Giang mai: Căn bệnh từng giết chết hàng triệu người nhưng vẫn chưa có lời giải về nguồn gốc

Trong lịch sử, bệnh giang mai từng khiến 5 triệu người ở Châu Âu tử vong, thế nhưng nguồn gốc của loại bệnh này vẫn là một dấu chấm hỏi chưa lời giải đáp.

Tranh cãi nguồn gốc xuất hiện của bệnh giang mai

Lịch sử của bệnh giang mai đã được nghiên cứu kỹ lưỡng, nhưng nguồn gốc chính xác của bệnh vẫn chưa được xác định. Có hai giả thuyết được đặt ra: một giả thuyết cho rằng bệnh giang mai được mang đến châu Âu từ châu Mỹ bởi (các) thủy thủ đoàn của Christopher Columbus như một phần của quá trình trao đổi Colombia, trong khi giả thuyết kia cho rằng bệnh giang mai trước đây đã tồn tại ở châu Âu nhưng không được công nhận.


Một minh họa của họa sĩ người Đức Albrecht Dürer (1496) mô tả một người lính đánh thuê bị bệnh giang mai. Ở Châu Âu, căn bệnh này được cho là có nguyên nhân từ chiêm tinh.

Ngay từ thuở sơ khai, giang mai đã là một căn bệnh bị kỳ thị, các quốc gia, vùng lãnh thổ thường đổ lỗi cho các quốc gia láng giềng (và đôi khi là kẻ thù) về sự bùng phát của căn bệnh này. Vì vậy, cư dân của Ý, Đức và Vương quốc Anh ngày nay đặt tên bệnh giang mai là "bệnh Pháp", người Pháp đặt tên là "bệnh Neapolitan", người Nga gán cho tên "bệnh Ba Lan", người Ba Lan gọi là "bệnh Đức".

Người Đan Mạch, người Bồ Đào Nha và cư dân Bắc Phi đặt tên cho nó là "bệnh Tây Ban Nha/Castilian" và người Thổ Nhĩ Kỳ đặt ra thuật ngữ "bệnh Cơ đốc giáo".


Hình minh họa y học sớm nhất được biết đến về những người mắc bệnh giang mai, Vienna (Ý) năm 1498.

Hơn nữa, ở miền Bắc Ấn Độ, người Hồi giáo đổ lỗi cho người theo đạo Hindu đã làm bùng phát cơn hoạn nạn. Tuy nhiên, người Hindu đổ lỗi cho người Hồi giáo và cuối cùng mọi người đổ lỗi cho người châu Âu…

“Kẻ giết người” ở Châu Âu những năm 1945

Đợt bùng phát đầu tiên của bệnh giang mai được ghi nhận ở châu Âu xảy ra vào năm 1495 khi quân đội Pháp bao vây Naples (Ý). Căn bệnh này có thể đã lây lan đến người Pháp thông qua những người lính đánh thuê Tây Ban Nha phục vụ Vua Charles của Pháp trong cuộc bao vây đó.


Năm 1590, việc phát hiện ra guaiacum như một phương pháp phổ biến chữa bệnh giang mai. Mặc dù guaiacum không có tác dụng phụ khó chịu như thủy ngân, nhưng guaiacum không hiệu quả

Từ đây, dịch bệnh tràn qua châu Âu. Jared Diamond – nhà khoa học người Mỹ đã mô tả về bệnh giang mai lần đầu tiên ở Châu Âu vào năm 1495: “Mụn mủ thường bao phủ khắp cơ thể từ đầu đến đầu gối, khiến da thịt rơi ra khỏi mặt người và dẫn đến tử vong trong vòng vài tháng”.

Sau đó, căn bệnh này gây ra tỷ lệ người chết nhiều hơn so với hiện nay. Dịch tễ học của đợt dịch bệnh giang mai đầu tiên này cho thấy căn bệnh này là chủng mới hoặc là một dạng đột biến của chủng trước đó.

Và khi các cuộc chiến kéo dài trong 30 năm - một khoảng thời gian đủ không chỉ đối với các cuộc hôn nhân giữa lính đánh thuê và phụ nữ địa phương, có cả cưỡng hiếp và mại dâm - căn bệnh đã lan rộng nhanh chóng trên khắp châu Âu khi những người lính đánh thuê trở về quê hương của họ.

Có tới 5 triệu người chết vì căn bệnh này. Theo một nghiên cứu năm 2020, hơn 20% cá nhân trong độ tuổi 15–34 ở London vào cuối thế kỷ 18 đã được điều trị bệnh giang mai.

TIN CŨ HƠN
Loại muối

Loại muối "quý như thuốc", ở Việt Nam vừa nhiều vừa rẻ nhưng không ai mua

Tiêu thụ lượng muối quá lớn tạo điều kiện để các bệnh như tim mạch, dạ dày, cao huyết áp xuất hiện. Do đó, nhu cầu tìm kiếm những loại gia vị lành mạnh hơn muối là rất cao.

Đăng ngày: 30/10/2025
Tìm hiểu triệu chứng và cách chữa ngón tay gãy bút chì

Tìm hiểu triệu chứng và cách chữa ngón tay gãy bút chì

Ngón tay bị gãy bút chì là do chấn thương ở khớp giữa ngón tay, nơi có thể gập cong. Khớp này gọi được là khớp nối liên vị gần (PIP).

Đăng ngày: 30/10/2025
Quan điểm Đông Y về đồ ngọt và những điều bạn chưa biết

Quan điểm Đông Y về đồ ngọt và những điều bạn chưa biết

Theo quan điểm Đông Y, ẩn sau đồ ngọt còn bao gồm nhiều vấn đề chứ không đơn thuần chỉ là gây béo phì hay tăng lượng đường trong máu.

Đăng ngày: 28/10/2025
Bột sắn dây có tác dụng gì?

Bột sắn dây có tác dụng gì?

Nhiều người vẫn có thói quen uống bột sắn dây vào mùa hè để giải nhiệt. Vậy thực chất bột sắn dây có tác dụng gì, uống bột sắn dây có mát không và uống như thế nào là đúng cách.

Đăng ngày: 27/10/2025
Hướng dẫn cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu

Hướng dẫn cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu

Để giúp bạn hiểu hơn về các chỉ số kết quả khi làm xét nghiệm nước tiểu, chúng tôi sẽ chia sẻ cùng các bạn một số thông tin hữu ích về cách đọc kết quả xét nghiệm nước tiểu để các bạn cùng tham khảo.

Đăng ngày: 26/10/2025
Tư thế ngủ tốt nhất cho từng loại bệnh

Tư thế ngủ tốt nhất cho từng loại bệnh

Nếu bạn bị đau vai, hãy nằm ngủ ở tư thế ngửa, còn nếu bị trào ngược axit bạn nên nâng cao gối…

Đăng ngày: 26/10/2025
10 hiểu lầm về nước chanh

10 hiểu lầm về nước chanh

Nước chanh không chỉ là một liệu pháp làm đẹp hữu hiệu cho phụ nữ, mà nó còn là thần dược có tác dụng cực tốt cho sức khỏe. Nhưng hầu hết mọi người đều có quan điểm sai lầm về nước chanh.

Đăng ngày: 25/10/2025
Khoa Học News