Vì sao thằn lằn có tới 4 mắt?

Một nghiên cứu mới cho thấy, khoảng 49 triệu năm trước, một con thằn lằn đuôi dài đầu tiên xuất hiện trên thế giới, nhưng không phải với hai mắt mà là bốn mắt.

Theo các nhà nghiên cứu, tất cả các loài thằn lằn được gọi là Saniwaensidens, là động vật có xương hàm đầu tiên trên thế giới ghi được kỉ lục có 4 mắt. Cho đến ngày nay, loài cá mút đá có xương hàm là sinh vật bốn mắt duy nhất được biết đến trong giới động vật có xương sống.

Đôi mắt thứ ba và thứ tư của S. ensidens ở trên đỉnh đầu của nó, đây là vị trí của các bộ phận hình quả tùng và các bộ phận bên tuyến tùng của thằn lằn. Những cấu trúc quang học giống như mắt cũng đóng một vai trò trong định hướng và trong các chu kỳ tuần hoàn hàng năm.

Các nhà nghiên cứu của nhóm nghiên cứu cho biết khám phá này đang giúp các nhà nghiên cứu hiểu được lịch sử tiến hóa của các cơ quan hình quả tùng và bên tuyến tùng ở động vật có xương sống.

Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng cơ quan hình quả tùng nhạy sáng này được tìm thấy trong một số ít động vật có xương sống thấp hơn, đó là các động vật có xương sống như cá và ếch đẻ trứng trong nước. Cơ quan nhạy sáng này lan rộng đến các động vật có xương sống bậc thấp mà các nhà khoa học gọi là “mắt thứ ba”.

Nhà nghiên cứu dẫn đầu Krister Smith, một nhà xã hội học thuộc Viện nghiên cứu Senckenberg ở Đức, chia sẻ trong một công bố: “Một mặt, có một ý kiến cho rằng mắt thứ ba đơn giản là tiêu giảm đi một cách độc lập ở nhiều nhóm động vật có xương sống khác nhau, chẳng hạn như động vật có vú và chim, và chỉ được giữ lại trong các loài thằn lằn,những loài động vật có xương sống sinh sống hoàn toàn trên mặt đất. Mặt khác, có ý kiến cho rằng mắt thứ ba của thằn lằn này phát triển từ một cơ quan khác, được gọi là tuyến tùng, được phát triển tốt ở những vùng đồi mồi”.

Đôi mắt mới nhìn thấy trong S. ensidens giúp làm rõ sự tranh cãi này.

Smith phát biểu: “Bằng cách khám phá ra một con thằn lằn bốn mắt, trong đó cả các cơ quan hình quả tùng và tuyến tùng hình thành mắt trên đỉnh đầu, chúng ta có thể xác nhận rằng mắt thứ ba của thằn lằn thực sự khác với mắt thứ ba của các động vật có xương sống khác.

Smith và các đồng nghiệp đã khám phá ra bằng cách nhìn lại hai mẫu vật ở bảo tàng của S. ensidens được thu thập gần 150 năm trước tại Grizzly Buttes ở lưu vực Bridger, Wyoming, các nhà nghiên cứu đã phát hiện một con thằn lằn dài 4,3 feet (1,3 mét) vào máy quét CT (CT), lấy hàng ngàn bức X-quang và sau đó ghép chúng lại thành hình ảnh kỹ thuật số 3D.

Các chụp cắt lớp CT cho thấy con thằn lằn cổ, đã tuyệt chủng khoảng 34 triệu năm trước, đã có hình thành không gian trong hộp sọ của nó, nơi mắt thứ tư đã phát triển, một phát hiện mà Smith đã phải thốt lên rằng “Tôi chưa bao giờ dám mong đợi điều này cả”.

Khám phá này cho thấy rằng tuyến tùng không giống như mắt trong động vật có xương sống hiện đại. Các nhà nghiên cứu cho biết thêm, phát hiện này cho thấy mắt thứ 3 của loài thằn lằn tiến hóa độc lập với mắt thứ ba trong các nhóm động vật có xương sống khác.

Mặc dù các cơ quan khác cũng có thể có khả năng cảm quang nhưng cặp mắt thứ 3 này giúp một số động vật có xương sống bậc thấp cảm nhận ánh sáng tốt hơn và tự định hướng đường đi của chúng trên mặt đất.

• Video: Thằn lằn có sừng phun máu từ mắt, tấn công đối phương
• Loài thằn lằn siêu dị: Giống giun mọc tay, cả đời chui lủi trong lòng đất mà không sợ đói

Từ khóa liên quan:

thằn lằn

loài thằn lằn có 4 mắt

mắt thằn lằn

thằn lằn Saniwaensidens

mắt thứ ba

mắt thứ ba của thằn lằn

tuyến tùng

Krister Smith

Loading...