Vụ phun trào núi lửa mạnh nhất trong hơn 100 năm

Vụ phun trào núi lửa dưới biển ở Tonga năm 2022 tạo ra siêu sóng thần và giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT.


Mô phỏng sự lan rộng của sóng thần tại Tonga. (Video: Steven N. Ward/Đại học California Santa Cruz).

Theo nghiên cứu mới của nhóm nhà khoa học tại Trường Khoa học Trái Đất, Khí quyển và Biển Rosenstiel thuộc Đại học Miami và Tổ chức Khaled bin Sultan Living Oceans (KSLOF), vụ phun trào núi lửa dưới biển ở Tonga năm 2022 mạnh hơn vụ nổ hạt nhân lớn nhất của Mỹ, Phys hôm 15/4 đưa tin. Nghiên cứu mới xuất bản trên tạp chí Science Advances.

Quá trình phun trào của núi lửa Hunga Tonga-Hunga Ha'apai (HTHH) giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT trong 5 vụ nổ, vụ mạnh nhất là 15 triệu tấn. Mức độ này vẫn xếp sau Tsar Bomba, quả bom hạt nhân lớn nhất từng được thử nghiệm, nhưng vượt xa quả bom hạt nhân lớn nhất của Mỹ - B83 với sức mạnh tương đương 1,2 triệu tấn thuốc nổ TNT. Thảm họa năm 2022 cũng mạnh hơn vụ phun trào núi lửa Pinatubo năm 1991, giữ kỷ lục là vụ phun trào núi lửa lớn nhất kể từ năm 1912.

Vụ phun trào bùng nổ của HTHH năm 2022 đã tạo ra siêu sóng thần với những con sóng cao tới 45 m dọc theo bờ biển đảo Tofua và sóng cao 17m tại Tongatapu - đảo đông dân nhất của Tonga.

Trong nghiên cứu mới, nhóm chuyên gia sử dụng kết hợp hình ảnh vệ tinh, bản đồ drone, những quan sát thực địa do các nhà khoa học tại Đại học Auckland thu thập và dữ liệu từ Chương trình Thám hiểm Rạn san hô Toàn cầu của (KSLOF) để tạo nên bản mô phỏng sóng thần ở Tonga. Kết quả cho thấy địa hình phức tạp của khu vực đóng vai trò như một chiếc bẫy sóng tốc độ thấp, tạo ra đợt sóng thần kéo dài hơn một tiếng với những con sóng cao tới 85 m khoảng một phút sau vụ nổ ban đầu.


Vụ phun trào núi lửa này giải phóng năng lượng tương đương 20 triệu tấn thuốc nổ TNT.

Vụ phun trào núi lửa ngầm HTHH có thể so sánh với vụ phun trào Krakatau năm 1883 khiến hơn 36.000 người thiệt mạng. "Dù có quy mô lớn và thời gian kéo dài, siêu sóng thần HTHH lấy đi rất ít mạng sống. Theo chúng tôi, những yếu tố chính dẫn đến điều này là địa điểm khác lạ, Covid-19 hoành hành (khiến lượng khách du lịch giảm), các cuộc diễn tập sơ tán và các nỗ lực nâng cao nhận thức tăng lên ở Tonga trong những năm trước vụ phun trào", giáo sư Sam Purkis, chủ tịch Khoa Khoa học Địa chất Biển thuộc Trường Rosenstiel, giải thích.

Bản mô phỏng cũng chỉ ra, vị trí điểm phun trào so với các trung tâm đô thị góp phần làm giảm hậu quả. Chỉ 6 trường hợp tử vong trực tiếp được xác nhận từ thảm họa HTHH.

"Sự kiện năm 2022 có thể là một cuộc thoát nạn may mắn, nhưng các núi lửa ngầm khác có khả năng tạo ra những đợt sóng thần trong tương lai với quy mô tương tự", Purkis cho biết.

"Vụ phun trào mang lại nhiều bài học quan trọng liên quan đến những đợt sóng thần, cả trong quá khứ lẫn tương lai, tại Tonga cũng như các nơi khác. Vụ phun trào là 'phòng thí nghiệm tự nhiên' tuyệt vời để kiểm tra các giả thuyết và mô hình có thể triển khai ở những nơi khác, giúp chuẩn bị tốt hơn cho các thảm họa trong tương lai, hiểu rõ hơn về những vụ phun trào và sóng thần tương tự", ông nói thêm.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Những điều bạn chưa biết về kinh tuyến và vĩ tuyến

Những điều bạn chưa biết về kinh tuyến và vĩ tuyến

Dưới đây là những khái niệm cơ bản và dễ hiểu nhất về kinh tuyến và vĩ tuyến, cũng như cách xác định kinh tuyến và vĩ tuyến trên bản đồ, mời các bạn cùng xem.

Đăng ngày: 28/04/2025
Người đàn ông bẻ đôi cục đá, phát hiện bên trong có 2,6kg vàng

Người đàn ông bẻ đôi cục đá, phát hiện bên trong có 2,6kg vàng

Một người đàn ông ở Australia đã tìm thấy khối đá lớn chứa 2,6 kg vàng trị giá 240.000 AUD (tương đương 160.000 USD).

Đăng ngày: 28/04/2025
Google Maps hoạt động như thế nào?

Google Maps hoạt động như thế nào?

Google Maps đã trở thành một phần thiết yếu của internet trong một thập kỷ trở lại đây, nhưng rất ít người biết cách thức hoạt động của nó như thế nào.

Đăng ngày: 28/04/2025
Giải nghĩa hủ tục tuẫn táng theo hoàng đế Trung Hoa mà nhiều người lầm tưởng

Giải nghĩa hủ tục tuẫn táng theo hoàng đế Trung Hoa mà nhiều người lầm tưởng

Tuẫn táng là một trong những hủ tục tàn khốc trong lịch sử. Dù hủ tục này đã bị xóa bỏ từ rất lâu, nhưng những gì được tài liệu cổ để lại vẫn khiến hậu thế thấy run sợ.

Đăng ngày: 27/04/2025
Rolls-Royce lắp ráp xong động cơ máy bay lớn nhất thế giới

Rolls-Royce lắp ráp xong động cơ máy bay lớn nhất thế giới

Công ty Rolls-Royce hoàn thành chế tạo phiên bản thử nghiệm đầu tiên của động cơ UltraFan siêu lớn, dự kiến có mặt trên các máy bay chở khách vào thập niên 2030.

Đăng ngày: 27/04/2025
Thế giới không chỉ có một bức tượng Nhân sư, vậy bạn có biết bức tượng Nhân sư thứ hai nằm ở đâu không?

Thế giới không chỉ có một bức tượng Nhân sư, vậy bạn có biết bức tượng Nhân sư thứ hai nằm ở đâu không?

Khi nhắc đến nhân sư, nhiều người sẽ nghĩ ngay tới tượng Nhân sư vĩ đại ở Giza. Tuy nhiên có thể đây không phải là bức tượng duy nhất tồn tại trên hành tinh của chúng ta.

Đăng ngày: 27/04/2025
Người đàn ông

Người đàn ông "không có não" mà vẫn sống thách thức giới khoa học

Bệnh nhân 44 tuổi có đầy đủ nhận thức như bao người dù mang bộ não khác thường.

Đăng ngày: 26/04/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News