Tại sao đông chí không phải ngày lạnh nhất năm?
Ngày đông chí không trùng với thời gian lạnh nhất năm do trục nghiêng của Trái đất và cách hành tinh hấp giữ nhiệt.
Thời gian trời tối nhất năm là đông chí, ngày có ít ánh sáng Mặt trời nhất và đêm dài nhất nhưng thời gian lạnh nhất năm thường rơi vào khoảng một tháng sau đông chí. Nguyên nhân nằm ở trục nghiêng của Trái đất và cách hành tinh giữ nhiệt, theo Live Science.
Mô phỏng trục nghiêng của Trái đất. (Ảnh: Video: Britannica).
Trục của Trái đất, đường tưởng tượng nối liền cực Bắc và cực Nam, nghiêng theo góc 23,4 độ. Điều này có nghĩa một ngày mỗi năm trên Trái đất, cực Bắc quay ra xa nhất tính từ Mặt trời. Vào ngày khác, cực Nam quay ra xa Mặt trời nhất. Những ngày đó lần lượt là đông chí ở phương bắc và phương nam, theo Christopher Baird, phó giáo sư vật lý ở Đại học West Texas A&M. Bề mặt Trái đất càng nghiêng ra xa Mặt trời, thời gian ban ngày càng ít. Đông chí ở phương bắc, ngày ngắn nhất ở Bắc bán cầu, diễn ra vào ngày 21, 22 hoặc 22/12 mỗi năm, trong khi ngày đông chí ở phương nam thường rơi vào ngày 20, 21, 22/6.
Trái đất nhận phần lớn hơi ấm từ Mặt trời, do đó chúng ta dễ nhầm tưởng đông chí là ngày lạnh nhất năm ở từng bán cầu, theo Baird. Tuy nhiên, nhiệt độ lạnh nhất ở mỗi bán cầu thường lệch một tháng so với điểm chí, theo Nick Bassill, giám đốc Trung tâm truyền thông nguy cơ thời tiết ở Đại học New York, Albany. Tại Bắc bán cầu, thời gian đó là giữa tháng 1.
Ngược lại, hạ chí, ngày dài nhất năm, diễn ra vào ngày 20, 21 hoặc 22/6 ở Bắc bán cầu và 21, 22 hoặc 23/12 ở Nam bán cầu, thường không phải ngày nóng nhất năm, theo Jason Steffen, trợ lý giáo sư vật lý và thiên văn học ở Đại học Nevada, Las Vegas. Ví dụ, Mojave nóng nhất vào cuối tháng 7, rất lâu sau hạ chí, còn vùng vịnh Florida nóng nhất vào tháng 8.
Khoảng cách giữa điểm chí và thời gian nhiệt độ lạnh hoặc nóng nhất năm là do vật thể như hồ nước, đại dương, mặt đất, bê tông... không lập tức phản ứng với nhiệt độ lạnh hoặc nóng hơn, Bassill giải thích. Vào mùa đông, điều này có nghĩa chúng giữ nhiệt từ mùa thu và mùa hè lâu hơn không khí. Vị trí càng nằm gần đại dương hơn, những biến động nhiệt độ theo mùa này càng bị chặn lại, do cần năng lượng nhiều gấp 4 lần để nâng nhiệt độ nước lên một độ C so với đá. Ngoài ra, do đại dương tuần hoàn nhiệt, ngay cả khi đêm dài, dòng nhiệt ở đại dương có thể giữ cho các nơi đó ấm áp. Chẳng hạn, nhiều nơi ở vùng ven biển Thái Bình Dương của Mỹ có nhiệt độ lạnh nhất vào mùa đông ấm hơn so với nơi khác ở cùng vĩ độ do hiệu ứng này.
Tại sao Trung Quốc lại cấm sử dụng gạch đỏ để xây nhà trong tương lai?
Xây nhà bằng gạch đỏ có nguy hiểm gì? Vì sao Trung Quốc lại cấm sử dụng loại vật liệu này?
Vì sao khi ăn cá, các loài động vật không sợ bị hóc xương?
Hầu hết mọi người đều đã từng trải qua cảm giác bị hóc xương cá, thực sự rất khó chịu, có người đã mất mạng vì bị hóc xương cá
Tại sao khoa học không công nhận bằng chứng về nền văn minh tiền sử tiên tiến?
Trong lịch sử loài người, có nhiều giả thuyết và lý thuyết cho rằng đã có những nền văn minh phát triển với trình độ công nghệ rất cao và vượt trội so với trình độ của con người hiện đại.
Tại sao huyền thoại siêu thanh Concorde bay chậm khi sơn xanh?
Trong chiến dịch quảng bá đồ uống vào những năm 90, một máy bay Concorde được sơn lại thành màu xanh, khiến nó gặp hạn chế về tốc độ.
Tại sao động vật hoang dã uống nước nơi ao, hồ bẩn mà không ốm?
Con người uống nước bẩn chắc chắn sẽ gây ra nhiều hệ lụy cho sức khỏe, thậm chí dẫn đến tử vong. Nhưng tại sao động vật hoang dã vẫn ổn?
Vì sao thanh kiếm hơn 2.400 năm vẫn sắc bén, vừa chạm vào liền đứt tay?
Thanh kiếm này khiến giới khoa học và khảo cổ vô cùng kinh ngạc. Sau hơn 2.400 năm, bảo vật này không hề bị rỉ sét và rất sắc bén.
