Hành vi chưa từng thấy ở loài tinh tinh khiến các nhà khoa học bất ngờ

Các chuyên gia phát hiện tinh tinh bắt côn trùng biết bay, ép vào giữa môi rồi đặt lên vết thương, lặp lại nhiều lần giống như để chữa trị.


Tinh tinh mẹ Suzee bắt côn trùng và đặt lên vết thương ở bàn chân Sia, con của nó và là con đực. (Video: Alessandra Mascaro)

Các nhà khoa học nghiên cứu nhóm 45 con tinh tinh trong Công viên Quốc gia Loango ở Gabon, bờ biển phía tây châu Phi, từ năm 2005. Trong giai đoạn tháng 11/2019 - 2/2021, họ quan sát 22 con có 76 vết thương hở.

Trong 19 trường hợp, họ phát hiện tinh tinh thực hiện hành vi giống như tự điều trị vết thương với "thuốc" là côn trùng. Một số thậm chí còn dùng cách này để chữa thương cho con khác. Nghiên cứu mới công bố trên tạp chí Current Biology hôm 7/2.

Đầu tiên, tinh tinh sẽ bắt một con côn trùng biết bay rồi khiến nó bất động bằng cách ép vào giữa môi. Chúng đặt côn trùng lên vết thương, di chuyển nó bằng các đầu ngón tay. Cuối cùng, tinh tinh dùng miệng hoặc ngón tay để lấy nó ra. Chúng thường đặt côn trùng vào vết thương rồi lại lấy ra nhiều lần.


Tinh tinh đặt côn trùng lên vết thương, di chuyển nó bằng các đầu ngón tay.

Nhóm nghiên cứu không rõ tinh tinh đã sử dụng côn trùng gì và cụ thể phương pháp này giúp chữa lành vết thương như thế nào. Họ mới chỉ xác định được chúng thường dùng côn trùng biết bay nhỏ, màu sẫm. Không có bằng chứng nào cho thấy tinh tinh ăn côn trùng. Chúng chỉ dùng môi ép con vật rồi cho lên vết thương.

Một cách giải thích cho hành vi này là vài thành phần của côn trùng có thể mang tính chống viêm, sát trùng, hoặc đây chỉ là một phần trong "văn hóa địa phương" của tinh tinh, giống như một số quan niệm chữa bệnh của con người.

Các nhà khoa học từng ghi nhận việc tự chữa trị ở động vật, ví dụ chó và mèo ăn thực vật để giúp nôn, gấu và hươu ăn cây thuốc, đười ươi dùng vật liệu thực vật để làm dịu chấn thương cơ. Nhưng họ chưa từng thấy động vật có vú khác ngoài con người sử dụng côn trùng cho mục đích chữa bệnh.

Nhóm nghiên cứu thậm chí thấy tinh tinh sử dụng kỹ thuật này với đồng loại. Ví dụ, tinh tinh cái trưởng thành Carol bắt côn trùng, đưa cho tinh tinh đực trưởng thành Littlegrey. Littlegrey ngậm côn trùng giữa môi rồi đặt vào vết thương. Sau đó, hai con tinh tinh khác cũng giúp nó ngậm côn trùng, đặt lên và di chuyển nó trên vết thương.

Có một số động vật hợp tác với những con khác theo cách tương tự, theo tác giả nghiên cứu Simone Pika, người đứng đầu phòng thí nghiệm nhận thức động vật tại Đại học Osnabruck, Đức. "Tuy nhiên, chúng tôi chưa từng biết đến trường hợp nào khác ở động vật có vú. Đây có thể là một hành vi được học hỏi và chỉ tồn tại trong nhóm này", Pika cho biết.

Trong một số hành vi xã hội của họ Người, việc hợp tác có sự trao đổi về lợi ích. Ví dụ, việc chải lông hộ giúp loại bỏ ký sinh trùng cho con tinh tinh khác, đồng thời mang lại bữa ăn côn trùng cho chính nó.

Nhưng trong những trường hợp dùng côn trùng chữa bệnh cho đồng loại mà Pika quan sát, tinh tinh không nhận lại được gì rõ ràng. Theo bà, điều này cho thấy chúng đang tham gia vào một hành động làm tăng "lợi ích của một sinh vật khác" và giúp giới khoa học hiểu thêm về các mối quan hệ xã hội của tinh tinh.

Loading...
TIN CŨ HƠN
6 loài động vật sở hữu trái tim

6 loài động vật sở hữu trái tim "kì quặc" nhất quả đất

Mực ống có ba tim, tim gián đập chung nhịp với con người, tim cá ngựa vằn biết hồi sinh... và những điều thú vị khác bạn chỉ có thể thấy trong thế giới động vật.

Đăng ngày: 01/06/2025
Sinh vật độc lạ hệt như miếng sushi, nhưng chớ có đụng vào nhé...

Sinh vật độc lạ hệt như miếng sushi, nhưng chớ có đụng vào nhé...

Mỗi khi nhìn thấy con vật nào đó dễ thương, chúng ta thường nghĩ rằng: "Mang về nhà nuôi!".

Đăng ngày: 01/06/2025
Xem động vật

Xem động vật "phát điên" mỗi khi trăng tròn

Có không ít câu chuyện ly kỳ xảy ra xung quanh những đêm trăng tròn mà đến nay, các nhà khoa học vẫn không ngừng đưa ra tranh luận.

Đăng ngày: 27/05/2025
Sự thật về loài gấu ăn thịt hung tợn trong truyền thuyết Australia

Sự thật về loài gấu ăn thịt hung tợn trong truyền thuyết Australia

Tuy có ngoại hình giống với gấu koala, nhưng drop bear lại có tính cách hung tợn và đáng sợ hơn rất nhiều.

Đăng ngày: 25/05/2025
Tìm hiểu hiện tượng

Tìm hiểu hiện tượng "giả chết" trong thế giới động vật

Từ vượn cáo, thạch sùng, kiến đến các loài lưỡng cư, gà, thậm chí cá mập,... hàng trăm loài vật dùng cách giả chết để thoát thân.

Đăng ngày: 21/05/2025
Loài rắn độc nhất Việt Nam: Cạp nong, cạp nia hay hổ mang chúa cũng không có

Loài rắn độc nhất Việt Nam: Cạp nong, cạp nia hay hổ mang chúa cũng không có "cửa"

Đây là loài rắn cực độc và có độc tính còn mạnh hơn những loài rắn độc như hổ mang chúa, cạp nong hay cạp nia...

Đăng ngày: 21/05/2025
Giới tính của thằn lằn phụ thuộc vào kích cỡ trứng

Giới tính của thằn lằn phụ thuộc vào kích cỡ trứng

Trên tờ Current Biology ra ngày 4/6, một báo cáo cho biết vấn đề giới tính của thằn lằn con hoá ra phức tạp hơn nhiều so với những suy đoán trước đây của giới khoa học. Chí ít là đối với một loài thằn lằn, kích cỡ của trứng đóng vai trò quyết định trong chuyện này.

Đăng ngày: 19/05/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News