Hành vi chưa từng thấy ở loài tinh tinh khiến các nhà khoa học bất ngờ

Các chuyên gia phát hiện tinh tinh bắt côn trùng biết bay, ép vào giữa môi rồi đặt lên vết thương, lặp lại nhiều lần giống như để chữa trị.


Tinh tinh mẹ Suzee bắt côn trùng và đặt lên vết thương ở bàn chân Sia, con của nó và là con đực. (Video: Alessandra Mascaro)

Các nhà khoa học nghiên cứu nhóm 45 con tinh tinh trong Công viên Quốc gia Loango ở Gabon, bờ biển phía tây châu Phi, từ năm 2005. Trong giai đoạn tháng 11/2019 - 2/2021, họ quan sát 22 con có 76 vết thương hở.

Trong 19 trường hợp, họ phát hiện tinh tinh thực hiện hành vi giống như tự điều trị vết thương với "thuốc" là côn trùng. Một số thậm chí còn dùng cách này để chữa thương cho con khác. Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Current Biology hôm 7/2.

Đầu tiên, tinh tinh sẽ bắt một con côn trùng biết bay rồi khiến nó bất động bằng cách ép vào giữa môi. Chúng đặt côn trùng lên vết thương, di chuyển nó bằng các đầu ngón tay. Cuối cùng, tinh tinh dùng miệng hoặc ngón tay để lấy nó ra. Chúng thường đặt côn trùng vào vết thương rồi lại lấy ra nhiều lần.


Tinh tinh đặt côn trùng lên vết thương, di chuyển nó bằng các đầu ngón tay.

Nhóm nghiên cứu không rõ tinh tinh đã sử dụng côn trùng gì và cụ thể phương pháp này giúp chữa lành vết thương như thế nào. Họ mới chỉ xác định được chúng thường dùng côn trùng biết bay nhỏ, màu sẫm. Không có bằng chứng nào cho thấy tinh tinh ăn côn trùng. Chúng chỉ dùng môi ép con vật rồi cho lên vết thương.

Một cách giải thích cho hành vi này là vài thành phần của côn trùng có thể mang tính chống viêm, sát trùng, hoặc đây chỉ là một phần trong "văn hóa địa phương" của tinh tinh, giống như một số quan niệm chữa bệnh của con người.

Các nhà khoa học từng ghi nhận việc tự chữa trị ở động vật, ví dụ chó và mèo ăn thực vật để giúp nôn, gấu và hươu ăn cây thuốc, đười ươi dùng vật liệu thực vật để làm dịu chấn thương cơ. Nhưng họ chưa từng thấy động vật có vú khác ngoài con người sử dụng côn trùng cho mục đích chữa bệnh.

Nhóm nghiên cứu thậm chí thấy tinh tinh sử dụng kỹ thuật này với đồng loại. Ví dụ, tinh tinh cái trưởng thành Carol bắt côn trùng, đưa cho tinh tinh đực trưởng thành Littlegrey. Littlegrey ngậm côn trùng giữa môi rồi đặt vào vết thương. Sau đó, hai con tinh tinh khác cũng giúp nó ngậm côn trùng, đặt lên và di chuyển nó trên vết thương.

Có một số động vật hợp tác với những con khác theo cách tương tự, theo tác giả nghiên cứu Simone Pika, người đứng đầu phòng thí nghiệm nhận thức động vật tại Đại học Osnabruck, Đức. "Tuy nhiên, chúng tôi chưa từng biết đến trường hợp nào khác ở động vật có vú. Đây có thể là một hành vi được học hỏi và chỉ tồn tại trong nhóm này", Pika cho biết.

Trong một số hành vi xã hội của họ Người, việc hợp tác có sự trao đổi về lợi ích. Ví dụ, việc chải lông hộ giúp loại bỏ ký sinh trùng cho con tinh tinh khác, đồng thời mang lại bữa ăn côn trùng cho chính nó.

Nhưng trong những trường hợp dùng côn trùng chữa bệnh cho đồng loại mà Pika quan sát, tinh tinh không nhận lại được gì rõ ràng. Theo bà, điều này cho thấy chúng đang tham gia vào một hành động làm tăng "lợi ích của một sinh vật khác" và giúp giới khoa học hiểu thêm về các mối quan hệ xã hội của tinh tinh.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Những điều bạn chưa biết về cá hải tượng

Những điều bạn chưa biết về cá hải tượng

Cá hải tượng là một loài cá nước ngọt sống ở vùng nhiệt đới Nam Mỹ. Đây là một trong những loài cá nước ngọt lớn nhất trên thế giới.

Đăng ngày: 29/03/2025
Tại sao tằm lại thích ăn lá dâu nhất?

Tại sao tằm lại thích ăn lá dâu nhất?

Cách đây khoảng 18 triệu năm, trên Trái đất đã có một loài thực vật là cây dâu. Cây dâu vốn sinh trưởng ở khu vực nóng ẩm, là loài cây xanh quanh năm, sau khi đến với vùng ôn đới mới dần dần trở thành loài cây rụng lá.

Đăng ngày: 29/03/2025
Xác người đàn ông Indonesia trong bụng trăn dài 7 mét

Xác người đàn ông Indonesia trong bụng trăn dài 7 mét

Dân làng ở Indonesia tìm thấy xác người bạn mất tích sau khi dùng dao rạch bụng con trăn khổng lồ bị bắt ở sau vườn.

Đăng ngày: 28/03/2025
“Một bầy tang tình con xít“: Không ngờ con xít đẹp thế này

“Một bầy tang tình con xít“: Không ngờ con xít đẹp thế này

"Trống cơm" là bài dân ca nổi tiếng mà ai cũng từng nghe. Trong bài này có câu "một bầy tang tình con xít, ớ mấy lội, lội, lội sông ớ mấy đi tìm em nhớ thương ai…”. Vậy con xít là con gì?

Đăng ngày: 26/03/2025
Những loài động vật làm gì để vượt qua mùa đông băng giá?

Những loài động vật làm gì để vượt qua mùa đông băng giá?

Mời các bạn theo dõi infographic sau đây để biết chi tiết hơn về cách mà từng loài động vật vượt qua mùa đông băng giá.

Đăng ngày: 26/03/2025
Giới thiệu về loài hổ và con hổ to nhất thế giới

Giới thiệu về loài hổ và con hổ to nhất thế giới

Hổ được coi là một trong những loài vật quý trong văn hóa và tôn giáo của một số quốc gia Đông Á. Trong văn hóa Việt Nam, hổ được xem như một biểu tượng của sức mạnh, can đảm và sự chung thủy.

Đăng ngày: 26/03/2025
Cách phân biệt rắn cạp nong và rắn cạp nia

Cách phân biệt rắn cạp nong và rắn cạp nia

Ở Việt Nam có rất nhiều rắn độc và cực độc, điển hình là hai "anh em" rắn cạp nong - cạp nia.

Đăng ngày: 26/03/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News