Giải mã được dòng chữ khắc 2.600 năm tuổi ở Thổ Nhĩ Kỳ

Một dòng chữ cổ 2.600 năm tuổi bị hư hỏng nặng được trang trí bằng hình sư tử và nhân sư ở Thổ Nhĩ Kỳ cuối cùng đã được giải mã, và nó được cho là liên quan đến "mẹ của các vị thần".

Mark Munn, giáo sư về lịch sử và khảo cổ học Hy Lạp cổ đại tại Đại học Tiểu bang Pennsylvania, Mỹ, cho biết đã giải mã được dòng chữ này trong một bài báo vừa được đăng trên tạp chí Kadmos.


Tượng đài có dòng chữ cổ được gọi là Arslan Kaya (còn được viết là Aslan Kaya), có nghĩa là "đá sư tử" trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. (Ảnh: Daphnusia)

Tượng đài, được khắc hình ảnh sư tử và nhân sư, được gọi là Arslan Kaya (còn được viết là Aslan Kaya), có nghĩa là "đá sư tử" trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ. Chữ khắc này đánh vần là "Materan", một nữ thần của người Phrygians, người đã phát triển mạnh mẽ ở nơi hiện là Thổ Nhĩ Kỳ từ khoảng năm 1200 đến năm 600 trước Công nguyên. Họ biết bà "chỉ đơn giản là Mẹ".

Các nền văn hóa cổ đại khác cũng tôn kính Materan. "Người Hy Lạp biết bà là Mẹ của các vị thần", Munn nói, lưu ý rằng người La Mã gọi bà là "Magna Mater" hay "Mẹ vĩ đại". Vào thời điểm tượng đài được xây dựng, một vương quốc được gọi là Lydia, cũng rất tôn trọng Materan, có thể đã cai trị khu vực này.

Tượng đài bị hư hại nặng nề do thời tiết và cướp bóc, khiến cho dòng chữ khắc cực kỳ khó đọc. Để giải quyết bí ẩn, Munn đã chụp ảnh dòng chữ khắc một cách chi tiết khi ánh sáng tốt và xem xét lại các bức ảnh và hồ sơ cũ hơn về dòng chữ khắc.

Munn cho biết, rất có lý khi tượng đài mang tên Materan vì nó cũng chứa hình ảnh của nữ thần. Tên Materan có thể là một phần của dòng chữ khắc và có ý nghĩa lớn hơn việc giải thích ai là người đã ủy quyền cho dòng chữ khắc đó và Materan là ai.

TIN CŨ HƠN
Cậu học sinh nhặt được chiếc lá, chuyên gia khảo cổ tuyên bố “đây là bảo vật vô giá”

Cậu học sinh nhặt được chiếc lá, chuyên gia khảo cổ tuyên bố “đây là bảo vật vô giá”

Chạy lên núi nhặt củi khô, cậu học sinh cấp 2 nhặt được chiếc lá kỳ lạ khiến các chuyên gia khảo cổ vô cùng bất ngờ.

Đăng ngày: 28/12/2025
Bộ xương Người khổng lồ Ireland: Tấn bi kịch gây tranh cãi nhất lịch sử Anh Quốc

Bộ xương Người khổng lồ Ireland: Tấn bi kịch gây tranh cãi nhất lịch sử Anh Quốc

Sau gần 250 năm, người ta vẫn không biết nên xử lý hài cốt Charles Byrne như thế nào?

Đăng ngày: 27/12/2025
Hé lộ gương mặt thật của Chúa Jesus

Hé lộ gương mặt thật của Chúa Jesus

Bằng công nghệ hiện đại, các khoa học gia đã tạo nên một phiên bản "hợp lý" hơn về gương mặt của Chúa Jesus.

Đăng ngày: 27/12/2025
Các nhà khoa học có kế hoạch hồi sinh chim Dodo, nhưng chính xác thì họ làm điều đó như thế nào?

Các nhà khoa học có kế hoạch hồi sinh chim Dodo, nhưng chính xác thì họ làm điều đó như thế nào?

Dodo, một trong những loài chim lớn nhất trên Trái đất, phải đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng vào cuối thế kỷ 17 và bị con người chính thức coi là tuyệt chủng vào năm 1662.

Đăng ngày: 26/12/2025
Hoá thạch 400 triệu năm làm thay đổi suy nghĩ về xoắn ốc Fibonacci

Hoá thạch 400 triệu năm làm thay đổi suy nghĩ về xoắn ốc Fibonacci

Hóa thạch thực vật từ hơn 400 triệu năm trước có cấu trúc không theo quy luật nào, không giống đa số thực vật hiện nay tuân theo đường xoắn ốc Fibonacci.

Đăng ngày: 25/12/2025

"Chết ngất" trước diện mạo của những sinh vật Trái đất cổ đại, nhìn như quái vật ngoài hành tinh

Sự bùng nổ kỷ Cambri, xảy ra khoảng 542 triệu năm trước, là một trong những sự kiện "ấn tượng" nhất khi nói đến lịch sử sự sống trên hành tinh này.

Đăng ngày: 22/12/2025
Hóa thạch mới cho thấy động vật linh trưởng có tổ tiên ở châu Á

Hóa thạch mới cho thấy động vật linh trưởng có tổ tiên ở châu Á

Một động vật linh trưởng hóa thạch mới được phát hiện tại Myanmar tiết lộ rằng tổ tiên chung của người, khỉ không đuôi và vượn có thể đã tiến hóa từ động vật linh trưởng châu Á, chứ không phải châu Phi như nhiều nhà nghiên cứu vẫn nghĩ.

Đăng ngày: 19/12/2025
Khoa Học News