Đáp số cho sự phát triển của đế chế Maya cổ đại

Thuộc đất nước Guatemala ngày nay, hàng năm, toàn bộ khu vực thành phố Tikal của người Maya cổ đại đều phải hứng chịu những đợt khô hạn, không hề có 1 hạt mưa rơi trong vòng 4 tháng. Tuy vậy, nơi đây vẫn được biết đến với tư cách là đô thị khá sầm uất, là trung tâm của nền văn minh tiên tiến bậc nhất châu Mỹ, đạt đến trình độ rất cao trên nhiều lĩnh vực, cùng số dân có lúc lên tới 80.000 người vào năm 700 sau Công nguyên.

Sự mâu thuẫn này vốn là đề tài thách thức giới khoa học trong một thời gian dài và có lẽ sẽ chấm dứt trong thời gian tới vì mới đây, các chuyên gia đã tìm thấy câu trả lời nằm ở hệ thống cung cấp nước vô cùng đặc biệt chưa từng biết đến.

Nhu cầu sử dụng nước của cả thành phố Tikal luôn được đáp ứng đầy đủ nhờ vào một loạt hồ chứa cùng hệ thống đường dẫn bố trí hết sức khoa học giúp dự trữ lượng nước từ mùa mưa kéo dài 8 tháng và “để dành” đến những tháng hạn hán sau đó, nhóm nghiên cứu cho biết trên tạp chí Proceedings của Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia. “Cư dân nơi đây có thể sử dụng nguồn tài nguyên đất và nước một cách bền vững trong khoảng 1500 năm mà không bị gián đoạn”, Vernon Scarborough, nhà nhân chủng học tại Đại học Cincinnati.


Ngôi đền nổi tiếng của người Maya cổ đại ở Tikal.

Scarborough và đồng nghiệp đã khai quật được nhiều hồ chứa, mương, kênh đào dẫn nước từ trên đỉnh đồi núi thành phố Tikal chảy xuống khu dân cư. Đây được coi là một trong những tiến bộ ban đầu về mặt công nghệ đặc biệt thú vị vì nó xuất hiện ngay thời cổ đại.

Con người bắt đầu xuất hiện ở Tikal từ 500 năm trước Công nguyên và đạt đỉnh vào khoảng 700 đến 900 năm sau Công nguyên. Cuộc sống của nhóm cư dân đầu tiên phụ thuộc vào nguồn suối tự nhiên. Khi dân số tăng, lượng nước này trở nên ít ỏi, không đủ đáp ứng nhu cầu. Vì vậy, người Tikal đã mở rộng những con kênh, lạch tự nhiên và ngăn nước thấm xuống đất bằng cách chuyển các tảng đá lớn thường để dựng nhà hoặc đền thờ vào hồ chứa. Loạt hồ chứa này có thể dự trữ hàng ngàn lít nước mưa, thậm chí là 74.631 mét khối.

Để tận dụng quá trình lọc tự nhiên của đất và cát, người Maya xây dựng hệ thống phân phối nước từ nguồn sông suối có sẵn chứ không lấp chúng lại, buộc dòng chảy phải đi qua nhiều lớp cát, nhờ đó mà rác rưởi hay các mảnh vụn bị giữ lại.

Tuy rằng cuối cùng, nền văn minh Maya cổ đại vẫn sụp đổ do sức ép dân số và mức độ hạn hán ngày càng gia tăng nhưng những cách làm mang đậm tính khoa học như trên rất đáng để con người hiện đại ngày nay học tập. Trong điều kiện năng lượng đang dần khan hiếm, các giải pháp đơn giản, thân thiện với môi trường nên được ưu tiên hàng đầu, Scarborough nói.

Tham khảo: Livescience

Loading...
TIN CŨ HƠN
Khám phá vận tải cơ Việt Nam C-295M

Khám phá vận tải cơ Việt Nam C-295M

Năm 2013, quân đội Nhân Dân Việt Nam đã ký hợp đồng mua máy bay vận tải C-295 cho nhiệm vụ vận chuyển vũ khí quân sự để thay thế một phần phi đội máy bay An-26 đang được sử dụng.

Đăng ngày: 15/05/2025
Đi tìm giới hạn sức chịu đựng của cơ thể con người

Đi tìm giới hạn sức chịu đựng của cơ thể con người

Bạn có biết giới hạn của cơ thể mình trước nhiệt độ, áp lực, thức đêm, điện giật hay độ lớn âm thanh v.v...?

Đăng ngày: 14/05/2025
Lời tiên tri của bà lão mù Vanga về tân Tổng thống Mỹ Donald Trump

Lời tiên tri của bà lão mù Vanga về tân Tổng thống Mỹ Donald Trump

Tỷ phú Donald Trump đã giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Kết quả này đã được những nhà tiên tri nổi tiếng trên thế giới tiên đoán từ hàng trăm năm trước, khiến mọi người phải khiếp sợ.

Đăng ngày: 14/05/2025
Những cách để tạo ra một bức thư biết

Những cách để tạo ra một bức thư biết "tàng hình" từ các vật dụng cơ bản nhất

Tạo ra thư tàng hình dễ hơn bạn tưởng rất nhiều đấy, chỉ đơn giản dùng những vật dụng xung quanh thôi.

Đăng ngày: 14/05/2025
Những bí mật về matcha có thể bạn chưa biết

Những bí mật về matcha có thể bạn chưa biết

Trà xanh của Nhật là nguyên liệu ưa thích của nhiều thực khách. Có một số bí mật thú vị về loại thực phẩm thơm ngon, bổ dưỡng này mà bạn có thể chưa biết.

Đăng ngày: 12/05/2025
Có tới 12 loại cầu vồng và không phải lúc nào cũng có đủ 7 màu cơ bản

Có tới 12 loại cầu vồng và không phải lúc nào cũng có đủ 7 màu cơ bản

Hồi nhỏ đi học chúng ta đã được dạy là cầu vồng hình thành khi các hạt nước trong không khí hoạt động như một cái lăng kính nhỏ, uốn, chia tách ánh sáng từ Mặt Trời và khi có đủ nước, đủ ánh nắng thì chúng ta có một quan cảnh rực rỡ với 7 màu sắc đẹp mắt.

Đăng ngày: 12/05/2025
Liệu có thể dự đoán trước bộ phim nào thắng giải Oscar?

Liệu có thể dự đoán trước bộ phim nào thắng giải Oscar?

Giải thưởng Viện Hàn lâm thường được biết đến với tên Giải Oscar là giải thưởng điện ảnh của Viện Hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Điện ảnh (Hoa Kỳ).

Đăng ngày: 12/05/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News