Đâu là nguyên nhân dẫn đến mối thù truyền kiếp hàng thế kỷ giữa con người và voi châu Á?

Là loài động vật có vú trên cạn lớn nhất thế giới, voi có bộ não và thùy thái dương lớn nhất trong số tất cả các loài động vật trên cạn. Một trong những chức năng của thùy thái dương là chuyển đổi thông tin ngắn hạn thành trí nhớ dài hạn.

Ví dụ, những con voi có thể dễ dàng tìm thấy những nơi chúng ăn và uống vào một thời điểm nhất định trong nhiều thập kỷ sau. Và những người bạn đồng hành mà chúng đã gặp vẫn có thể dễ dàng nhận ra sau hàng chục năm xa cách.

Do sự phát triển của con người, voi châu Á ngày càng mất đi nơi ở tự nhiên, buộc chúng phải đến gần khu vực sinh sống của con người để tìm kiếm thức ăn và nước. Điều này dẫn đến sự gia tăng xung đột giữa voi và con người.

Ví dụ, vào năm 1999, tại một khu bảo tồn voi ở Tennessee, một con voi châu Á tên Jenny đã gặp một con voi mới, Shirley. Hai con voi tỏ ra rất phấn khích, kêu ré lên, giậm chân và dùng vòi chạm vào nhau. Các nhân viên của khu bảo tồn lúc đó đã cảm thấy dường như chúng là bạn và quen biết nhau trừ trước đó.

Và thực sự là như vậy. Người chăm sóc sau đó biết được rằng Jenny và Shirley đã từng quen nhau trong một đoàn kịch trước đây, nhưng điều đáng kinh ngạc là chúng chỉ ở bên nhau được vài tuần vào 25 năm trước.

Tuy nhiên, chính trí nhớ siêu phàm này cũng khiến cho chúng lưu giữ được cả những kỷ niệm đẹp và những kỷ niệm đau buồn.

Nhiều cuộc xung đột giữa người và voi xảy ra ở Tây Song Bản Nạp, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc trong mấy chục năm qua đều bắt nguồn từ ký ức đau thương đó.

Vào ngày 23 tháng 9 năm 2007, tại châu tự trị Tây Song Bản Nạp, một con voi cái bị thương đã phá hoại mùa màng và tấn công người qua đường.

Ngày 30/10/2012, một người phụ nữ bị voi châu Á tấn công và giết chết ở thành phố Cảnh Hồng, tỉnh Vân Nam.

Năm 2016, voi châu Á giẫm chết 3 người ở huyện Mạnh Hải, Vân Nam.

Vào tháng 12 năm 2017, một vụ tấn công bạo lực vào một phương tiện cơ giới đã xảy ra ở châu tự trị Tây Song Bản Nạp. Thủ phạm đã tông một số phương tiện cơ giới qua cầu đường cao tốc lại một lần nữa là voi châu Á, loài động vật được bảo vệ cấp độ một ở Trung Quốc.

Voi là loài ăn cỏ và cần một lượng thức ăn khổng lồ mỗi ngày. Khi thức ăn khan hiếm, voi có thể đột kích vào các cánh đồng hoa màu của con người để kiếm ăn, dẫn đến thiệt hại về mùa màng và tài sản. Con người sử dụng nhiều loại rào chắn và bẫy để bảo vệ mùa màng và gia súc khỏi voi. Tuy nhiên, những rào chắn và bẫy này đôi khi có thể làm bị thương hoặc giết chết voi, dẫn đến sự tức giận và trả thù từ phía đàn voi.

Trong ấn tượng của nhiều người, voi châu Á rất ngoan ngoãn và trung thực, vậy tại sao chúng lại gây rắc rối với con người chúng ta? Trên thực tế, mối hận thù này giữa con người và voi đã có từ thế kỷ trước.

