Vụ phun trào núi lửa mạnh nhất trong hơn 100 năm
Vụ phun trào núi lửa dưới biển ở Tonga năm 2022 tạo ra siêu sóng thần và giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT.
Mô phỏng sự lan rộng của sóng thần tại Tonga. (Video: Steven N. Ward/Đại học California Santa Cruz).
Theo nghiên cứu mới của nhóm nhà khoa học tại Trường Khoa học Trái Đất, Khí quyển và Biển Rosenstiel thuộc Đại học Miami và Tổ chức Khaled bin Sultan Living Oceans (KSLOF), vụ phun trào núi lửa dưới biển ở Tonga năm 2022 mạnh hơn vụ nổ hạt nhân lớn nhất của Mỹ, Phys hôm 15/4 đưa tin. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí Science Advances.
Quá trình phun trào của núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai (HTHH) giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT trong 5 vụ nổ, vụ mạnh nhất là 15 triệu tấn. Mức độ này vẫn xếp sau Tsar Bomba, quả bom hạt nhân lớn nhất từng được thử nghiệm, nhưng vượt xa quả bom hạt nhân lớn nhất của Mỹ - B83 với sức mạnh tương đương 1,2 triệu tấn thuốc nổ TNT. Thảm họa năm 2022 cũng mạnh hơn vụ phun trào núi lửa Pinatubo năm 1991, giữ kỷ lục là vụ phun trào núi lửa lớn nhất kể từ năm 1912.
Vụ phun trào bùng nổ của HTHH năm 2022 đã tạo ra siêu sóng thần với những con sóng cao tới 45 m dọc theo bờ biển đảo Tofua và sóng cao 17m tại Tongatapu - đảo đông dân nhất của Tonga.
Trong nghiên cứu mới, nhóm chuyên gia sử dụng kết hợp hình ảnh vệ tinh, bản đồ drone, những quan sát thực địa do các nhà khoa học tại Đại học Auckland thu thập và dữ liệu từ Chương trình Thám hiểm Rạn san hô Toàn cầu của (KSLOF) để tạo nên bản mô phỏng sóng thần ở Tonga. Kết quả cho thấy địa hình phức tạp của khu vực đóng vai trò như một chiếc bẫy sóng tốc độ thấp, tạo ra đợt sóng thần kéo dài hơn một tiếng với những con sóng cao tới 85 m khoảng một phút sau vụ nổ ban đầu.
Vụ phun trào núi lửa này giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT.
Vụ phun trào núi lửa ngầm HTHH có thể so sánh với vụ phun trào Krakatau năm 1883 khiến hơn 36.000 người thiệt mạng. "Dù có quy mô lớn và thời gian kéo dài, siêu sóng thần HTHH lấy đi rất ít mạng sống. Theo chúng tôi, những yếu tố chính dẫn đến điều này là địa điểm khác lạ, Covid-19 hoành hành (khiến lượng khách du lịch giảm), các cuộc diễn tập sơ tán và các nỗ lực nâng cao nhận thức tăng lên ở Tonga trong những năm trước vụ phun trào", giáo sư Sam Purkis, chủ tịch Khoa Khoa học Địa chất Biển thuộc Trường Rosenstiel, giải thích.
Bản mô phỏng cũng chỉ ra, vị trí điểm phun trào so với các trung tâm đô thị góp phần làm giảm hậu quả. Chỉ 6 trường hợp tử vong trực tiếp được xác nhận từ thảm họa HTHH.
"Sự kiện năm 2022 có thể là một cuộc thoát nạn may mắn, nhưng các núi lửa ngầm khác có khả năng tạo ra những đợt sóng thần trong tương lai với quy mô tương tự", Purkis cho biết.
"Vụ phun trào mang lại nhiều bài học quan trọng liên quan đến những đợt sóng thần, cả trong quá khứ lẫn tương lai, tại Tonga cũng như các nơi khác. Vụ phun trào là 'phòng thí nghiệm tự nhiên' tuyệt vời để kiểm tra các giả thuyết và mô hình có thể triển khai ở những nơi khác, giúp chuẩn bị tốt hơn cho các thảm họa trong tương lai, hiểu rõ hơn về những vụ phun trào và sóng thần tương tự", ông nói thêm.
Top 7 thiết kế súng săn đi trước thời đại nhưng lại bị lãng quên
Một số những thiết kế này đi trước thời đại - một số chỉ là những thiết kế có vẻ tốt trên giấy tờ. Đây là 7 mẫu súng săn mà có thể bạn chưa bao giờ nghe tới.
Các kim loại quý hiếm nhất hành tinh
Vàng, kim cương thường được mọi người biết đến là những kim loại quý hiếm và đắt đỏ trên thế giới.
Các nhà khoa học xác định thời điểm loài người nên rời bỏ Trái đất do khí quyển cạn sạch oxy
Tại thời điểm đó, loài người hay hầu hết các dạng sống khác vốn dựa vào oxy để tồn tại gần như không còn cơ hội để sống sót trên Trái đất.
Vì sao Trái đất quay?
Tại sao tất cả mọi thứ trong Hệ Mặt Trời đều quay? Và tại sao hầu hết mọi chuyển động quay đều có cùng một hướng?
7 nghi lễ hiến tế người sống rùng rợn nhất thế giới
Không ít nền văn hóa cổ đại lại coi "hiến tế người" một cách rùng rợn là điều rất bình thường trong cuộc sống của họ.
Trái Đất nặng bao nhiêu kg và làm cách nào để cân được nó?
Trái đất là hành tinh thứ 3 trong Hệ Mặt Trời, hình thành cách đây 4,6 tỷ năm và là hành tinh duy nhất có sự sống.
