Vừa hoạt động trở lại, kính viễn vọng không gian Hubble đã chụp được ảnh hai thiên hà va vào nhau

Đài quan sát nổi tiếng bay trên quỹ đạo Trái đất đã ngừng hoạt động vào ngày 13/6 và bặt vô âm tín trong hơn một tháng trời, khiến các kỹ sư NASA phải chật vật xác định lỗi bí ẩn nào đã gây ra vấn đề. Dù cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ đến nay vẫn chưa công bố chính xác nguyên nhân sự cố, nhưng họ đã mang được Hubble trở lại bằng cách kích hoạt một số phần cứng dự phòng của nó vào hôm thứ 5 tuần qua.

"Tôi đã khá lo lắng" - một lãnh đạo NASA tên Thomas Zurbuchen nói với Nzinga Tull, người đã dẫn dắt nhóm phát triển Hubble trong quá trình tìm kiếm nguyên nhân sự cố. "Chúng ta đều biết điều này rủi ro hơn những gì chúng ta vẫn thường làm".

Hubble đã chậm rãi khởi động lại hệ thống trang thiết bị khoa học của nó trong dịp cuối tuần qua và tiến hành kiểm tra toàn bộ hệ thống để đảm bảo mọi thứ vẫn hoạt động. Tiếp đó, nó nhanh chóng chụp những bức ảnh đầu tiên sau một kỳ nghỉ dài.


Nzinga Tull, lãnh đạo nhóm sửa chữa kính viễn vọng không gian Hubble.

Đến hôm thứ bảy, kính viễn vọng này đã hướng ống kính về phía một số thiên hà khá bất thường. Một trong những bức ảnh mới mà nó chụp được cho thấy một cặp thiên hà đang chậm rãi va vào nhau. Bức ảnh khác cho thấy một thiên hà xoắn ốc với những "cánh tay" khá dài. Hầu hết các thiên hà xoắn ốc có số lượng "cánh tay" là số chẵn, nhưng thiên hà này chỉ có 3 "cánh tay" mà thôi. (Ảnh dưới).

Hubble còn quan sát những luồng sáng ở phía bắc và phía nam của sao Mộc, cùng với nhiều chòm sao với mật độ khá dày đặc. NASA vẫn chưa chia sẻ bức ảnh nào liên quan những trường hợp này.


Thiên hà xoắn ốc với những "cánh tay" khá dài.

"Tôi phấn khởi khi thấy Hubble trở lại quan sát vũ trụ, một lần nữa chụp những bức ảnh khiến chúng ta ngạc nhiên và đầy cảm hứng trong nhiều thập kỷ" - lãnh đạo NASA, Bill Nelson, nói trong một thông cáo báo chí. "Đây là khoảnh khắc để chúc mừng thành công của một nhóm các kỹ sư đã thực sự tận tâm với nhiệm vụ. Nhờ những nỗ lực của họ, Hubble sẽ tiếp tục hoạt động trong năm thứ 32 của nó, và chúng ta sẽ tiếp tục nghiên cứu những hình ảnh biến hoá mà nó quan sát được".

Lỗi bí ẩn mất một tháng trời khắc phục

Hubble, kính viễn vọng không gian mạnh mẽ nhất thế giới, được phóng lên quỹ đạo vào năm 1990. Nó từng chụp những bức ảnh về sự ra đời và lụi tàn của vô số các vì sao, phát hiện ra những mặt trăng mới xoay quanh sao Diêm Vương, và theo dõi hai vật thể liên vũ trụ bay xuyên qua thái dương hệ của chúng nó.

Những bức ảnh nó chụp được đã và đang cho phép các nhà thiên văn học tính toán được tuổi đời và quá trình mở rộng của vũ trụ, đồng thời có cái nhìn về những thiên hà hình thành một thời gian ngắn sau vụ nổ Big Bang.

Nhưng hệ thống máy tính của kính viễn vọng này bất ngờ ngừng hoạt động vào ngày 13/6. Hệ thống máy tính được lắp ráp từ những năm 1980 này được ví như bộ não của Hubble - đảm đương nhiệm vụ kiểm soát và theo dõi mọi thiết bị khoa học trên đài quan sát. Các kỹ sư NASA đã nhiều lần thử và thất bại trong việc khởi động lại nó. Cuối cùng, sau khi chạy nhiều bài test chẩn đoán, họ nhận ra rằng máy tính không phải là nguyên nhân gây ra vấn đề - một vài phần cứng khác bên trong Hubble mới là thủ phạm khiến kính viễn vọng này tắt ngúm.


Kính viễn vọng không gian Hubble được phóng lên quỹ đạo vào năm 1990.

