Vết sẹo trên rốn khủng long cách đây 130 triệu năm khiến các nhà khoa học sửng sốt

Hóa thạch khủng long Psittacosaurus được lưu giữ đặc biệt tốt, hé lộ vết sẹo rốn dài trên bụng tương tự như cá sấu ngày nay.


Ảnh phục dựng 3D về khủng long Psittacosaurus nằm trên đất, phơi bày vết sẹo rốn dài. (Ảnh: Jagged Fang Designs)

Các nhà khoa học tìm thấy chiếc rốn cổ xưa nhất từng ghi nhận trong hóa thạch khủng long Psittacosaurus (giác long két) sống cách đây khoảng 130 triệu năm tại Trung Quốc. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí BMC Biology hôm 7/6. Vết sẹo không bắt nguồn từ dây rốn như ở động vật có vú, mà từ túi noãn hoàng của sinh vật đẻ trứng này.

Ngày nay, nhiều loài rắn và chim mất sẹo rốn trong vòng vài ngày hoặc vài tuần sau khi trứng nở. Một số sinh vật khác, ví dụ cá sấu trưởng thành, lại mang sẹo rốn suốt đời. Vết sẹo rốn của khủng long Psittacosaurus giống với cá sấu hơn. Nó tồn tại ít nhất cho đến khi khủng long trưởng thành về mặt sinh dục, thậm chí có thể sau đó một thời gian dài nữa.

Đây là ví dụ đầu tiên về rốn ở một loài khủng long không phải chim sống trước Đại Tân Sinh (diễn ra từ khoảng 66 triệu năm trước cho đến nay). Phát hiện mới không đồng nghĩa mọi loài khủng long trên cạn đều có sẹo rốn tồn tại lâu dài, nhưng khả năng này vẫn có thể xảy ra.


Ảnh laser chụp sẹo rốn của khủng long Psittacosaurus và ảnh cận cảnh những chiếc vảy. (Ảnh: BMC Biology/Phil Bell và các cộng sự)

"Mẫu vật Psittacosaurus này có lẽ là hóa thạch quan trọng nhất mà chúng tôi có để nghiên cứu da khủng long. Nó vẫn tiếp tục mang đến những điều bất ngờ mà chúng tôi khám phá được nhờ công nghệ mới, ví dụ như chụp ảnh laser", nhà cổ sinh vật Phil Bell tại Đại học New England, Australia, cho biết.

Hóa thạch khủng long Psittacosaurus mang tên SMF R 4970, được tìm thấy ở Trung Quốc vào năm 2002. Nó được bảo tồn đặc biệt tốt, lưu giữ những chiếc vảy riêng lẻ, chùm lông đuôi dài và lỗ huyệt đầu tiên từng phát hiện ở một loài khủng long không phải chim. Khủng long trở thành hóa thạch trong tư thế nằm ngửa, phơi bày mọi chi tiết với giới khoa học.

Sử dụng phương pháp chụp ảnh laser, các nhà nghiên cứu xác định được sự thay đổi về da và vảy ở rốn khủng long, vị trí cho thấy túi noãn hoàng được khủng long con hấp thụ. Tương tự dây rốn, túi noãn hoàng cung cấp oxy và dưỡng chất cho phôi thai đang phát triển trong trứng. Một bộ phận khác gọi là túi niệu cũng kết nối với phôi thai để thu gom chất thải bên trong trứng. Trước khi một con vật nở ra, những đường liên kết này bị bịt kín, để lại vết sẹo dài.

Giới nghiên cứu từ lâu đã đặt giả thuyết rằng khủng long đẻ trứng sẽ có một vết sẹo như vậy, nhưng đây là bằng chứng đầu tiên chứng minh cho điều đó. Hóa thạch mô mềm ở khủng long rất hiếm, và SMF R 4970 mang đến hình ảnh chưa từng có về vết sẹo giống chiếc cột mỏng với các cặp vảy ghép lại trên bụng.

