Hành trình 17 năm trị giá 150 tỷ USD xây ISS

Công trình Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS) bắt đầu năm 1998, là tổ hợp phức tạp nhất con người từng xây dựng và là biểu tượng hợp tác giữa các cường quốc khoa học.

Từ năm 1998 tới nay, công trình này đã tiêu tốn tới 150 tỷ USD, gấp hàng chục, thậm chí hàng trăm lần so với các công trình quy mô khác như máy gia tốc hạt lớn LHC 5 tỷ USD, tòa nhà chọc trời 2 tỷ USD The Shard ở London. Khối lượng trạm khoảng 419.454kg, cỡ 227 chiếc ô tô. Trạm cũng có tốc độ di chuyển khá lớn, gấp khoảng 23 lần tốc độ âm thanh, cho phép bay tới Mặt Trăng và quay về trong ngày.

Khối công trình đầu tiên được gửi lên vũ trụ có chiều dài 12,6 mét, đường kính 4,1 mét, khối lượng 19.323kg. Tên của khối này là Zarya, có nghĩa là "bình minh" trong tiếng Nga. Nó được phóng lên vũ trụ vào ngày 20/11/1998 từ sân bay vũ trụ Baikonur, Kazakhstan. Mục đích sử dụng ban đầu là để cấp điện, thông tin liên lạc và các chức năng điều khiển, hiện được dùng là kho lưu trữ và bệ phóng.

Bộ phận kết nối đầu tiên Unity chuyên vận chuyển các chất lỏng và khí cần thiết cho Hệ thống hỗ trợ và điều khiển môi trường sống. Nó có thể tái chế nước tiểu của phi hành gia thành nước sạch và cung cấp khoảng 5kg oxy mỗi ngày. Nó bắt đầu được sử dụng từ ngày 4/12/1998. Các phi hành gia bắt đầu chuyến làm việc đầu tiên ngoài không gian ngày 7/12/1998, với nhiệm vụ kết nối Unity với Zarya.

Zvezda là khu sinh hoạt đầu tiên trên trạm vũ trụ, có chiều dài 13,1 mét, đường kính 4,1 mét, nặng 19.323kg, đưa vào sử dụng từ 12/7/2000. Nó có máy chạy bộ, máy tập đạp xe và tủ đông. Hiện nó vẫn đang là khu trung tâm phần trạm của Nga.

Phi hành đoàn đầu tiên gồm một phi hành gia người Mỹ (Bill Shepherd) và hai người Nga (Sergei Krikalev và Yuri Giokenko) bay lên ISS vào ngày 2/11/2000.

Mang tên Destiny (Định mệnh), đây là khối phòng thí nghiệm đầu tiên của Mỹ trên trạm vũ trụ, được đưa lên vào ngày 7/2/2001. Nó có kích thước dài 8,5 mét, đường kính 4,3 mét, nặng 14.515kg. Hiện đây vẫn là nơi thực hiện các nghiên cứu chính trên ISS.

Bộ kết nối mới Quest được đưa vào sử dụng ngày 12/7/2001, dài 5,5 mét, đường kính 4 mét, nặng 9.923kg. Nó cho phép các phi hành gia Mỹ và Nga với hai bộ trang phục khác nhau có thể thực hiện các chuyến làm việc bên ngoài vũ trụ dễ dàng hơn. Trước đó chỉ có trang phục kiểu Nga là có thể trực tiếp đi ra ngoài không gian từ trạm. Mỹ phải đi qua lối tàu vũ trụ gắn vào trạm. Chiếc pizza đầu tiên cũng được đưa ra ngoài vũ trụ vào thời gian này. Đây là chiếc pizza của Pizza Hut, Xúc xích khô salami được sử dụng thay vì xúc xích pepperoni để đảm bảo không bị hỏng do thời gian vận chuyển dài. Muối và các gia vị cũng được cho vào nhiều hơn, do thời gian ở trong không gian sẽ làm giảm mùi vị thức ăn.

Pirs là nơi neo đậu cho các tàu vũ trụ Nga, được đưa vào sử dụng ngày 14/9/2001. Nó dài 4,9 mét, đường kính 2,6 mét, nặng 3.838kg. Theo kế hoạch nó sẽ được tháo rời khỏi trạm và bị đốt cháy hoàn toàn trong quá trình rơi trở lại bầu khí quyển Trái Đất vào năm 2017. Nga sẽ thay thế nó bằng một phòng thí nghiệm đa năng tên là Nauka.

Một thảm kịch đã xảy ra vào ngày 1/2/2003, làm 7 người chết. Tàu Columbia đã gặp sự cố khi một mảnh xốp cách nhiệt bị rơi ra và mắc vào cánh bên trái. Con tàu sau đó đã bị vỡ vụn khi bay vào khí quyển Trái Đất. Thảm kịch này đã làm gián đoạn chương trình tàu con thoi của Mỹ hai năm rưỡi. Việc xây dựng ISS cũng bị ngừng lại.

Đây là công trình của Cơ quan không gian Italy, được sử dụng từ 23/10/2007. Nó có chiều dài 6,7 mét, đường kính 4,3 mét, nặng 14.768kg. Nhờ có Harmony, không gian sống và làm việc trên ISS tăng khoảng 20% (từ 420m³ lên 500,3m³). Phần hành lang kết nối được tận dụng để làm các phòng thí nghiệm nghiên cứu. Cái tên Harmony đến từ một cuộc thi đặt tên năm 2007. Ngoài ra còn một số bộ phận kết nối và quan sát, hỗ trợ thí nghiệm được đưa lên ISS vào những năm gần đây.

Từ khóa liên quan:

iss

trạm vũ trụ quốc tế

công trình khoa học

nơi làm việc của phi hành gia

khối Zarya

bộ phận unity

khu sinh hoạt Zvezda

khối phòng thí nghiệm Destiny

bộ kết nối Quest

nơi neo đậu Pirs

Harmony