Tìm hiểu về OCD - Rối loạn ám ảnh cưỡng chế

OCD (Obsessive Compulsive Disorder) hay còn gọi là rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Đây là trạng thái rối loạn tâm thần có tính chất mãn tính, dấu hiệu phổ biến của bệnh là bị ý nghĩ ám ảnh, lo lắng vô lý chi phối và phải thực hiện các hành vi có tính chất ép buộc để giảm bớt căng thẳng.

Tuy nhiên OCD thường bị xã hội hiểu sai kể cả các chuyên gia tâm lí, mọi người thường nghĩ rằng nếu bạn có thói quen luôn giữ tay sạch, lên kế hoạch đi chơi một cách chi li hay tỉ mỉ sắp xếp đồ đạc, có thể bạn đã mắc chứng OCD.

Hiểu lầm 1: OCD là những hành vi lặp đi lặp lại

Đúng như tên gọi, OCD có 2 khía cạnh bao gồm:

• Sự xâm chiếm của các ý nghĩ, hình ảnh gọi là nỗi ám ảnh.
• Sự cưỡng chế phải thực hiện một hành vi nào đó để giải tỏa cảm giác bồn chồn do nỗi ám ảnh gây ra.

Những hành vi mọi người liên tưởng khi nhắc đến OCD như thói quen thường xuyên rửa tay hay kiểm tra đi kiểm tra lại việc gì đó, nhưng có lẽ bạn chỉ hơi kỹ tính hay ưa sạch sẽ hơn mức bình thường. OCD thật ra hiếm gặp hơn nhiều và dễ gây ra suy nhược tâm lý. Bệnh nhân không thể hoặc rất khó kiểm soát những suy nghĩ ám ảnh và hành vi cưỡng chế, điều này thường làm mất thời gian và ảnh hưởng đến công việc và đời sống đến mức khiến tinh thần của họ sa sút nghiêm trọng.

Hiểu lầm 2: Biểu hiện chính của OCD là rửa tay quá thường xuyên

Mặc dù khi nhắc đến OCD, người ta thường liên tưởng đến việc rửa tay nhưng thật ra biểu hiện của OCD có nhiều dạng. Ám ảnh có thể bao gồm sợ bẩn, cảm giác bất an, lo mình sẽ làm hại người khác hay quá để ý đến các con số, kiểu hình, đạo đức,... Cưỡng chế biểu hiện qua việc lau chùi hay kiểm tra nhiều lần, bố trí đồ đạc chi li hay bước đi theo một quy luật định sẵn,...​

Hiểu lầm 3: Người mắc OCD không biết điều mình làm là vô lý

Thực ra, nhiều bệnh nhân OCD nhận thức rất rõ nhưng lại không thể thoát khỏi suy nghĩ và hành động mà chính mình cũng cảm thấy vô nghĩa. Đó cũng là một trong những lí do vì sao OCD lại khiến họ mệt mỏi. Những người mắc OCD nói rằng họ phát điên lên vì bị những ý nghĩ phi lý, làm họ căng thẳng và rồi không thể kiểm soát nổi phản ứng của bản thân.

Đâu là nguyên nhân của OCD?

Đáng buồn là chúng ta chưa thật sự hiểu được nguồn gốc gây nên OCD. Tuy nhiên chúng ta đang tìm hiểu sâu hơn và có một vài hiểu biết về chúng. Theo các nghiên cứu, OCD liên quan đến 3 vùng não bộ chi phối hành vi, nhận thức, hành động và cảm xúc. Ngoài ra, OCD còn liên quan đến sự suy giảm Serotonin (chất dẫn truyền thần kinh có chức năng kiểm soát tâm trạng, tính nóng nảy, thèm ăn, giấc ngủ, cảm giác đau,...)​.

Tin tốt là đã có các phương pháp điều trị hiệu quả chứng OCD, như sử dụng thuốc tăng hàm lượng Serotonin trong não hoặc trị liệu tâm lý và hành vi, giúp bệnh nhân quen dần với ám ảnh và phớt lờ chúng.

Thật khó chịu khi biết được rằng bộ não đang đánh lừa mình nhưng lại không thể làm trái ý nó. Nhưng khi có kiến thức và hiểu biết về căn bệnh của mình, bạn có thể tìm hiểu những cách làm quen với chúng và giảm bớt tình trạng này!

• 12 hội chứng tâm lý bí ẩn nhất của con người từng được ghi nhận
• Những biểu hiện kỳ quặc của thiên tài