Cháy rừng ảnh hưởng đến quá trình tiến hóa của một số loài

Theo Popular Science, một nghiên cứu do nhóm của nhà sinh thái học Gavin Jones (Trạm nghiên cứu Rocky Mountain) thực hiện ghi nhận tình trạng cháy rừng ngày càng thường xuyên và dữ dội đang định hình quá trình tiến hóa ở nhiều loài.

Cháy rừng giết chết động vật này nhưng lại giúp động vật khác tồn tại, từ đó quyết định gene của loài nào được truyền lại cho thế hệ tương lai. Quá trình một số cá thể sống sót tốt hơn cá thể khác là sự chọn lọc tự nhiên - động lực thúc đẩy tiến hóa. Cá thể may mắn sở hữu vài đặc tính không chỉ cho phép sống sót qua đám cháy mà còn phát triển mạnh mẽ trong môi trường sống bị thiêu rụi, sau đó sinh sôi thành công.

Cháy rừng cũng có thể đóng vai trò kết nối, tạo ra môi trường sống khuyến khích các thành viên cùng loài hòa hợp với nhau. Tuy nhiên, không loại trừ khả năng đám cháy chia cắt quần thể nào đó thành nhiều nhóm nhỏ biệt lập, dẫn đến giao phối cận huyết rồi cuối cùng tuyệt chủng.

Liệu động vật hoang dã có thích nghi đủ nhanh hay không? Ông Jones cho biết loài quần thể lớn, thời gian thế hệ ngắn như côn trùng tiến hóa nhanh hơn loài thời gian thế hệ dài.


Cháy rừng ảnh hưởng đến quá trình tiến hóa.

Bọ lửa đen

Bọ lửa đen thích lửa, chúng tìm kiếm gốc cây vừa bị cháy để đẻ trứng. Cháy rừng còn giúp xua đuổi số động vật chuyên ăn trứng bọ. Vì vậy loài này phát triển cơ quan thụ cảm giấu sau chân ghi nhận được nhiệt, cho chúng biết chính xác nơi có lửa ở cách xa hàng chục dặm. Cơ quan thụ cảm hoạt động nhờ loạt túi nước nhỏ nằm bên trong, nở ra lúc nhiệt độ tăng.

Chim gõ kiến lưng đen

Loài này làm tổ trong thân cây cháy đen hoặc thân cây chết đứng - nơi bộ lông của chúng phát huy khả năng ngụy trang. Nhưng vài nghiên cứu chỉ ra, tổ chim nằm càng gần rừng chưa bị cháy (có nhiều cây che phủ bảo vệ) thì tỷ lệ con non sống sót đến tuổi trưởng thành càng tăng. Như vậy gene của số cá thể làm tổ xa điểm cháy rừng sẽ được truyền lại.

Theo một nghiên cứu bổ sung, chim gõ kiến lưng đen sẽ bay đến vùng rừng bị cháy 3-5 năm sau khi hỏa hoạn xảy ra để tìm bọ, cho phép các quần thể khác nhau chia sẻ gene thông qua giao phối.

Thằn lằn hàng rào phương Tây

Thằn lằn hàng rào phương Tây có bụng màu xanh da trời, lưng màu nâu, đen hoặc xám. Tại miền Nam bang California của Mỹ, chúng thường nằm trên các thân cây bụi cháy đen và tránh bề mặt trắng không phù hợp với mình. Theo thời gian hành vi này làm tăng số lượng cá thể màu sẫm.

Cú đốm

Cú đốm cần rừng tươi tốt để tồn tại. Nhưng khi xảy ra cháy không phải cá thể nào cũng chết hoặc di cư sang nơi khác. Hệ thống GPS phát hiện cú đốm thích săn mồi ở mảng rừng bị cháy nghiêm trọng - đặc biệt là mảng tương đối nhỏ khoảng 1 đến 10 hecta - có cây xanh nguyên vẹn bao quanh (thích hợp làm tổ). Phát hiện này chỉ ra chúng đã biết thích nghi với cháy rừng.

Bướm xanh Boisduval

Hoa dại Lupin - thức ăn ưa thích của ấu trùng bướm cùng các loài thụ phấn khác - phát triển mạnh mẽ sau cháy rừng. Tại công viên quốc gia Yosemite trên địa bàn California, cháy rừng khuyến khích các quần thể bướm xanh Boisduval biệt lập tương tác với nhau, tăng cường sự đa dạng đồng thời thúc đẩy tổng thể loài phát triển.

TIN CŨ HƠN
Trái đất đang bị đe dọa bởi kỷ băng hà mới?

Trái đất đang bị đe dọa bởi kỷ băng hà mới?

Các nhà khoa học dự báo 10 năm tới hoạt động của Mặt trời sẽ giảm xuống. Do vậy, liệu có lặp lại “thời kỳ tiểu băng hà” đã từng xảy ra vào thế kỷ XVII.

Đăng ngày: 09/12/2025
Rực vàng trong nắng mùa hoa Giáng Hương

Rực vàng trong nắng mùa hoa Giáng Hương

Loài thực vật nằm trong sách đỏ Việt Nam - Giáng hương quả to Pterocarpus macrocarpus bắt đầu thay áo mới và trang điểm bộ cánh màu xanh biếc bằng từng chùm bông hoa vàng rực rỡ. Với chiếc cuống dài và nhiều lông, vàng rực, đan xen trong từng kẽ lá. Những bông hoa đầu mùa không chỉ biết khoe sắc mà còn phát tán mùi hương thơm ngào ngạt cả góc rừng làm đánh thức lũ bướm ngái ngủ trong chiếc kén sau những ngày dài đói bụng...

Đăng ngày: 08/12/2025
5 thứ cần chuẩn bị khi bão lũ đến

5 thứ cần chuẩn bị khi bão lũ đến

Theo Trung tâm Kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), khi có thiên tai bão lũ, mọi người cần gia cố nhà cửa hoặc tìm một nơi trú ẩn an toàn.

Đăng ngày: 07/12/2025
Những cơn bão lớn nhất được ghi nhận trong lịch sử

Những cơn bão lớn nhất được ghi nhận trong lịch sử

Trong quá khứ có không ít cơn bão với sức gió mạnh kỷ lục nhưng lại không gây ra nhiều thiệt hại.

Đăng ngày: 05/12/2025
Sương mù là gì? Tại sao có sương mù?

Sương mù là gì? Tại sao có sương mù?

Có nhiều người nhận xét sương mù những năm gần đây dày đặc hơn so với trước. Vậy sương mù là gì? Nó có liên quan gì đến ô nhiễm môi trường không?

Đăng ngày: 04/12/2025
Sóng biển đóng vai trò quan trọng trong việc bẫy khí nhà kính

Sóng biển đóng vai trò quan trọng trong việc bẫy khí nhà kính

Trong nhiều thập kỷ qua, các nhà khoa học đã nghiên cứu ảnh hưởng của các đại dương trên thế giới trong việc hấp thụ khí nhà kính.

Đăng ngày: 02/12/2025
Cố đô Campuchia suy tàn vì hạn hán

Cố đô Campuchia suy tàn vì hạn hán

Những đợt hạn hán nghiêm trọng là một trong những nguyên nhân khiến Angkor, thành phố lớn nhất thế giới trong thời kỳ trước cách mạng công nghiệp, suy tàn và biến mất.

Đăng ngày: 01/12/2025
Khoa Học News