Giới nghiên cứu sắp quay phim hố đen siêu lớn

Các nhà thiên văn học sẽ sử dụng kính viễn vọng ảo lớn hơn Trái Đất ghi hình hố đen siêu lớn ở trung tâm dải Ngân hà theo thời gian thực.

Nhóm nghiên cứu thuộc dự án Kính viễn vọng Chân trời sự kiện (EHT) đang lên kế hoạch quay phim hố đen siêu lớn ở trung tâm dải Ngân hà. Dự án mới mang tên EHT thế hệ mới (ngEHT), hướng tới quay video theo thời gian thực hố đen Sagittarius A* nhằm quan sát hành vi và cách nó thay đổi môi trường xung quanh.


Hố đen ở trung tâm thiên hà M87. (Ảnh: Science Alert).

"Chúng tôi có thể trông thấy hố đen tiến hóa theo thời gian thực", Shep Doeleman, nhà thiên văn học dẫn dắt đội ngũ EHT trên toàn cầu, cho hay. "Sau đó, chúng tôi có thể hiểu rõ cách nó bắn ra những dòng năng lượng cao từ cực bắc và cực nam của nó. Chúng tôi có thể thấy quá trình nó tiến hóa cùng thiên hà. Chúng tôi thậm chí có thể kiệm nghiệm thuyết tương đối của Einstein theo cách hoàn toàn khác thông qua quan sát quỹ đạo của vật chất quanh hố đen thay vì ánh sáng".

Trước đó, EHT công bố bức ảnh đột phá chụp hố đen siêu lớn ở trung tâm của thiên hà Messier 87 (M87) hồi tháng 4. Trong ảnh, vòng tròn màu vàng đỏ là đĩa bồi tụ gồm khí gas siêu nóng và bụi xoay tròn có nguồn gốc những ngôi sao tròn, hành tinh và các vật thể khác. Đĩa bồi tụ của M87 lớn hơn toàn bộ hệ Mặt Trời. Vùng màu đen bên trong đĩa là chân trời sự kiện, tại đó lực hấp dẫn của hố đen mạnh đến mức ngay cả ánh sáng cũng không thể thoát ra. Do không có ánh sáng, việc chụp ảnh hoặc quay phim hố đen trở nên vô cùng khó khăn.

Nhóm nghiên cứu ngEHT quyết định hướng mạng lưới kính vô tuyến toàn cầu về M87 và Sagittarius A*. Mạng lưới Kính viễn vọng Chân trời sự kiện bao gồm 8 kính viễn vọng  trên khắp thế giới. Khi kết hợp với nhau, chúng tạo ra một kính viễn vọng ảo lớn cỡ Trái Đất. Các nhà nghiên cứu đang lên kế hoạch mở rộng mạng lưới lên 11 kính viễn vọng vào năm 2020, đồng thời nâng cấp công nghệ vi tinh để xử lý lượng dữ liệu lớn gấp 10 lần, theo Doeleman.

Nhóm nghiên cứu của Doeleman hy vọng có thể quay video hai hố đen trong khoảng 5 năm. Những video có thể hé lộ cách hố đen tiêu hóa vật chất. Họ cũng đề xuất xây dựng đĩa thu tín hiệu mới để đưa vào mạng lưới. Họ không cần các đĩa mới để ghi hình hố đen, nhưng việc mở rộng mạng lưới sẽ giúp cải thiện chất lượng video. Nhóm nghiên cứu ngEHT cũng huy động kính nhiều kính viễn vọng không gian, giúp tập hợp kính viễn vọng trở nên lớn hơn cả Trái Đất.

M87 có khối lượng lớn bằng 6,5 tỷ Mặt Trời. Hố đen Sagittarius A* nhỏ hơn, chỉ lớn bằng 4 triệu Mặt Trời. Điều đó có nghĩa Sagittarius A* hút ít vật chất hơn và có đĩa bồi tụ bé hơn M87, kéo theo vật chất xoay quanh nó nhanh hơn, hoàn thành quỹ đạo trong vài giờ thay vì vài tuần như M87.

Các nhà nghiên cứu mong muốn ghi hình Sagittarius A* theo thời gian thực bởi nó thay đổi nhanh chóng và có thể quan sát rõ những thứ di chuyển xung quanh. "Sagittarius A* rất tích cực hoạt động. Trong một đêm quan sát, bạn có thể thấy 8 - 9 lần quay của vật chất quanh hố đen", Doeleman nói.

TIN CŨ HƠN
Bụi Mặt Trăng: Mối nguy hiểm đối với các nhà du hành vũ trụ

Bụi Mặt Trăng: Mối nguy hiểm đối với các nhà du hành vũ trụ

Theo Live Science giải thích, bụi mặt trăng thực sự rất có hại cho con người.

Đăng ngày: 04/11/2025
Truyền thuyết về 12 chòm sao

Truyền thuyết về 12 chòm sao

12 chòm sao hoàng đạo và những truyền thuyết về chúng. Bạn có bao giờ tự hỏi những biểu tượng xinh xắn đại diện cho cung hoàng đạo của mình có xuất xứ từ đâu? Biết được bí mật các chòm sao cũng là một cách để hiểu hơn về bản thân và những người xung quanh.

Đăng ngày: 03/11/2025
Phát hiện ngoại hành tinh đầu tiên chứa heli

Phát hiện ngoại hành tinh đầu tiên chứa heli

Nhóm nghiên cứu đã sử dụng Kính thiên văn vũ trụ Hubble của NASA để quan sát ngoại hành tinh WASP-107b.

Đăng ngày: 27/10/2025
Vụ nổ Big Bang là gì?

Vụ nổ Big Bang là gì?

Vũ trụ là gì? Một câu hỏi lớn đã từng đặt ra trước nhân loại suốt bao nhiêu thế kỷ. Thời xưa ở Trung Hoa cổ đại, nhà triết học Lão Tử đã cho vũ trụ là một tồn tại "vô thuỷ, vô chung, vô cùng, vô tận".

Đăng ngày: 27/10/2025
Phát hiện

Phát hiện "mặt trăng nham thạch" ngoài Hệ Mặt trời

Các nhà thiên văn học tìm thấy bằng chứng về sự tồn tại của một mặt trăng chưa từng được biết tới với đầy rẫy núi lửa hoạt động.

Đăng ngày: 26/10/2025
Sao tối - Món quà từ Vũ trụ

Sao tối - Món quà từ Vũ trụ

Sao tối - sao nơtrôn siêu đặc hay còn gọi là ẩn tinh - có lẽ là những phòng thí nghiệm Vật lý đặc biệt nhất trong vũ trụ. Các nghiên cứu về siêu thiên thể này đã được trao thưởng hai giải Nobel.

Đăng ngày: 24/10/2025
Ba hố đen khổng lồ sắp va chạm trong vũ trụ

Ba hố đen khổng lồ sắp va chạm trong vũ trụ

Các nhà khoa học lần đầu tiên quan sát được hiện tượng 3 thiên hà cùng va vào nhau, đặt những siêu hố đen tại trung tâm của chúng vào quỹ đạo để hợp nhất.

Đăng ngày: 18/10/2025
Khoa Học News