Vào những năm 1950 và 1960, voi châu Á sống ở những khu vực dân cư thưa thớt. Vào thời điểm đó, con người hầu như không tiếp xúc với chúng. Thỉnh thoảng, một con voi châu Á sẽ chạy vào khu vực có con người hoạt động, vì vẻ ngoài hiền lành và ngoan ngoãn của chúng, đôi khi con người còn cho chúng ăn. Bằng cách này, con người và voi châu Á đã trải qua những ngày bình yên đầu tiên.

Trong những năm 1980 và 1990, dân số Trung Quốc bước vào thời kỳ tăng trưởng mạnh mẽ, kéo theo quá trình đô thị hóa và mở rộng nông nghiệp đã xâm lấn môi trường sống ban đầu của loài voi châu Á.

Voi là loài động vật xã hội và sống theo đàn. Tuy nhiên, một số cá thể voi có thể bị tách khỏi đàn do già yếu, bị thương hoặc do xung đột với con người. Những con voi đơn độc này có nhiều khả năng trở nên hung dữ và tấn công con người.

Không gian sống bị nén lại, voi châu Á phải rời khỏi lãnh thổ ban đầu để tìm thức ăn. Lúc này, chúng phát hiện ra rằng số lượng lớn cây trồng được con người trồng gần đó là những món ngon có chất lượng cao nhất.

Voi châu Á tuy có chỉ số IQ cao so với các loài động vật khác nhưng dù thông minh đến đâu, chúng cũng không thể hiểu được rằng thức ăn do con người trồng ra không thể tùy tiện ăn được.

Và chúng đã ăn rất nhiều thức ăn - những loài cây nông nghiệp do con người trồng. Một con voi trưởng thành ăn 300kg thức ăn mỗi ngày, và điều đó đã gây ra nhiều thiệt hại lớn cho nông dân. Đây cũng là lúc cuộc xung đột giữa người và voi chính thức bắt đầu. 

Lúc đầu, dân làng đánh chiêng, trống để xua đuổi voi châu Á, nhưng trong mắt những con voi, con người lúc này lại trở thành loài tranh giành thức ăn với chúng nên voi châu Á đôi khi sẽ đánh trả con người và thường xuyên xảy ra thương vong.

Voi mẹ rất hung dữ khi bảo vệ con của mình. Nếu con người đến quá gần voi mẹ và con, voi mẹ có thể tấn công để bảo vệ con mình.

Nhìn thấy người nhà của mình bị thương nặng hoặc bị giết, một số người trở nên tức giận và bắt đầu bắn voi châu Á bằng vũ khí. Những con voi châu Á lần lượt ngã xuống, và mối hận thù giữa loài voi và con người chính thức được xác nhận. Trong mắt con người, voi châu Á không còn là loài hiền lành nữa; trong mắt voi châu Á, con người cũng không còn là bạn.

Vào thế kỷ 21, khi dân số ngày càng tăng, xung đột giữa con người và voi ngày càng trở nên căng thẳng. Với sự khôn ngoan và ưu thế về số lượng, cuối cùng con người đã biến voi châu Á trở thành loài có nguy cơ tuyệt chủng. Cuối cùng, Trung Quốc đã đưa ra hàng loạt luật lệ để chấm dứt cuộc chiến giữa người và voi. Tuy nhiên diều này chỉ ngăn cản được con người là loài voi vẫn tiếp tục thực hiện cuộc trả thù đơn phương đối với loài người.

Theo nghiên cứu của một số nhà khoa học, hành vi hung dữ quá mức của voi có thể là do "rối loạn căng thẳng sau chấn thương". Vì trí nhớ và sự đồng cảm bẩm sinh mạnh mẽ của chúng nên cái chết của một thành viên trong đàn sẽ có tác động và kích thích rất lớn đối với chúng.

• Những khám phá cực hay ho về loài voi khổng lồ
• Đau đớn cảnh voi mẹ cố đánh thức con bị điện giật chết
• Vì sao ông voi "khổng lồ" sợ chú kiến "tí hon"?