Thức ăn cuối cùng của họ người cổ đại tiết lộ khoảng thời gian cư ngụ

Tại động Arago của Pháp, nhóm các nhà khoa học quốc tế đã phân tích răng hóa thạch của các loài động vật ăn cỏ từng là đối tượng săn bắt của người Heidelberg (Homo heidelbergensis). Đây là lần đầu tiên một phương pháp phân tích cho phép tính toán thời gian cư ngụ của một họ người ở một vùng cụ thể. Chìa khóa cho thành công này là loại thức ăn cuối cùng mà họ người này đã dùng.

Từ rất nhiều năm, sự di chuyển của các nhóm người cổ đại và thời hạn họ ở lại trong một hang động hay một địa điểm nào đó luôn là chủ đề gây tranh cãi giữa các nhà khoa học. Giờ đây, một nhóm nghiên cứu quốc tế dẫn đầu bởi các nhà khoa học đến từ Viện nghiên cứu Cổ sinh thái và Tiến hóa xã hội Catalan (IPHES) đã tiến hành tìm hiểu hóa thạch răng của loài động vật vốn là mồi săn của người Heidelberg để xác định đặc điểm thảm thực vật của thời kì đó cũng như cách sống của họ người này.

Florent Rivals là tác giả chính và là nhà khoa học đến từ viện Nghiên cứu và Khảo sát Cấp cao Catalan (ICREA) cùng chung trụ sở với viện IPHES ở Tarragona. “Lần đầu tiên trong lịch sử nghiên cứu, một phương pháp đã được sử dụng, cho phép chúng ta xác định độ dài khoảng thời gian cư trú của một họ người ở vùng khảo sát. Từ trước tới nay, giới nghiên cứu vốn vẫn gặp phải khó khăn trong việc xác định, ví dụ, sự khác biệt giữa cư ngụ dài hạn ở một địa điểm với một chuỗi những lần ngụ cư ngắn hạn theo mùa ở vị trí đó.”

Hình dáng răng voi ma mút (trái); hình ảnh phóng đại gấp 35 lần (phải). (Ảnh: Florent Rivals)

Trong kết quả nghiên cứu công bố mới đây trên tờ Journal of Human Evolution, các nhà khoa học phân tích vỏ răng của một loài móng guốc (thú có vú ăn cỏ) tạo ra bởi những hạt opan silica cực nhỏ trong thực vật. Những dấu vết này xuất hiện khi chúng ăn và xóa đè lên dấu vết cũ. Đó chính là đặc điểm hữu ích đối với các nhà nghiên cứu.

Nhờ có hiện tượng này, các nhà khoa học có thể phân tích loại thức ăn cuối cùng của những loài ăn cỏ như ngựa hoang Á – Âu (Equus ferus), cừu rừng (Ovis ammon antiqua) hay tuần lộc (Rangifer tarandus). “Phương pháp này cho phép chúng tôi xác nhận xem liệu sự cư trú của họ người cổ đó có phải là theo mùa hay không,” Rivals nói thêm. Theo nhóm nghiên cứu, lớp hạt siêu nhỏ bao phủ trên răng rất nhạy cảm với những thay đổi thức ăn theo mùa.

Ứng dụng này cho phép các nhà nghiên cứu ước lượng độ dài của thời gian cư ngụ tại hang Arago (Pháp) bằng số lượng dấu vết trên hóa thạch và sự thay đổi thức ăn do “mỗi mùa có một loại thức ăn đặc trưng,” nhà cổ sinh vật học giải thích.

Khoảng thời gian cư ngụ dài/ ngắn

Sau khi kiểm tra lại giả thuyết nêu trên ở các loài động vật ngày nay có số tuổi và ngày chết xác định, các nhà nghiên cứu chứng minh rằng, nếu một nhóm động vật được quan sát trong một mùa cụ thể (ứng với thời gian cư trú ngắn trong nghiên cứu), các dấu vết của vỏ răng có rất ít biến đổi. Nhưng nếu thời gian cư trú kéo dài qua một vài mùa chẳng hạn, thì các vết trên răng rất đa dạng.

