Vụ phun trào núi lửa mạnh nhất trong hơn 100 năm
Vụ phun trào núi lửa dưới biển ở Tonga năm 2022 tạo ra siêu sóng thần và giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT.
Mô phỏng sự lan rộng của sóng thần tại Tonga. (Video: Steven N. Ward/Đại học California Santa Cruz).
Theo nghiên cứu mới của nhóm nhà khoa học tại Trường Khoa học Trái Đất, Khí quyển và Biển Rosenstiel thuộc Đại học Miami và Tổ chức Khaled bin Sultan Living Oceans (KSLOF), vụ phun trào núi lửa dưới biển ở Tonga năm 2022 mạnh hơn vụ nổ hạt nhân lớn nhất của Mỹ, Phys hôm 15/4 đưa tin. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí Science Advances.
Quá trình phun trào của núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai (HTHH) giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT trong 5 vụ nổ, vụ mạnh nhất là 15 triệu tấn. Mức độ này vẫn xếp sau Tsar Bomba, quả bom hạt nhân lớn nhất từng được thử nghiệm, nhưng vượt xa quả bom hạt nhân lớn nhất của Mỹ - B83 với sức mạnh tương đương 1,2 triệu tấn thuốc nổ TNT. Thảm họa năm 2022 cũng mạnh hơn vụ phun trào núi lửa Pinatubo năm 1991, giữ kỷ lục là vụ phun trào núi lửa lớn nhất kể từ năm 1912.
Vụ phun trào bùng nổ của HTHH năm 2022 đã tạo ra siêu sóng thần với những con sóng cao tới 45 m dọc theo bờ biển đảo Tofua và sóng cao 17m tại Tongatapu - đảo đông dân nhất của Tonga.
Trong nghiên cứu mới, nhóm chuyên gia sử dụng kết hợp hình ảnh vệ tinh, bản đồ drone, những quan sát thực địa do các nhà khoa học tại Đại học Auckland thu thập và dữ liệu từ Chương trình Thám hiểm Rạn san hô Toàn cầu của (KSLOF) để tạo nên bản mô phỏng sóng thần ở Tonga. Kết quả cho thấy địa hình phức tạp của khu vực đóng vai trò như một chiếc bẫy sóng tốc độ thấp, tạo ra đợt sóng thần kéo dài hơn một tiếng với những con sóng cao tới 85 m khoảng một phút sau vụ nổ ban đầu.
Vụ phun trào núi lửa này giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT.
Vụ phun trào núi lửa ngầm HTHH có thể so sánh với vụ phun trào Krakatau năm 1883 khiến hơn 36.000 người thiệt mạng. "Dù có quy mô lớn và thời gian kéo dài, siêu sóng thần HTHH lấy đi rất ít mạng sống. Theo chúng tôi, những yếu tố chính dẫn đến điều này là địa điểm khác lạ, Covid-19 hoành hành (khiến lượng khách du lịch giảm), các cuộc diễn tập sơ tán và các nỗ lực nâng cao nhận thức tăng lên ở Tonga trong những năm trước vụ phun trào", giáo sư Sam Purkis, chủ tịch Khoa Khoa học Địa chất Biển thuộc Trường Rosenstiel, giải thích.
Bản mô phỏng cũng chỉ ra, vị trí điểm phun trào so với các trung tâm đô thị góp phần làm giảm hậu quả. Chỉ 6 trường hợp tử vong trực tiếp được xác nhận từ thảm họa HTHH.
"Sự kiện năm 2022 có thể là một cuộc thoát nạn may mắn, nhưng các núi lửa ngầm khác có khả năng tạo ra những đợt sóng thần trong tương lai với quy mô tương tự", Purkis cho biết.
"Vụ phun trào mang lại nhiều bài học quan trọng liên quan đến những đợt sóng thần, cả trong quá khứ lẫn tương lai, tại Tonga cũng như các nơi khác. Vụ phun trào là 'phòng thí nghiệm tự nhiên' tuyệt vời để kiểm tra các giả thuyết và mô hình có thể triển khai ở những nơi khác, giúp chuẩn bị tốt hơn cho các thảm họa trong tương lai, hiểu rõ hơn về những vụ phun trào và sóng thần tương tự", ông nói thêm.
Vì sao người Do Thái thông minh nhất thế giới?
Từ ngàn xưa, người Do Thái đã xem tri thức là loại vốn đặc biệt vì có thể sinh ra vốn và của cải, lại không bị cướp đoạt được.
Những đặc quyền không thể tin nổi khi bạn là... nữ hoàng Anh
Nữ hoàng Elizabeth II của Anh vốn nổi tiếng là một người khiêm tốn, giản dị và lịch thiệp, một phần cũng vì bà chưa bao giờ lạm quyền để vi phạm luật pháp của nước nhà.
Tại sao chúng ta thở ra carbon dioxide?
Có bao giờ bạn tự hỏi tại sao cơ thể của chúng ta lại thải ra khí carbon dioxide (CO2) khi thở chứ không phải một loại khí nào khác?
Bí ẩn về lò phản ứng hạt nhân "thời tiền sử"
Nhà máy điện hạt nhân đầu tiên phát điện trên thế giới được sản sinh ở Anh, tuy nhiên, thực tế thì hệ thống phát điện sử dụng phản ứng hạt nhân thì đã được người Nga xây dựng từ năm 1954.
5 truyền thuyết bí ẩn về Vạn Lý Trường Thành
Vạn Lý Trường Thành được coi là công trình biểu tượng của quốc gia và văn hóa Trung Quốc. Nhiều câu chuyện và truyền thuyết thú vị về công trình này đã hình thành trong quá trình xây dựng và được truyền lại qua nhiều triều đại. Chính những truyền thuyết này đã thu hút nhiều du khách tới thăm quan tường thành dài nhất thế giới.
Thiếu điện nước, Trung Quốc xây cả nghìn km đường cao tốc xuyên sa mạc Taklimakan thế nào?
Xây dựng các tuyến đường cao tốc xuyên sa mạc là một trong những kỳ tích trong các ngành kỹ thuật của Trung Quốc.
