Gọi là "não cá vàng", nhưng thực sự thì loài cá này nhớ được đến đâu?

Cá vàng là một loài sinh vật bé nhỏ, nhưng liệu chúng có thể lưu giữ một lượng lớn ký ức bên trong não bộ của mình?

Những chú cá vàng xinh xắn không hẳn là loài vật nuôi được cưng nựng nhất trong gia đình. Chúng ta đôi lúc gõ cành cạch vào chiếc bể thủy tinh tròn ngộ nghĩnh của chúng mà chẳng quan tâm chúng có khó chịu hay không; chúng ta cũng thường xuyên quên vệ sinh nhà cửa cho chúng (khi chuyện đó xảy ra, những chú cá vàng lại bị những đôi tay thô bạo lôi ra khỏi bể rồi thả thẳng vào bồn rửa bát đầy nước); và khi chúng không may qua đời, chúng ta chẳng thèm tổ chức nghi lễ gì trang trọng, mà chỉ xả thẳng chúng xuống toilet. Sai, hoàn toàn sai khi đối xử như vậy với loài cá vàng.

Nhiều người nói rằng cá vàng có trí nhớ cực tệ, khi mà ký ức của chúng chỉ lưu giữ được khoảng… 3 giây mà thôi.

Một trong những lý lẽ người ta hay sử dụng để ngụy biện cho sự vô tâm đó là những chú cá vàng chẳng nhớ là bao về những lần bị quấy rối đó. Nhiều người nói rằng cá vàng có trí nhớ cực tệ, khi mà ký ức của chúng chỉ lưu giữ được khoảng… 3 giây mà thôi. Nhưng có thật như vậy không?

Theo trang Animals, chẳng ai có câu trả lời chắc chắn cả. Để chứng minh điều đó, hãy xem qua một nghiên cứu từng được thực hiện để chỉ ra rằng trí nhớ loài cá nói chung không đến nỗi tệ như lời đồn đại. Thử nghiệm đầu tiên được thực hiện tại Viện Công nghệ Technion của Israel, nơi các nhà khoa học dành ra hẳn 1 tháng trời để "luyện" để những con cá phản ứng với một chiếc chuông dưới nước báo hiệu thức ăn. Sau 5 tháng được thả về biển để phát triển, chúng được gọi trở lại bằng chính tín hiệu đó. Điều đó không chỉ cho thấy loài cá có thể phát triển phản xạ có điều kiện, mà còn cho chứng minh được rằng ký ức của chúng có thể kéo dài nhiều tháng trời.

Nhưng đó là cá nói chung, còn cá vàng thì sao? Các nhà nghiên cứu tại Đại học Plymouth tỏ ra hứng thú muốn tìm hiểu xem cá vàng có khả năng học và nhớ đến đâu. Kết quả đầu tiên: cá vàng có thể được dạy để đẩy một cái đòn bẩy cung cấp thức ăn (quá tuyệt đối với một sinh vật mà chúng ta vẫn nghĩ chẳng làm được gì nhiều!). Nhưng chưa hết: trong quá trình nghiên cứu kéo dài 3 tháng, các nhà khoa học đã điều chỉnh để cái đòn bẩy kia chỉ hoạt động được 1 giờ mỗi ngày. Thay vì cứ liên tục đẩy đòn bẩy để rồi chẳng nhận được tí thức ăn nào, các nhà khoa học phát hiện ra cá vàng đã thích ứng và đẩy đòn bẩy với tần suất ít đi rất nhiều trong những khoảng thời gian không có thức ăn. Và thậm chí chúng còn biết tụ tập lại quanh đòn bẩy khi thời điểm có thức ăn sắp đến, cho thấy chúng nhớ được giờ ăn sắp đến.

Cá vàng có thể được dạy để đẩy một cái đòn bẩy cung cấp thức ăn.

Một nghiên cứu khác, tiến hành bởi các nhà nghiên cứu tại Đại học Belfast ở Queen, cho thấy cá vàng sẽ tránh đụng vào phần thành bể nếu chúng bị điện giật trong 24 giờ trước đó, cho thấy chúng nhớ được vị trí có khả năng gây đau cho cơ thể.

"Cá vàng có trí nhớ tốt và chúng cũng rất thông minh", Culum Brown, một chuyên gia về nhận thức loài cá nói. Sự nhầm lẫn kiến thức này có thể xuất phát từ việc người nuôi thả cá trong bể và để chúng bơi một cách nhàm chán, không có nhiều sự tương tác.

Chuyên gia cho biết, cá vàng được coi là ví dụ điển hình và phổ biến khi nghiên cứu về trí thông minh và loài cá. Ví dụ, nếu cá vàng được cho ăn ở một bên bể, chúng sẽ nhanh chóng học và nhớ trị trí và thời điểm chúng được ăn. Cá vàng tiếp thu thông tin bằng các tín hiệu, màu sắc, thậm chí âm nhạc mà người nuôi đưa ra.

Đặc biệt, nếu loài cá này được dạy cách thoát ra khỏi lưới, chúng sẽ nhớ rất lâu và biết cách giải quyết vấn đề. Cá vàng cũng có thể nhận ra và ghi nhớ đồng loại sau thời gian dài xa cách.

Cá vàng có thể rèn luyện trí nhớ qua tương tác với người nuôi. (Ảnh: Jooinn).

"Thật khó để xác định khoảng thời gian chính xác về trí nhớ của cá vàng, vì phụ thuộc vào độ lặp lại của hành động, cũng như hành động nào tác động đến chúng nhiều hơn", Brown nói.

Cá vàng nếu được chăm sóc đúng cách, có thể sống được 20 năm. Vì vậy người nuôi phải chọn những bể cá không quá bé, có đủ không gian cho chúng sinh hoạt, thường xuyên giao tiếp qua tín hiệu màu sắc hoặc âm thanh.

Vậy nên bạn đừng quậy mấy chú cá vàng nữa nhé, cho chúng nghỉ ngơi đi!

• Sự thật về "não cá vàng" và lời giải cho trí nhớ
• Đừng có khinh thường "não cá vàng" bởi họ còn "thông minh" hơn bạn tưởng đấy
• Có thể bạn chưa biết: Động vật cũng biết tổ chức "đám tang" cho cái chết của đồng loại
• Binh đoàn chuột hàng triệu con đang xâm chiếm nước Úc khiến nhiều người kinh hãi
• Lần đầu tạo được trái tim mini trong phòng thí nghiệm, đập như tim thật

Từ khóa liên quan:

cá vàng

não cá vàng

trí nhớ của cá vàng

khả năng ghi nhớ của cá vàng

vật nuôi