Hiện tượng "mỏi kim loại" là gì?

Con người khi làm việc nhiều sẽ có cảm giác mệt mỏi, đó là lúc cần được nghỉ ngơi. Lao động quá sức có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Vậy nhưng bạn đã bao giờ nghe nói kim loại khi trải qua thời gian sử dụng quá dài xuất hiện hiện tượng "mệt mỏi" chưa?

Quả đúng như vậy, có những trường hợp một chiếc tàu biển đang trong hành trình bỗng nhiên bị gãy làm đôi; máy bay chở đầy hành khách đang bay bỗng nhiên cánh đuôi bị gãy rời, tai họa lập tức xảy ra; đầu tàu hỏa trượt bánh, cầu, linh kiện máy móc bỗng nhiên gãy rời. Trong số những sự cố này, có nhiều vụ là do sự "mệt mỏi" của kim loại gây ra.


Kim loại xuất hiện hiện tượng mệt mỏi, khi vượt quá khả nặng chịu đựng sẽ xảy ra nứt gãy.

Tại sao kim loại cũng bị "mệt mỏi"? Kim loại vốn có độ cứng rất cao, tuy nhiên trọng tải tác động lên kết cấu và phối kiện thường khá lớn. Tải trọng này nếu cứ tác động lên vài ngàn, vài triệu lần, thì kết cấu bên trong sẽ xuất hiện rạn nứt. Tác động của phụ tải làm giảm đáng kể độ cứng của kim loại.

Kim loại xuất hiện hiện tượng "mệt mỏi", cho tới khi vượt quá khả năng chịu lực giãn, lực va chạm của kim loại. Cuối cùng là xảy ra nứt gãy. Chẳng hạn, khi trong tay bạn không sẵn có chiếc kìm, muốn cắt đứt một sợi thép nhỏ, bạn có thể dùng tay bẻ đi bẻ lại sợi thép ở vị trí cần cắt, sợi thép sẽ bị đứt. Đó là một ví dụ về hiện tượng "mệt mỏi" ở sắt thép do tác động của phụ tải.

Sự "mệt mỏi" ở kim loại bao gồm: "mệt mỏi do cọ sát", "mệt mỏi do nhiệt độ cao", "mệt mỏi do nhiệt độ dưới âm", "mệt mỏi do tiếng ồn" v.v... Hiện tượng "mệt mỏi" rất dễ xảy ra ở các bộ phận có mặt cắt thay đổi như những bộ phận của máy bay, tàu thuyền; máy móc được liên kết bằng đinh thường hoặc hàn nối chẳng hạn cánh đuôi của máy bay, trục xe, phần ghép nối của đường ray v.v...

Không chỉ có kim loại mà các dạng vật liệu khác như cao su, nhựa, bê tông cũng có hiện tượng "mệt mỏi", tiềm ẩn nguy cơ gây tai họa.

Để tránh những hiểm họa do sự "mệt mỏi" của vật liệu mang đến bạn cần làm những việc sau:

Trước tiên là phải hết sức giảm bớt những khâu mỏng yếu của chỉ tiết như lỗ, rãnh, miệng cắt… bởi vì vết nứt mỏi thường phát sinh lại những chỗ đó.

Thứ hai phải làm cho bề mặt chi tiết nhẫn, bóng không bị ăn mòn, gỉ vì ở những chỗ gia công thô và vật liệu bị ăn mòn, gỉ đều rất dễ gây ra vết nứt.

Thứ ba, phải tiến hành xử lý bề mặt của chi tiết, ví dụ như mài nén bề mặt chi tiết, dùng luồng cát hoặc luồng nước áp suất cao phun vào bề mặt chi tiết… làm như thế sẽ khiến chỉ tiết khó có thể sinh ra vết nứt nhỏ.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Vì sao khi tuyết rơi thì ấm, tuyết tan thì lạnh?

Vì sao khi tuyết rơi thì ấm, tuyết tan thì lạnh?

Tuyết, tuyết rơi hay mưa tuyết là một hiện tượng thiên nhiên, giống như mưa nhưng là mưa của những tinh thể đá nhỏ.

Đăng ngày: 06/06/2025
Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6

Nguồn gốc và ý nghĩa của ngày Quốc tế thiếu nhi 1/6

Quốc tế thiếu nhi 1/6 được biết đến là ngày Tết dành cho trẻ em. Đây là dịp để trẻ được vui chơi, nhận những món quà ý nghĩa từ người thân.

Đăng ngày: 05/06/2025
Những điều kỳ diệu về cơ thể con người

Những điều kỳ diệu về cơ thể con người

Con người với khoảng 50 nghìn tỷ tế bào là một sinh vật sống cực kỳ phức tạp, chứa đựng nhiều điều bí ẩn chưa được khám phá.

Đăng ngày: 05/06/2025
Sự thật thú vị về ngày lễ Tạ ơn

Sự thật thú vị về ngày lễ Tạ ơn

Bạn có biết, Lễ Tạ Ơn đầu tiên trên thế giới được kéo dài tới 3 ngày, khoảng 280 triệu con gà tây được tiêu thụ trong ngày Lễ Tạ Ơn...?

Đăng ngày: 05/06/2025
Nguồn gốc các màu đỏ, vàng, xanh trên đèn giao thông

Nguồn gốc các màu đỏ, vàng, xanh trên đèn giao thông

"Đèn đỏ phải dừng lại, đèn xanh được đi" là luật giao thông phổ biến khắp nơi trên thế giới. Nhưng ít ai biết rằng trong quá khứ không phải là xanh là đi, đỏ là dừng và vàng là đi chậm.

Đăng ngày: 05/06/2025
Những

Những "vương quốc nhỏ" trong lâu đài đất ở Trung Quốc

Công trình này được xây dựng hoàn toàn bằng đất nhưng lại có thể phòng chống dã thú và phòng chống được hỏa hoạn qua hàng trăm năm.

Đăng ngày: 04/06/2025
11 sự thật hiển nhiên đã được xác nhận bởi khoa học

11 sự thật hiển nhiên đã được xác nhận bởi khoa học

Lợn thích tắm bùn, đàn ông thích nhìn ngực phụ nữ hay chăm làm bài tập về nhà điểm sẽ cao hơn... tất cả những điều này đã được giải thích bởi khoa học.

Đăng ngày: 04/06/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News