Kích thước bình thường và mép nhẵn của những chiếc vảy cho thấy vết sẹo không phải do thương tích hay bệnh tật. Thay vào đó, sự tương đồng với cá sấu cho thấy đây là một chiếc rốn.

"Chúng tôi xác định được những chiếc vảy đặc biệt bao quanh một vết sẹo dài ở mẫu vật khủng long Psittacosaurus, tương tự như một số loài thằn lằn và cá sấu hiện đại. Chúng tôi gọi loại sẹo này là rốn, và ở người thì nó nhỏ hơn. Mẫu vật này là hóa thạch khủng long đầu tiên còn lưu giữ rốn nhờ tình trạng bảo quản đặc biệt tốt", nhà cổ sinh vật Michael Pittman tại Đại học Trung văn Hong Kong cho biết.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Tổ tiên của loài chim - Chim thủy tổ (Archaeopteryx)

Tổ tiên của loài chim - Chim thủy tổ (Archaeopteryx)

Loài chim tiến hóa ra sao? Đây là một đề tài khó của khoa học. Chim có bộ xương mềm yếu lại bay ở trên không, ít có dịp hóa thạch, nên tài liệu hóa thạch về gốc gác loài chim rất hiếm, cả thế giới chỉ mới p

Đăng ngày: 16/04/2025
Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Bằng chứng cho thấy con người tiến hóa từ cá

Mới đây, các nhà cổ sinh vật học đã tìm ra mối liên hệ giữa vây cá và tay người, góp phần khẳng định nguồn gốc tiến hóa từ cá của chúng ta.

Đăng ngày: 11/04/2025
Tìm thấy giống loài

Tìm thấy giống loài "chưa từng được biết đến" trong lăng mộ bà nội Tần Thủy Hoàng

Khi khai quật hầm mộ của bà nội Tần Thủy Hoàng, các nhà khảo cổ không thể ngờ được rằng mình lại tìm ra một giống loài mới cho ngành sinh vật học thế giới.

Đăng ngày: 08/04/2025
Hé lộ gương mặt thật của Chúa Jesus

Hé lộ gương mặt thật của Chúa Jesus

Bằng công nghệ hiện đại, các khoa học gia đã tạo nên một phiên bản "hợp lý" hơn về gương mặt của Chúa Jesus.

Đăng ngày: 06/04/2025
Con người bắt đầu mặc “quần áo” từ bao giờ?

Con người bắt đầu mặc “quần áo” từ bao giờ?

Theo các nhà khảo cổ học, họ tìm ra bằng chứng thời điểm sớm nhất tổ tiên loài người không “cởi truồng” là ở những khu vực khảo cổ như Gran Dolina thuộc dãy núi Atapuerca ở Tây Ban Nha, liên quan tới loài người Homo antecessor có niên đại khoảng 780.000 năm về trước.

Đăng ngày: 06/04/2025
Loài người đang bị teo nhỏ vì nguyên nhân đáng sợ?

Loài người đang bị teo nhỏ vì nguyên nhân đáng sợ?

55 triệu năm trước, những con ngựa sơ khai đã trải qua giai đoạn cơ thể bị teo nhỏ bất thường. Loài người chúng ta có thể đang bước vào giai đoạn đó bởi một tác nhân khó tưởng tượng.

Đăng ngày: 02/04/2025
Đây là những cây mà NASA khuyên bạn nên trồng trong nhà

Đây là những cây mà NASA khuyên bạn nên trồng trong nhà

Bạn mới mua nhà nhưng không biết phải trang trí như thế nào? Hãy nghĩ ngay tới việc trồng cây cảnh, vừa "mát mắt" như các cụ nhà ta vẫn khen, lại vừa giúp phủ xanh Trái Đất này, dù chỉ là một phần bé nhỏ.

Đăng ngày: 01/04/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News