Công trình 2.000 tuổi sánh ngang Vạn Lý Trường Thành nhưng chính người Trung Quốc cũng ít biết

Khi nhắc đến những công trình vĩ đại của Trung Quốc mà người xưa để lại, hậu thế có thể nghĩ ngay đến Vạn Lý Trường Thành do Tần Thủy Hoàng xây dựng, với tài lực và vật lực khổng lồ.

Tuy nhiên có một công trình có thể sánh ngang với Vạn Lý Trường Thành, nó đã tồn tại hơn 2.000 năm và nuôi sống hàng nghìn người dân Trung Quốc, đó chính là kênh ngầm Karez ở Tân Cương.


Bên trong hệ thống kênh ngầm Karez. (Nguồn: Sohu).

Hạn hán từ lâu đã là một vấn đề khiến người nông dân Tân Cương đau đầu. Vùng Tân Cương nằm trên một cao nguyên, Mặt trời gay gắt khiến lượng nước bốc hơi vượt xa lượng mưa. Dù là mùa mưa, cây trồng ở Tân Cương rất khó phát triển xanh tốt.

Khí hậu khắc nghiệt đã biến Tân Cương trở thành vùng đất cằn cỗi do đó, người dân sống ở đây thường xuyên gặp nạn đói. Nhận thấy vấn đề bất cập ở đây, Hoàng đế Hán Vũ Đế (156 TCN - 87 TCN) đã lệnh xây dựng hệ thống dẫn nước ngầm Karez để hỗ trợ phát triển nông nghiệp.


Kênh đào xuyên núi Karez - Vạn Lý Trường Thành dưới lòng đất. (Nguồn: Sohu).

Lợi dụng nước tan chảy vào mùa hè của những ngọn núi tuyết và các sông băng ở Tân Cương, những người thợ đã đào một đường kênh dẫn dưới chân những ngọn núi tuyết và liên kết những kênh dẫn này với các dòng sông băng để tạo nên hệ thống kênh ngầm Karez.

Khi nước chảy vào hệ thống kênh ngầm, người ta sẽ đào giếng sâu xuống dưới để lấy nước sử dụng. Kênh cũng được đào sâu dưới lòng đất nên tránh được nước bị bốc hơi vào mùa hè.


Nguyên lý hoạt động của hệ thống kênh ngầm Karez. (Nguồn: Smithsonian).

Sau khi Karez hoàn thành, vấn đề thiếu nước và hạn hán của nông dân ở Tân Cương đã được giải quyết, và cuộc sống của họ như bước sang một trang mới.

Qua thời gian, chiều dài kênh và số lượng giếng ngày càng tăng. Tính đến nay, chiều dài kênh đã gấp đôi chiều dài của Vạn Lý Trường Thành, tương đương 5.000km, số lượng giếng được đào lên đến 1700 giếng.


Các giếng nước được đào sâu xuống dưới để lấy nước. (Nguồn: Kknews).

Được xây dựng cùng thời với Vạn Lý Trường Thành nhưng vai trò của Karez là giúp phát triển nông nghiệp, không phải là điểm thu hút khách du lịch nên đến nay sự tồn tại của hệ thống kênh khổng lồ không được nhiều người biết đến, kể cả người Trung Quốc.

Nhờ có sự xuất hiện của đại công trình thủy lợi này mà vùng Turpan, Tân Cương đã trở thành một trong những nơi sản xuất nho xanh lớn nhất thế giới. Sản phẩm nho khô ở đây có vị ngọt đặc biệt nhờ được tưới nước mát từ trên núi chảy qua hệ thống đường hầm cổ đại.

TIN CŨ HƠN
Lý giải hiện tượng lá cây đổi màu vào mùa thu

Lý giải hiện tượng lá cây đổi màu vào mùa thu

Nhớ lại từ những kiến thức sinh học ở trường phổ thông, chúng ta đều biết rằng, màu xanh của lá cây có được là do chất diệp lục tạo nên. Khi tiết trời chuyển sang thu, lá bắt đầu chuyển sang màu vàng hoặc đỏ.

Đăng ngày: 28/12/2025
Đáp án của các nhà khoa học: Gà có trước trứng!

Đáp án của các nhà khoa học: Gà có trước trứng!

Việc phát hiện một loại chất protein đặc biệt đã giúp các nhà khoa học trả lời cho câu hỏi chưa tìm được lời đáp trong suốt hàng ngàn năm qua.

Đăng ngày: 28/12/2025
Các kim loại quý hiếm nhất hành tinh

Các kim loại quý hiếm nhất hành tinh

Vàng, kim cương thường được mọi người biết đến là những kim loại quý hiếm và đắt đỏ trên thế giới.

Đăng ngày: 28/12/2025
Những món ăn Giáng sinh vòng quanh thế giới

Những món ăn Giáng sinh vòng quanh thế giới

Người Đức thưởng thức bánh tráng miệng stollen kết hợp từ hoa quả khô và bột hạnh nhân, người Ba Lan ăn món cải bắp hầm còn dân Rumani lại ăn canh thịt viên vào dịp Giáng sinh.

Đăng ngày: 27/12/2025
Người Maya, Inca, và Aztec thực sự là ai?

Người Maya, Inca, và Aztec thực sự là ai?

Người Maya, Inca, và Aztec đã tạo dựng nên ba nền văn minh cổ đại hùng mạnh, tồn tại ở Mexico và xuyên suốt vùng Nam Mỹ trong hàng trăm, hay hàng ngàn năm về trước.

Đăng ngày: 27/12/2025
Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của lò vi sóng

Cấu tạo và nguyên lý hoạt động của lò vi sóng

Lò vi sóng ngày càng trở nên quen thuộc trong các gia đình, nó rất linh hoạt, là loại bếp tiết kiệm thời gian nhờ bức xạ vi ba đốt nóng thức ăn phục vụ cho nhu cầu ăn uống của con người.

Đăng ngày: 26/12/2025
Những điều bạn chưa biết về súng AK-47

Những điều bạn chưa biết về súng AK-47

AK-47 kể từ khi chính thức được đưa vào sử dụng năm 1949 cho đến nay vẫn luôn nắm giữ vị trí là khẩu súng trường phổ biến nhất và mang lại hiệu quả sử dụng cao nhất ở khắp nơi trên thế giới.

Đăng ngày: 26/12/2025
Khoa Học News