Động vật cũng có thể hiểu và sử dụng biểu tượng

Từ tranh và ảnh cho đến đồng xu hay thẻ tín dụng, đồ tạo tác mang tính tượng trưng đang vây quanh chúng ta. Tính chất tượng trưng về mặt tinh thần của biểu tượng – vật thể đại diện cho vật thể khác – đem đến sự phát triển cơ bản về ngôn ngữ đóng vai trò quyết định trong quá trình tiến hóa của tổ tiên của chúng ta. Liệu các loài động vật khác có thể hiểu và sử dụng biểu tượng?

Một số bằng chứng cho thấy khỉ, họ hàng gần nhất của chúng ta, có thể sử dụng biểu tượng trong nhiều trường hợp. Tuy nhiên, năng lực sử dụng biểu tượng của các loài xa hơn trong hệ thống phát sinh loài vẫn chưa được biết đến nhiều.

Một nghiên cứu mới đưa ra bằng chứng tranh luận về khả năng sử dụng biểu tượng của khỉ mũ - một loài khỉ Nam Mỹ tách khỏi loài người từ 35 triệu năm trước. Trong thí nghiệm, năm con khỉ mũ tham gia vào “lựa chọn kinh tế”. Mỗi con khỉ chọn giữa 3 loại thức ăn (được gọi là A, B và C) với khối lượng khác nhau. Lựa chọn được thực hiện trong 2 bối cảnh khác biệt. Trong bối cảnh “thực”, những con khỉ lựa chọn giữa thức ăn thực. Trong bối cảnh “biểu tượng”, chúng phải lựa chọn “thẻ đổi hàng” (thực ra là đồ vật không có giá trị như thẻ poker) tượng trưng cho thức ăn thật. Sau khi chọn một trong hai lựa chọn thẻ đổi hàng, chúng có thể đổi thẻ đổi hàng của mình lấy thức ăn tương ứng. Các nhà nghiên cứu kiểm tra liệu lựa chọn của khỉ mũ đối với cả bối cảnh thực và biểu tượng có đáp ứng tính bắc cầu hay không – đặc tính cơ bản của việc hình thành các quyết định có lý trí, ví dụ như nếu con khỉ thích A hơn B, thích B hơn C, thì nó phải thích A hơn C.

Khỉ mũ (Cebus paella). (Ảnh: Elisabetta Visalberghi)


Lựa chọn của khỉ mũ đáp ứng yêu cầu ở cả bối cảnh thực và bối cảnh biểu tượng. Theo hệ thống khỉ mũ ưa thích món A hơn món B, món B hơn món C, và món A hơn món C với cả thẻ đổi hàng và thức ăn thật. Vì vậy, lựa chọn của chúng giống nhau về mặt chất lượng ở cả hai trường hợp. Tuy nhiên, về mặt số lượng lựa chọn ở bối cảnh biểu tượng đã làm tăng khoảng cách giá trị giữa những thức ăn tương ứng.

Ví dụ, khi lựa chọn giữa thức ăn thật, khỉ mũ không thiên vị giữa món Cheerio và hai miếng pho mát Pácma, điều này cho thấy giá trị của một Cheerio bằng hai lần giá trị một miếng pho mát Pácma. Khi lựa chọn giữa các thẻ đổi hàng, giá trị tương đối tăng lên – ví dụ, khỉ mũ không thiên vị một thẻ đổi Cheerio và 4 thẻ pho mát Pácma.

Kết quả này cho thấy khỉ mũ có lập luận về biểu tượng. Tuy nhiên, khi làm vậy chúng trải nghiệm gánh nặng nhận thức về biểu tượng. Về mặt này, chúng cư xử giống như một đứa trẻ con. Tóm lại, mặc dù khỉ mũ không thể đạt được khả năng nhận biết biểu tượng như một người trưởng thành, nhưng nghiên cứu đã chứng minh rằng các loài khá xa với người cũng có khả năng sử dụng và hiểu biểu tượng.

Tham khảo:

Addessi et al. Preference Transitivity and Symbolic Representation in Capuchin Monkeys (Cebus apella). PLoS One, 2008; 3 (6): e2414 DOI: 10.1371/journal.pone.0002414
Loading...
TIN CŨ HƠN
Những điều bạn chưa biết về cá hải tượng

Những điều bạn chưa biết về cá hải tượng

Cá hải tượng là một loài cá nước ngọt sống ở vùng nhiệt đới Nam Mỹ. Đây là một trong những loài cá nước ngọt lớn nhất trên thế giới.

Đăng ngày: 29/03/2025
Xác người đàn ông Indonesia trong bụng trăn dài 7 mét

Xác người đàn ông Indonesia trong bụng trăn dài 7 mét

Dân làng ở Indonesia tìm thấy xác người bạn mất tích sau khi dùng dao rạch bụng con trăn khổng lồ bị bắt ở sau vườn.

Đăng ngày: 28/03/2025
Những loài động vật làm gì để vượt qua mùa đông băng giá?

Những loài động vật làm gì để vượt qua mùa đông băng giá?

Mời các bạn theo dõi infographic sau đây để biết chi tiết hơn về cách mà từng loài động vật vượt qua mùa đông băng giá.

Đăng ngày: 26/03/2025
Điểm danh 12 loài động vật có cú đớp uy lực nhất thế giới tự nhiên

Điểm danh 12 loài động vật có cú đớp uy lực nhất thế giới tự nhiên

Với lực cắn khủng khiếp lên tới 2,6 triệu kg/m2, cá sấu châu Phi được xếp đầu danh sách những động vật có cú đớp uy lực nhất thế giới tự nhiên.

Đăng ngày: 23/03/2025
Thú quý hiếm được giải cứu ở Việt Nam

Thú quý hiếm được giải cứu ở Việt Nam

Các loài thú quý hiếm như báo hoa mai, vượn đen má vàng, chà vá chân xám, voọc bạc, gấu ngựa đã được Tổ chức Bảo vệ Động vật hoang dã giải cứu.

Đăng ngày: 22/03/2025
Những loài vật giết người nhiều nhất thế giới

Những loài vật giết người nhiều nhất thế giới

Đối với con người, loài động vật được coi là "sát nhân" nguy hiểm nhất trên Trái Đất không phải là cá mập hay hổ, sư tử.

Đăng ngày: 22/03/2025
Chuyện yêu đương của vị chúa rừng xanh

Chuyện yêu đương của vị chúa rừng xanh

Như muôn loài, "yêu" cũng là cách để hổ duy trì nòi giống. Thế nhưng, cách yêu của vị chúa tể rừng xanh này cũng thật độc đáo.

Đăng ngày: 22/03/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News