Như đã nói ở trên, chúng ta vẫn chưa biết chắc phần cứng nào là nguyên nhân. Các kỹ sư nghi ngờ rằng bộ kiểm soát năng lượng (PCU) của kính viễn vọng đã rơi vào tình trạng failsafe, khiến hệ thống máy tính tắt theo. PCU đó dường như đã tính toán sai điện áp gửi đến máy tính, hoặc có lẽ bản thân tính năng failsafe đã gặp vấn đề gì đó.

NASA hiển nhiên đã được chuẩn bị cho những vấn đề tương tự. Mỗi phần của hệ thống phần cứng trên Hubble có một bản sao dự phòng cài đặt sẵn trong trường hợp lỗi xảy ra. Do đó, các kỹ sư đã chuyển toàn bộ các thành phần bị lỗi sang phần cứng dự phòng. Và nay, kính viễn vọng Hubble đã quay trở lại công việc quen thuộc với hiệu suất đầy đủ 100%.

"Tôi cảm thấy cực kỳ phấn khích và nhẹ nhõm" - Tull nói sau khi hoàn tất chuyển đổi phần cứng. "Thật tự hào khi có tin tốt để chia sẻ"

Dù NASA đã khắc phục được lỗi, đó vẫn là một dấu hiệu cho thấy tuổi tác của Hubble đã đến ngưỡng cần "nghỉ hưu". Chiếc kính này chưa từng được nâng cấp kể từ năm 2019, và một vài phần cứng bên trong nó cũng có tuổi đời đến...hơn 30 năm.

"Đây là một cỗ máy già cỗi, và giống như nó đang nói với chúng ta rằng: nhìn này, tôi ngày càng già thêm một chút rồi đấy" - theo Zurbuchen. "Dẫu vậy, vẫn còn nhiều hoạt động khoa học đang đợi trước mắt, và chúng tôi phấn khởi về điều đó"

Loading...
TIN CŨ HƠN
Chòm sao Thiên Nga (Cygnus)

Chòm sao Thiên Nga (Cygnus)

Trong dải Ngân hà có một chòm sao trông tựa như một con ngỗng trời đang vươn thẳng cảnh bay. Đó là chòm sao Thiên nga. Chòm sao này  cùng với chòm sao Thiên ưng và Thiên cầm hai bên bờ Ng&acir

Đăng ngày: 20/04/2025
Những sự thật thú vị về vũ trụ có thể bạn chưa biết

Những sự thật thú vị về vũ trụ có thể bạn chưa biết

Cho tới nay, thế giới vũ trụ rộng lớn vẫn còn là chứa đựng nhiều điều bí ẩn mà khoa học hiện đại vẫn chưa khám phá hết.

Đăng ngày: 17/04/2025
Tên lửa hoạt động như thế nào trong không gian?

Tên lửa hoạt động như thế nào trong không gian?

Trên thực tế, ở không gian vũ trụ không có không khí, vậy làm thế nào tên lửa có thể đốt cháy động cơ và nhiên liệu thiết yếu cần có trong không gian?

Đăng ngày: 16/04/2025
10 điều kỳ lạ nhất của vũ trụ

10 điều kỳ lạ nhất của vũ trụ

Lỗ đen có kích thước tương đương hạt nhân nguyên tử, thiên hà "ăn thịt", những hạt vật chất có khả năng đâm xuyên qua lớp chì dày hàng chục km chỉ là vài trong số những phát hiện gây sốc nhất về không gian bên ngoài trái đất.

Đăng ngày: 16/04/2025
Sống trên Mặt trăng hay sao Hỏa tốt hơn? Khoa học đã có câu trả lời!

Sống trên Mặt trăng hay sao Hỏa tốt hơn? Khoa học đã có câu trả lời!

Liệu nên sống ở Mặt trăng hay sao Hỏa nếu con người cần di chuyển đến một nơi ở khác ngoài Trái đất?

Đăng ngày: 15/04/2025
Các hành tinh trong Hệ Mặt trời

Các hành tinh trong Hệ Mặt trời

Hệ Mặt trời (hay Thái Dương Hệ) là hệ hành tinh gồm có Mặt Trời ở trung tâm và các vật quay xung quanh.

Đăng ngày: 12/04/2025
Tổng quan về sao Hỏa

Tổng quan về sao Hỏa

Sao Hỏa còn gọi là: Hỏa Tinh, là hành tinh thứ tư tính từ Mặt Trời trong Thái Dương Hệ. Đôi khi hành tinh này còn được gọi tên là Hỏa Tinh.

Đăng ngày: 11/04/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News