Con người và cá heo “thông thái” như nhau

Sự tương đồng giữa não người và não cá heo cho thấy con người "giống" loài vật thông minh này hơn chúng ta vẫn nghĩ và kích thước não chưa phải là tất cả.

Một cuộc nghiên cứu kỹ lưỡng về bộ gene cá heo hé lộ những nét tương đồng dễ nhận thấy giữa cá heo và con người.

Nghiên cứu mới được công bố trên chuyên san Proceedings of the Royal Society B số mới nhất, cho rằng những đặc điểm di truyền nhất định đã dẫn đến sự tiến hóa hội tụ của những bộ não lớn và nhận thức phức tạp ở một số ít loài, bao gồm cá heo và con người.

Cá heo được các nhà khoa học đánh giá thông minh chỉ sau con người

“Lâu nay người ta thừa nhận rằng cá heo nằm trong hàng ngũ những loài động vật hữu nhũ thông minh nhất, và chúng có thể làm được nhiều thứ mà khỉ không đuôi khổng lồ có thể làm như tự nhận thức, giao tiếp, bắt chước và truyền bá văn hóa”, trưởng nhóm nghiên cứu Michael McGowen nói. Ông cho biết thêm rằng não của cá heo cũng có những nét “đặc thù và khác biệt”.

Ông McGowen - một chuyên gia nghiên cứu tại Trung tâm Y khoa và Tiến hóa thuộc Trường Y Đại học Wayne ở Detroit (Mỹ) cùng các cộng sự Lawrence Grossman và Derek Wildman đã so sánh gần 10.000 gene mã hóa protein chọn lọc từ bộ gene cá heo với các gene tương đương từ chín loài động vật khác gồm bò, ngựa, chó, chuột, người, voi, thú có túi ô-pốt, thú mỏ vịt và gà. Trong số đó, bò là loài có liên quan gần nhất với cá heo. Tuy nhiên, hai loài này cách nhau đến 70 triệu năm lịch sử.

Sự tương đồng rõ ràng nhất là giữa cá heo, người và voi. Cả ba đều là những loài được biết đến với bộ não lớn và trí thông minh.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy rằng những loài vật thông minh này có sự tiến hóa mang tính thích nghi của các gene hệ thần kinh, chứng tỏ chất lượng quan trọng hơn số lượng.

Nói cách khác, liên quan đến chức năng não thì kích thước không nói lên tất cả. Ông McGowen cho hay ở trong não, “nếp gấp, số lượng khớp thần kinh, tỷ lệ chất trắng so với chất xám” và các yếu tố khác dường như là những số đo có thể dự đoán được của trí thông minh.

Ngoài ra, cá heo còn được phát hiện có các gene liên quan đến những rối loạn trí tuệ và giấc ngủ ở người. Những rối loạn trí tuệ khẳng định mạnh mẽ rằng chúng có quan hệ với trí thông minh và có thể liên quan đến năng lực nhận thức ở cá heo.

Đối với giấc ngủ, các nhà khoa học phát hiện thấy một gien cụ thể giống với người và liên quan đến sự tỉnh táo đã bị thay đổi ở cá heo.

“Cá heo có một kiểu ngủ bất thường, mỗi lần chỉ có một bên não đi ngủ và trong suốt gian đoạn này chúng vẫn tiếp tục bơi đi và vẫn có khả năng nhận thức nào đó”, ông nói. “Điều này thật thú vị vì chúng tôi đã tìm thấy một gene có thể liên quan đến đặc điểm phân biệt khác thường này”.

Toàn bộ những phát hiện này có thể củng cố nhận định rằng cá heo là loài động vật thông minh thứ hai thế giới, chỉ sau con người.