Tại sao đông chí không phải ngày lạnh nhất năm?
Ngày đông chí không trùng với thời gian lạnh nhất năm do trục nghiêng của Trái đất và cách hành tinh hấp giữ nhiệt.
Thời gian trời tối nhất năm là đông chí, ngày có ít ánh sáng Mặt trời nhất và đêm dài nhất nhưng thời gian lạnh nhất năm thường rơi vào khoảng một tháng sau đông chí. Nguyên nhân nằm ở trục nghiêng của Trái đất và cách hành tinh giữ nhiệt, theo Live Science.
Mô phỏng trục nghiêng của Trái đất. (Ảnh: Video: Britannica).
Trục của Trái đất, đường tưởng tượng nối liền cực Bắc và cực Nam, nghiêng theo góc 23,4 độ. Điều này có nghĩa một ngày mỗi năm trên Trái đất, cực Bắc quay ra xa nhất tính từ Mặt trời. Vào ngày khác, cực Nam quay ra xa Mặt trời nhất. Những ngày đó lần lượt là đông chí ở phương bắc và phương nam, theo Christopher Baird, phó giáo sư vật lý ở Đại học West Texas A&M. Bề mặt Trái đất càng nghiêng ra xa Mặt trời, thời gian ban ngày càng ít. Đông chí ở phương bắc, ngày ngắn nhất ở Bắc bán cầu, diễn ra vào ngày 21, 22 hoặc 22/12 mỗi năm, trong khi ngày đông chí ở phương nam thường rơi vào ngày 20, 21, 22/6.
Trái đất nhận phần lớn hơi ấm từ Mặt trời, do đó chúng ta dễ nhầm tưởng đông chí là ngày lạnh nhất năm ở từng bán cầu, theo Baird. Tuy nhiên, nhiệt độ lạnh nhất ở mỗi bán cầu thường lệch một tháng so với điểm chí, theo Nick Bassill, giám đốc Trung tâm truyền thông nguy cơ thời tiết ở Đại học New York, Albany. Tại Bắc bán cầu, thời gian đó là giữa tháng 1.
Ngược lại, hạ chí, ngày dài nhất năm, diễn ra vào ngày 20, 21 hoặc 22/6 ở Bắc bán cầu và 21, 22 hoặc 23/12 ở Nam bán cầu, thường không phải ngày nóng nhất năm, theo Jason Steffen, trợ lý giáo sư vật lý và thiên văn học ở Đại học Nevada, Las Vegas. Ví dụ, Mojave nóng nhất vào cuối tháng 7, rất lâu sau hạ chí, còn vùng vịnh Florida nóng nhất vào tháng 8.
Khoảng cách giữa điểm chí và thời gian nhiệt độ lạnh hoặc nóng nhất năm là do vật thể như hồ nước, đại dương, mặt đất, bê tông... không lập tức phản ứng với nhiệt độ lạnh hoặc nóng hơn, Bassill giải thích. Vào mùa đông, điều này có nghĩa chúng giữ nhiệt từ mùa thu và mùa hè lâu hơn không khí. Vị trí càng nằm gần đại dương hơn, những biến động nhiệt độ theo mùa này càng bị chặn lại, do cần năng lượng nhiều gấp 4 lần để nâng nhiệt độ nước lên một độ C so với đá. Ngoài ra, do đại dương tuần hoàn nhiệt, ngay cả khi đêm dài, dòng nhiệt ở đại dương có thể giữ cho các nơi đó ấm áp. Chẳng hạn, nhiều nơi ở vùng ven biển Thái Bình Dương của Mỹ có nhiệt độ lạnh nhất vào mùa đông ấm hơn so với nơi khác ở cùng vĩ độ do hiệu ứng này.
Vì sao lốp xe có lông?
Những sợi lông này không có tác dụng khi vận hành, nhưng đây lại là thứ giúp ích trong quá trình sản xuất lốp.
Tại sao nền văn minh Babylon cổ đại lại diệt vong? Là do coi "chuyện ấy" như cơm bữa?
Vương quốc Babylon (khoảng 3500 TCN-729 TCN) nằm ở vùng đồng bằng Lưỡng Hà, gần thuộc lãnh thổ của Cộng hòa Iraq ngày nay.
Tại sao thằn lằn lại phun máu từ mắt?
Để gây bối rối cho kẻ thù, thằn lằn có sừng sẽ làm phồng cơ thể hoặc chạy nhiều bước ngắn... Tuy nhiên, cơ chế phòng vệ kỳ lạ hơn cả là phun máu từ mắt vào đối phương.
Thành Cát Tư Hãn đã chinh phục phần lớn lục địa Á-Âu, nhưng tại sao không dám xâm lược Ấn Độ?
Thành Cát Tư Hãn, vị anh hùng Mông Cổ lừng danh, đã chinh phục phần lớn lục địa Á-Âu trong thế kỷ 13, tạo nên một đế chế rộng lớn chưa từng có.
Tại sao có rất nhiều loài động vật nguy hiểm sinh sống ở Úc?
Có rất nhiều loài động vật nguy hiểm trên thế giới. Một số nguy hiểm vì chúng truyền bệnh, như muỗi gây bệnh sốt rét.
Vì sao tàu thủy di chuyển cân bằng, không bị lật trên mặt nước?
Thiết kế đặc biệt của thân và mũi tàu giúp tàu thủy di chuyển an toàn, không bị lật trên mặt nước. Cách thiết kế độc đáo này là gì?
