Tại sao El Nino mang hạn hán kỷ lục đến Đông Nam Á
Từ hạn hán kéo dài tại Nam Phi và Đông Nam Á đến số lượng bão cao kỷ lục ở ven biển nước Mỹ, hiện tượng El Nino mạnh chưa từng có đang hoành hành và làm biến đổi cục diện khí hậu thế giới.
Vòng lưu chuyển Walker trong điều kiện bình thường (hình trên) và khi hiện tượng El Nino diễn ra (hình dưới). Ảnh: NOAA.
Dù có dấu hiệu giảm nhẹ, ảnh hưởng trên diện rộng của El Nino vẫn sẽ kéo dài trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng sắp tới. Điều này có thể mang lại lợi ích cho người dân California, Mỹ, nơi đang tận hưởng những trận mưa do El Nino kéo đến, nhưng sẽ là tin xấu đối với nhiều khu vực đang chịu cảnh hạn hán, cháy rừng, thiếu nước và lương thực như Indonesia.
Đầu năm nay, biến đổi thời tiết liên quan đến hiện tượng El Nino gây ra thiệt hại lên đến hàng tỷ USD, đẩy 100 triệu người vào cảnh thiếu nước và lương thực.
Theo Climate Central, hiện tượng El Nino gây chú ý vì làm dịch chuyển một lượng nước ấm từ phía tây sang khu vực nhiệt đới ở trung tâm và phía đông Thái Bình Dương. Sự dịch chuyển này làm thay đổi nơi lượng nhiệt được hấp thụ vào khí quyển nhiệt đới, gây ảnh hưởng tới các mô hình lưu chuyển không khí. Do hiệu ứng domino, tác động trên một vùng lan rộng ra toàn cầu, biến đổi khí hậu ở những nơi cách xa hàng chục nghìn km.
Hai mô hình luân chuyển không khí chính chịu ảnh hưởng từ El Nino là Walker Circulation và Hadley Circulation. Walker Circulation là mô hình các khối khí lưu chuyển lên xuống giống như một vòng xoáy dựng đứng. Khối khí di chuyển hướng lên tương ứng với những vùng khí hậu nhiều mưa không ổn định, trong khi khối khí hướng xuống tạo ra thời tiết khô ráo và ổn định.
Đàn cừu lớn nhất Việt Nam ở Ninh Thuận có nguy cơ chết đói vì hạn hán kéo dài. (Ảnh: Vietmaz.)
Thông thường, ở khu vực nhiệt đới Thái Bình Dương, khối khí hướng lên nằm ở phía tây, nơi nước biển ấm nhất. Dưới tác động dịch chuyển về phía đông của El Nino, cả khối khí hướng lên và hướng xuống đều kéo sang bờ đông, dẫn đến khí hậu ẩm ướt hơn ở những khu vực vốn khô ráo và ngược lại.
Sự thay đổi ở mô hình Walker Circulation khiến một mô hình khác tên Hadley Circulation (vòng lưu chuyển không khí từ bắc xuống nam) biến đổi theo, ảnh hưởng tới vùng gió xoáy cận nhiệt, khu vực không khí di chuyển nhanh kéo theo những cơn bão ở cả Bắc bán cầu và Nam Bán cầu.
Indonesia nói riêng và Đông Nam Á nói chung là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp của hiện tượng El Nino. Sự dịch chuyển của mô hình Walker Circulation có nghĩa khối khí hướng lên và khí hậu mưa nhiều bị kéo sang phía đông, khiến Indonesia trở nên khô hạn suốt phần lớn thời gian trong năm. Hạn hán gây ra tình trạng thiếu nước, mất mùa và gia súc và cây trồng khô héo. Hậu quả là người dân rơi vào cảnh thiếu thức ăn, giá lương thực tăng và nguy cơ bùng phát cháy rừng lớn.
Năm nay, hạn hán nghiêm trọng cũng xảy ra ở Việt Nam, Thái Lan, Philippines và một số quần đảo thuộc Thái Bình Dương. Đặc biệt tại Việt Nam, hạn hán dẫn đến vấn đề ngập mặn ở vùng đồng bằng châu thổ sông Mekong, nơi cư ngụ của 20 triệu người dân và vựa lương thực quan trọng trong nước. Nước Cộng hòa Quần đảo Marshall và Liên bang Micronesia, hai đảo quốc ở Thái Bình Dương, buộc phải tuyên bố tình trạng khẩn cấp, thực hiện phân phối và vận chuyển nước từ nơi khác đến.
Những cấm kị nên biết khi tặng tiền lì xì
Lì xì là một tục lệ đẹp trong dịp Tết Nguyên đán ở nhiều nước châu Á. Tuy nhiên, không ít người chú ý đến những việc nên và không nên khi tặng bao lì xì.
Túi nhỏ trên quần jean dùng để đựng gì?
Bạn có bao giờ để ý đến chiếc túi bé xíu "thừa thãi" trên quần jean?
6 công dụng bạn không thể ngờ của "ba con sói"
Bao cao su có nhiều công dụng bất ngờ bên cạnh khả năng trong "chuyện ấy" đấy nhé!
Vì sao chú gà bị chặt đứt đầu vẫn sống được thêm 18 tháng?
Câu chuyện có thật về chú gà không đầu mà đến tận ngày nay vẫn chẳng mấy người tin.
15 món nên ăn để lấy may trong ngày đầu năm
Theo quan niệm người Việt, đầu năm nếu ăn những món dưới đây sẽ mang lại may mắn cho cả năm.
7 con quái vật lớn nhất mọi thời đại
Tất cả chúng ta đều biết đến kích cỡ của loài khủng long, nhưng bạn cảm thấy thế nào khi chứng kiến một con chuột to bằng con bò, hay con bọ cạp biển lớn hơn cả con người, con cóc to bằng quả bóng to để chơi trên biển, con cánh cụt lớn bằng một người trưởng thành có chiều cao vừa phải, hay thú có túi giống con lười nặng 1.000 pao, và một con cá mập dài tới trên 50 fit, nặng gấp 30 lần cá mập trắng khổng lồ ngày nay?
