hình ảnh vệ tinh siêu bão Haiyan khi chuẩn bị đổ bộ vào Philippines. Đây được coi là cơn bão mạnh nhất thế giới trong năm nay. (Ảnh: NOAA)

Sức mạnh của bão

Các cơn bão được đặt tên và được coi là bão nhiệt đới khi có sức gió 63km/h và được phân loại là hurricane, typhoon hay cyclone khi đạt mức 119km/h.

Theo thang bão Saffir-simpson, thang phân loại bão sử dụng cho các xoáy thuận nhiệt đới ở Tây bán cầu có cường độ vượt quá cường độ của các áp thấp nhiệt đới và các trận bão nhiệt đới, có 5 cấp để phân biệt các cơn bão theo cường độ sức gió. Cao nhất trong thang bão là cấp 5 với các cơn bão có sức gió trên 250km/h.

Số lượng các cơn bão mạnh được xếp vào thang 4 và thang 5 trên toàn thế giới đã tăng gần gấp đôi kể từ đầu năm 1970 cho đến năm 2000. Thời gian kéo dài và sức gió mạnh của các cơn bão nhiệt đới cũng đã tăng 50% trong vòng 50 năm qua

Siêu bão Haiyan đổ bộ vào Phillipines hôm 8/11 với sức gió trung bình 320km/h, được xếp trong thang bão cấp 5, được coi là cơn bão mạnh nhất thế giới trong năm nay.

Hướng xuất hiện

Ở bắc bán cầu, gió lệch sang phải làm cho các cơn bão xuất hiện ở phía bắc xích đạo xoay ngược chiều kim đồng hồ và ngược lại, khi xuất hiện ở nam xích đạo, các cơn bão sẽ xoay cùng chiều kim đồng hồ.

Mùa bão

Các cơn bão xuất hiện ở Đại Tây Dương và Thái Bình Dương thường kéo dài từ đầu tháng 6 đến khoảng cuối tháng 11. Mùa bão ở đông Thái Bình Dương bắt đầu từ 15/5 và kết thúc vào 30/11 hằng năm. Từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau là mùa bão ở nam Thái Bình Dương và Australia. Vịnh Bengal có hai mùa bão trong năm là từ tháng 4 đến tháng 6 và từ tháng 9 đến tháng 11. Bão hình thành ở tây bắc Thái Bình Dương gần như tất cả các tháng trong năm.

Khu vực vành đai bão tây Thái Bình Dương là nơi bão thường xuất hiện, trung bình khoảng 27 cơn bão được đặt tên mỗi năm. Nằm bên trong vành đai bão tây Thái Bình Dương, hàng năm Phillipines phải hứng chịu khoảng 20 cơn bão.

Đặt tên bão

Danh sách tên gọi các cơn bão do Tổ chức Khí tượng Thế giới đưa ra, tên các cơn bão cũng thường được đặt theo tên quen thuộc trong mỗi khu vực. Tên của một số bão sẽ được đưa ra khỏi danh sách và thay thế bằng những tên khác trong trường hợp nó gây ra nhiều thiệt hại và con số thương vong lớn.

Phillipines có hệ thống đặt tên bão riêng, do đó siêu bão Haiyan còn được gọi bằng tên khác là Yolanda. Trong tiếng Trung Quốc, tên bão còn được gọi là Hải Yến.