Vận hành máy gia tốc lạnh ngang vũ trụ

Một máy gia tốc ở California vận hành ở nhiệt độ gần bằng độ 0 tuyệt đối để tạo ra 1 triệu xung tia X mỗi giây.


Đường hầm chứa cỗ máy LCLS-II. (Ảnh: SLAC)

Máy gia tốc hạt siêu dẫn của Phòng thí nghiệm gia tốc quốc gia SLAC ở độ sâu 9 m bên dưới công viên Menlo, California, được làm lạnh tới -271 độ C, chỉ trên vài độ so với nhiệt độ lạnh nhất có thể trong vũ trụ là độ 0 tuyệt đối (- 273,15 độ C). Trạng thái lạnh cực hạn này nằm trong quá trình nâng cấp máy laser electron tự do tia X Linac Coherent Light Source (LCLS) hay LCLS-II, có thể đẩy electron ở tốc độ gần với vận tốc ánh sáng. Các nhà khoa học sẽ sử dụng cỗ máy để nghiên cứu sự kiện hóa học hiếm gặp, phân tử sinh học, cơ học lượng tử và vật liệu phức tạp sử dụng trong máy tính.

Sau khi nâng cấp hoàn thiện, LCLS-II sẽ có thể tạo ra những xung tia X sáng gấp 10.000 lần so với bản tiền nhiệm, ở tốc độ 1 triệu xung/giây. Điều này chỉ có thể xảy ra trong nhiệt độ lạnh cực hạn của máy gia tốc, theo thông báo từ phòng thí nghiệm.

Ở phiên bản trước đó của LCLS, bắt đầu hoạt động vào năm 2009, electron tăng tốc bên trong đường ống bằng đồng dài 0,8 km ở nhiệt độ phòng, do đó cỗ máy chỉ có thể tạo ra tối đa 120 xung tia X/giây. Thay vào đó, hệ thống mới bao gồm 39 moduel gia tốc đông lạnh đi kèm các khoang làm từ kim loại niobium, tất cả đều bao quanh bởi thiết bị làm mát. Khi khoang niobium đạt nhiệt độ - 271 độ C, chúng trở nên siêu dẫn. Trạng thái đó loại trừ điện trở, nhờ đó electron có thể di chuyển ở tốc độ cực cao.

"Chỉ trong vài giờ, LCLS-II sẽ sản sinh nhiều xung tia X hơn máy laser thông thường tạo ra trong toàn bộ tuổi thọ", Mike Dunne, giám đốc của LCLS, cho biết. "Dữ liệu từng mất nhiều tháng để thu thập có thể được tạo ra trong vài phút. Điều này sẽ nâng khoa học tia X lên một tầm cao mới, mở đường cho hàng loạt nghiên cứu và thúc đẩy phát triển những công nghệ cách mạng hóa để giải quyết một số thách thức lớn nhất mà xã hội của chúng ta đang đối mặt".

Để phát triển LCLS-II, SLAC hợp tác với Phòng thí nghiệm quốc gia Argonne, Phòng thí nghiệm quốc gia Lawrence Berkeley (Berkeley Lab), Fermilab, Cơ sở gia tốc quốc gia Thomas Jefferson (Jefferson Lab), và Đại học Cornell.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Khám phá các giai đoạn trong chu kỳ của Mặt Trăng

Khám phá các giai đoạn trong chu kỳ của Mặt Trăng

Các giai đoạn (pha) của Mặt Trăng thay đổi một cách tuần hoàn, phụ thuộc vào góc chiếu của Mặt Trời tới Mặt Trăng và vị trí quan sát trên Trái Đất.

Đăng ngày: 05/06/2025
Tổng quan về sao Thủy

Tổng quan về sao Thủy

Sao Thủy hay Thủy Tinh là hành tinh nhỏ nhất và gần Mặt Trời nhất trong tám hành tinh thuộc Hệ Mặt Trời, với chu kỳ quỹ đạo bằng 88 ngày Trái Đất.

Đăng ngày: 05/06/2025
Tổng quan về sao Thổ

Tổng quan về sao Thổ

Sao Thổ tức Thổ tinh là hành tinh thứ sáu tính theo khoảng cách trung bình từ Mặt Trời và là hành tinh lớn thứ hai về đường kính cũng như khối lượng, sau Sao Mộc trong Hệ Mặt Trời.

Đăng ngày: 03/06/2025
Xuyên không là có thật và đây là người duy nhất được trải nghiệm điều đó

Xuyên không là có thật và đây là người duy nhất được trải nghiệm điều đó

Khoa học đã từng chứng minh rằng chúng ta có thể thực hiện du hành thời gian - ít nhất là về mặt lý thuyết.

Đăng ngày: 02/06/2025
Những điều thú vị ít ai biết về Mặt Trăng

Những điều thú vị ít ai biết về Mặt Trăng

Mặt Trăng - vật thể lớn nhất và sáng nhất trên bầu trời đêm đã làm mê hoặc và là nguồn cảm hứng vô tận cho loài người trong nhiều thế kỷ qua.

Đăng ngày: 31/05/2025
Phát hiện siêu Trái đất kim cương có khả năng “tái sinh”

Phát hiện siêu Trái đất kim cương có khả năng “tái sinh”

Nhờ kính viễn vọng James Webb, các nhà thiên văn học phát hiện hành tinh dung nham nóng rực cấu tạo từ kim cương phát triển khí quyển thứ hai sau khi sao chủ phá hủy khí quyển ban đầu.

Đăng ngày: 30/05/2025
Năm ánh sáng là gì? Một năm ánh sáng bằng bao nhiêu km?

Năm ánh sáng là gì? Một năm ánh sáng bằng bao nhiêu km?

Năm ánh sáng là đơn vị đo thông dụng ngoài vũ trụ bao la, rộng lớn. Và người ta thường nhầm lẫn nghĩ rằng đây là đơn vị đo thời gian.

Đăng ngày: 23/05/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News