Cách nhận biết các loài ong và cách xử lý khi bị đốt
Khi chơi đùa tại nơi nhiều cây cối, trẻ dễ bị ong đốt, một số trường hợp có thể nhập viện. Việc nhận biết từng loài ong có thể giúp ích cho quá trình điều trị cho trẻ.
Cách nhận biết các loại ong
Vespidae (lông trơn): Họ này bao gồm ong vò vẽ, ong đất, ong vàng. Ngòi nọc trơn không ngạnh, có thể đốt nhiều lần.
- Ong vò vẽ có tên khoa học là Vespa affinis. Thân và bụng ong thon, có khoang đen xen kẽ màu vàng. Đầu rộng bằng ngực, không nhẵn, có nhiều nốt rỗ lấm chấm nhỏ, lông tơ cứng, ngắn và thưa.
Ong vò vẽ có khoang đen xen kẽ vàng. (Ảnh: Picture Insect).
Ong vò vẽ thường làm tổ nơi lộ thiên, trên cành cây hay bụi cây, có khi làm tổ trong mái nhà. Tổ ong gồm nhiều lớp, như một trái banh hay bắp cải, bề mặt nhăn nhúm nên dân gian thường gọi là ong mặt quỷ.
Ong vò vẽ là loài ăn côn trùng và ấu trùng nhện. Khi bị phá tổ hoặc bị đe dọa, ong thợ sẽ đốt người hoặc động vật để tự vệ. Ong vò vẽ bị thu hút khi người mặc quần áo sặc sỡ, xịt nước hoa hay bỏ chạy sau khi chọc phá tổ ong.
- Ong đất tên khoa học là Vespa nigrithorax, còn gọi là ong bắp cày. Có thể nhận biết ong đất thông qua phần thân màu đen, chấm vàng, cuối bụng màu nâu, đầu và ngực có nhiều lông tơ màu nâu vàng. Râu ong có màu nâu nhạt, nhẵn, không có lông. Ong đất thường làm tổ ở bụi cây, sát mặt đất trong đóng cây mục.
Ong đất có phần thân màu đen, chấm vàng. (Ảnh: Research Gate).
- Ong vàng: Ong vàng có mình thon nhỏ, thân dài, vàng toàn thân, làm tổ trên cây hoặc dưới mái nhà tranh.
Apidae (lông xù): Nhóm này bao gồm ong mật (honey bees), ong nghệ (bumble bees) và ong bầu. Đặc tính của nhóm ong này là ngòi nọc có ngạnh. Sau khi cắm vào da vật bị đốt, ngòi nọc không rút ra được dẫn đến việc ong chết. Mỗi con ong mật chỉ đốt 1 lần.
- Ong mật (honey bees): Đầu lưng của ong mật có lông xù, bụng trên có khoanh nâu, xen kẽ khoanh đen.
Cận cảnh một con ong mật. (Ảnh: Bee and Blooms).
- Ong nghệ (Bumble bees): Ong nghệ có đặc điểm là đầu lưng có lông xù, vùng cổ và lưng trên có màu vàng nghệ, cánh cũng có màu vàng nghệ.
Vùng cổ và lưng trên của ong nghệ có màu vàng nghệ. (Ảnh: Honey Bee Suit).
- Ong bầu: Ong bầu có kích thước to, tròn, có lông, bay chậm và phát ra tiếng ồn ầm ĩ.
Ong bầu bay chậm và phát ra tiếng ồn. (Ảnh: Forest Pets).
Cách xử lý khi bị ong đốt
Tai nạn do ong đốt sẽ gây nguy hiểm cho cả người lẫn động vật. Các độc tố có trong nọc ong như Melittin, Phospholipase A, B, Hyaluronidase, Histamine, Serotonin, Acetylcholine, Acid phosphatase, Apamin,… sẽ gây tổn thương thận, gan, hủy cơ, tán huyết, rối loạn đông máu, tổn thương phổi gây suy hô hấp…
Nếu bị ong đốt, bạn có thể lấy vòi chích ra bằng cách khều nhẹ hoặc dùng nhíp gấp. Tránh nặn ép bằng tay vì có thể làm nọc độc lan ra.
Sau khi lấy vòi ra, chúng ta cần rửa sạch vùng bị đốt bằng xà phòng và nước ấm, chườm lạnh lên vết cắn để giảm đau và giảm sưng.
Sau khi ong đốt, nếu có các dấu hiệu sau đây, cần đưa nạn nhân đến ngay cơ sở y tế gần nhất:
- Nổi mề đay
- Mệt mỏi
- Tay chân lạnh
- Tiểu đỏ, tiểu ít
- Bị ong vò vẽ đốt >10 vết
Để tránh bị ong đốt, người dân không nên mặc quần áo có màu sắc sặc sỡ khi đến các vùng quê, rừng rậm. Bên cạnh đó, cần tránh leo trèo hái trái cây vì điều này có thể dẫn đến tai nạn trượt ngã, bị ong tấn công do vô tình hay cố ý chọc phá tổ ong. Điều quan trọng là cần thường xuyên kiểm soát, phát quang những tổ ong xung quanh nhà và trong vườn.
BSCKII Nguyễn Minh Tiến
Phó giám đốc Bệnh viện Nhi đồng Thành phố
Bạn có biết các nốt sần trên lá sung thực chất là gì không?
Nhưng nếu đã từng ăn nem Phùng, chắc bạn sẽ có lúc nhận ra những lá sung ăn kèm đôi khi xuất hiện những nốt sần hết sức kỳ lạ, trông giống như mụn nổi lên vậy.
Cư dân mạng bàn tán về loại quả kỳ lạ hái lên từ bùn đen, có hạt như hạt lựu
Mới đây một tài khoản Instagram đã gây ngạc nhiên khi chia sẻ clip về một loại quả đặc biệt hái lên từ bùn đen, bên trong có rất nhiều hạt đẹp mắt như hạt lựu.
Cây lớn lên từ hạt giống đem về từ vũ trụ giờ phát triển ra sao?
Vào những năm 70, các con người có một ý tưởng táo bạo khi mang theo các hạt giống trong chuyến du hành không gian, rồi quay lại trồng ở Trái đất.
Loài hoa hồi sinh từ hạt giống 32.000 năm tuổi
Các nhà khoa học đang tìm cách giải mã một loài hoa cổ đại để hiểu tại sao hạt giống của nó có thể "ngủ đông" hàng chục nghìn năm.
Nguồn gốc và ý nghĩa của cây hoa mai
Như chúng ta đã biết cây hoa mai thường chỉ xuất hiện ở dịp tết xuân về. Vậy bạn có hiểu biết gì về cây hoa mai không?
Cây biết đau khi bị cắt và rên rỉ khi không được tưới nước
Nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học chỉ ra rằng, cây cối cũng có cảm giác đau và phát ra tiếng rên rỉ khi không được tưới nước.