“Nếu khoảng thời gian cư trú kéo dài, sẽ xuất hiện nhiều vết khác nhau trên răng của con vật bị săn bắt,”
Rivals nói. Trong trường hợp hang Arago ở Pháp, nghiên cứu về lớp vỏ bám trên răng xác nhận rằng có những cách sắp xếp vỏ bám khác nhau trên răng con vật, tương ứng với những dạng cư ngụ khác nhau của họ người Heidelberg. “Với phương pháp này, chúng tôi khẳng định tại vùng cư trú của người Heidelberg, có bằng chứng cho thấy một vài nhóm người thường xuyên di chuyển, trong khi nhóm khác hầu như không di chuyển.”

Tham khảo:

Rivals et al. A new application of dental wear analyses: estimation of duration of hominid occupations in archaeological localities. Journal of Human Evolution, 2009; 56 (4): 329 DOI: 10.1016/j.jhevol.2008.11.005

Loading...
TIN CŨ HƠN
Đây là những cây mà NASA khuyên bạn nên trồng trong nhà

Đây là những cây mà NASA khuyên bạn nên trồng trong nhà

Bạn mới mua nhà nhưng không biết phải trang trí như thế nào? Hãy nghĩ ngay tới việc trồng cây cảnh, vừa "mát mắt" như các cụ nhà ta vẫn khen, lại vừa giúp phủ xanh Trái Đất này, dù chỉ là một phần bé nhỏ.

Đăng ngày: 01/04/2025
Tìm ra nguyên nhân khiến cho nền văn minh Maya sụp đổ

Tìm ra nguyên nhân khiến cho nền văn minh Maya sụp đổ

Phân tích của nghiên cứu cho thấy lượng mưa hàng năm giảm mạnh và độ ẩm giảm đã góp phần gây ra hạn hán và chấm dứt nền văn minh Maya.

Đăng ngày: 01/04/2025
Kim tự tháp Ai Cập được xây dựng như thế nào?

Kim tự tháp Ai Cập được xây dựng như thế nào?

Người Aztec, người Maya và người Ai Cập cổ thuộc ba nền văn minh rất khác nhau nhưng lại cùng chung một biểu tượng: các kim tự tháp. Tuy nhiên, trong ba nền văn minh cổ đại này, những chuẩn mực về thiết kế kim tự tháp do người Ai Cập đặt ra được phần lớn mọi người công nhận là kiểu kim tự t

Đăng ngày: 30/03/2025
Giải oan cho loài chim bị con người tuyệt diệt

Giải oan cho loài chim bị con người tuyệt diệt

Dodo - loài chim bị con người tàn sát đến mức tuyệt chủng - luôn bị gán cho biệt danh "ngu ngốc, khờ khạo".

Đăng ngày: 28/03/2025
Dấu vết mộ cổ chứng minh Chúa Jesus từng có vợ và con trai

Dấu vết mộ cổ chứng minh Chúa Jesus từng có vợ và con trai

Mới đây, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra điều mới lạ trong khu mộ chúa Jesus tại Jerusalem. Kết quả nghiên cứu hé lộ răng Chúa Jesus từng có vợ và một người con trai có tên là Judah.

Đăng ngày: 11/03/2025
Khủng long có họ với... gà?

Khủng long có họ với... gà?

Gần đây, các nhà khoa học đã phát hiện phần mô mềm trên đỉnh đầu của loài khủng long Edmontosaurus tại Canada và thấy sự tương đồng với phần mào của loài gà ngày nay.

Đăng ngày: 19/02/2025
Người thượng cổ biến đổi gen lúa nước từ 10.000 năm trước

Người thượng cổ biến đổi gen lúa nước từ 10.000 năm trước

Một nghiên cứu vừa được công bố chứng tỏ, người thượng cố cách đây 10.000 năm là “nhà khoa học” biến đổi gen lúa nước ngày nay.

Đăng ngày: 19/02/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News