Sự kiện bí ẩn suýt xóa sổ cá mập 19 triệu năm trước

Một nhóm nhà nghiên cứu phát hiện 70 - 90% số loài cá mập biến mất đầu thế Trung Tân thông qua phân loại hóa thạch răng bì.

Khoảng 90% cá mập biến mất khỏi các đại dương trong chưa đầy 100.000 năm, nhưng các nhà nghiên cứu chưa biết lý do và không rõ chúng chết hàng loạt trong một ngày, vài tuần, nhiều năm hay hàng nghìn năm. Sự kiện tuyệt chủng trên làm thay đổi đáng kể môi trường biển cổ đại. Cá mập không bao giờ phục hồi hoàn toàn từ sự kiện chết hàng loạt, theo nghiên cứu công bố hôm 3/6 trên tạp chí Science.


Hóa thạch răng bì của các loại cá mập khác nhau. (Ảnh: Leah Rubin).

"Cá mập đã tồn tại khoảng 400 triệu năm. Chúng đã trải qua nhiều sự kiện tuyệt chủng, một số xóa sổ hầu hết sự sống", đồng tác giả nghiên cứu Elizabeth Sibert, nghiên cứu sinh sau tiến sĩ ở Viện nghiên cứu sinh quyển thuộc Đại học Yale, cho biết. Tuy nhiên, ở đầu thế Trung Tân, điều gì đó đã xảy ra khiến phần lớn nhóm động vật này biến mất khỏi bề mặt Trái Đất.

Câu chuyện được ẩn giấu bên trong răng bì hóa thạch, cấu trúc giống hình chiếc răng chồng lên nhau ở da cá mập, chôn vùi trong lớp trầm tích ở đáy biển. Giới nghiên cứu tìm thấy răng bì ở hầu hết các loại trầm tích, nhưng chúng quá nhỏ và tương đối hiếm so với một số loại hóa thạch vi mô khác. Trên thực tế, dù một số nhà khoa học nghiên cứu răng bì vào thập niên 1970 và 1980, rất ít người kiểm tra loại hóa thạch này từ sau đó.

Răng bì nằm sâu bên trong lõi trầm tích, hoặc trầm tích chồng chất ở đáy biển qua hàng triệu năm. Trầm tích càng sâu, niên đại càng lớn, một số lõi trầm tích tồn tại từ 300 triệu năm trước. Lõi trầm tích cho phép các nhà nghiên cứu tạo ra khung thời gian.

Trước đây, Sibert và một nhóm nhà nghiên cứu khác phát hiện số lượng răng bì hóa thạch của cá mập trong lõi trầm tích giảm mạnh cách đây 19 triệu năm, nhưng họ không rõ sự sụt giảm này có đại diện cho sự kiện tuyệt chủng hay không. Trong nghiên cứu mới, Sibert và đồng tác giả Leah Rubin phân tích lõi trầm tích lấy nhiều năm trước trong dự án khoan biển sâu ở hai địa điểm khác nhau là Bắc Thái Bình Dương và Nam Thái Bình Dương.

Tuy nhiên, chỉ khu vực Nam Thái Bình Dương có dữ liệu từ 19 triệu năm trước. Lõi trầm tích còn lại có dữ liệu từ cách đây 22 - 35 triệu năm và từ 11 - 12 triệu năm trước, nhưng không có dữ liệu của giai đoạn ở giữa. Sau khi lấy vảy hóa thạch từ lõi trầm tích, họ kiểm tra độ dồi dào và phong phú của chúng.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy số lượng hóa thạch cá mập giảm 90% vào khoảng 19 triệu năm trước. Nhưng để xác định đây là sự kiện tuyệt chủng, họ cần tìm hiểu độ đa dạng, tức số lượng các loài cá mập khác nhau, có sụt giảm hay không. Sibert và cộng sự phân loại 798 răng bì từ Nam Thái Bình Dương và 465 răng bì từ Bắc Thái Bình Dương theo 80 hình dáng và cấu trúc khác nhau. Họ nhận thấy vào khoảng thời gian đó, 70% loại răng bì biến mất. Các nhà nghiên cứu kết luận sự kiện tuyệt chủng này đã xóa sổ 70 - 90% số loài cá mập và 90% cá thể.

TIN CŨ HƠN
Choáng ngợp trước hiện tượng

Choáng ngợp trước hiện tượng "cột băng chết chóc"

Cột nước muối siêu lạnh chìm xuống đáy biển dễ dàng đông cứng mọi vật trên đường đi dọc đáy biển Nam Cực.

Đăng ngày: 13/09/2025
Top 6 loài cá to lớn nhất đại dương

Top 6 loài cá to lớn nhất đại dương

Thế giới đại dương rộng lớn với muôn vàn loài động vật khiến chúng ta phải khao khát được khám phá, từ hung tợn cho tới kỳ lạ với những khả năng đặc biệt, chúng dần thu hút sự tò mò của con người hơn.

Đăng ngày: 06/09/2025
Ốc cổ ngỗng - Hải sản giá

Ốc cổ ngỗng - Hải sản giá "cắt cổ" chỉ dành cho người giàu

Vùng biển xứ Galicia ở tây bắc Tây Ban Nha nổi tiếng với nhiều loài hải sản cao cấp, trong đó ốc cổ ngỗng được xem là có giá trị dinh dưỡng rất cao với rất nhiều nguyên tố vi lượng, vị lại ngọt ngon.

Đăng ngày: 01/09/2025
Giải mã vũ khí đáng sợ của tôm búa

Giải mã vũ khí đáng sợ của tôm búa

Tôm búa (Stomatopoda) - hay tôm tít, tôm tích, tôm thuyền - là nhóm động vật giáp xác bao gồm hơn 400 loài thuộc bộ Tôm chân miệng.

Đăng ngày: 31/08/2025
Khe vực Mariana - Nơi sâu nhất đại dương có điều gì huyền bí?

Khe vực Mariana - Nơi sâu nhất đại dương có điều gì huyền bí?

Ngày 26/3/2012, đạo diễn Hollywood James Cameron đã điều khiển con tàu Deepsea Challenger đi xuống độ sâu 10.898 mét và thiết lập một kỷ lục thế giới về việc lặn một mình xuống nơi sâu nhất đại dương – khe vực Mariana.

Đăng ngày: 24/08/2025
Ngày càng có nhiều người bị cá mập tấn công hơn và đây là lý do thực sự đằng sau

Ngày càng có nhiều người bị cá mập tấn công hơn và đây là lý do thực sự đằng sau

Cá mập luôn được xem là những sát thủ của đại dương. Chúng đứng đầu chuỗi thức ăn, sở hữu những đặc điểm của một kẻ săn mồi máu lạnh (như cơ bắp, răng sắc và tốc độ bơi cao).

Đăng ngày: 22/08/2025
Kẻ bá chủ thực sự của đại dương

Kẻ bá chủ thực sự của đại dương

Mối quan hệ giữa kẻ săn mồi và con mồi luôn mật thiết với nhau, nếu thiếu một thì kẻ kia cũng không thể tồn tại. Cá mập dường như đang thực hiện sứ mệnh loại bỏ những cá thể yếu kém ra khỏi bầy đàn, tạo điều kiện cho những cá thể còn lại phát triển tốt hơn.

Đăng ngày: 12/08/2025
Khoa Học News