Làm thế nào mũi có thể nhận biết mùi thơm hay bốc mùi?
Ai cũng biết rằng những chiếc bánh quy có vị rất tuyệt vời. Nhưng hương thơm của chúng còn cho chúng ta biết vị ngon trước cả khi cho vào miệng. Bằng cách nào vậy? Hoặc khi đôi tất của bạn bắt đầu bốc mùi kinh khủng. Nhưng tại sao chúng lại có mùi hôi?
Có thể là do bạn không thích mùi tất. Có thể do tất có quá nhiều vi khuẩn. Hoặc cũng có thể là do cả hai. Các nhà khoa học đã nghiên cứu về não bộ và khứu giác của chúng ta để giải đáp bí ẩn này. Trước hết là chúng ta ngửi thấy mùi như thế nào?
Mũi của chúng ta có một khả năng đáng kinh ngạc đó là ngửi thấy hàng nghìn mùi hương khác nhau.
Mùi gì ấy nhỉ?
Không khí xung quanh ta tràn ngập các phân tử mùi nhỏ bé thoát ra từ những thứ "có mùi" như nước hoa hay đồ ăn chẳng hạn. Mũi của chúng ta có một khả năng đáng kinh ngạc đó là ngửi thấy hàng nghìn mùi hương khác nhau. Đó là nhờ vào hàng triệu thụ thể mùi hương, những tế bào này có thể nhận biết các phân tử mùi. Khi bạn hít không khí vào phổi, những tế bào đặc biệt này sẽ hoạt động.
Sau đó, các thụ thể gửi tín hiệu về não. Bộ não sẽ nhận ra các mùi khác nhau nhờ vào những phân tử mùi khác nhau đi vào mũi của chúng ta. Ví dụ như mùi bánh quy mới nướng chẳng hạn, đó là một hỗn hợp gồm nhiều loại phân tử mùi khác nhau. Bộ não của chúng ta có thể phân tách tất cả các thông tin đó và cho bạn biết là mùi hương đó xuất phát từ mẻ bánh quy mới ra lò kia.
Mùi hương giúp tạo nên ký ức
Não của chúng ta có khả năng ghi nhớ tốt những trải nghiệm đẹp, xấu và liên kết chúng với một mùi cụ thể. Các nhà khoa học gọi đây là "những ký ức có liên kết với mùi hương".
Ví dụ như khi bạn ngửi thấy mùi của một món ăn yêu thích. Có thể mùi hương ấy sẽ gợi lại về người đã từng làm món đó cho bạn. Từ đó, não bộ sẽ tiết ra chất hóa học giúp bạn cảm thấy vui vẻ và thoải mái.
Tín hiệu mùi hương có thể gợi lại ký ức vui vẻ. (Ảnh: AP).
Tất nhiên mùi hương cũng có thể liên kết với những ký ức không mấy tốt đẹp. Bạn có thể đã ăn món gì đó bị ôi thiu và giờ thì có thể bạn nhận ra bạn ghét luôn món ăn đó. Đó là do não của bạn đã liên kết việc buồn nôn với một mùi nào đó, từ đó khiến bạn cảm thấy ăn món đó sẽ không tốt cho bản thân. Các ký ức liên kết với mùi hương có thể hình thành từ cả những cảm xúc tích cực lẫn tiêu cực.
Mùi hương có thể cảnh báo bạn
Nhưng làm sao bạn biết một mùi là thơm hay thối dù bạn chưa từng ngửi thấy chúng trước đó? Các nhà khoa học đã tìm ra rằng dù hầu hết các mùi hương chúng ta thích xuất phát từ trải nghiệm cá nhân trong quá khứ, nhưng bản năng cũng đóng một vai trò rất lớn đấy.
Mùi có thể cho chúng ta biết khá nhiều thông tin về môi trường xung quanh và bản năng sẽ quyết định mùi nào là an toàn và mùi nào là nguy hiểm. Ví dụ như người hay hươu và một số loài vật khác không thích mùi máu, nhưng máu lại thu hút các loài thú săn mồi như chó sói. Mùi đã giúp cho con mồi tránh xa thú săn mồi và ngược lại, nó giúp các loài thú săn mồi tìm được một bữa ăn ngon lành.
Chồn hôi khá dễ thương, nhưng mùi của chúng thì không. (Ảnh: Bryan Padron/Unsplash).
Mùi hương cũng có thể cảnh báo chúng ta về thứ gì đó có thể gây tổn hại đến sức khỏe. Như khi trứng ung, vi khuẩn sẽ phát triển đầy rẫy bên trong quả trứng, khi vỏ trứng vỡ sẽ khiến một chất hóa học độc hại có tên hydro sunfua thoát ra ngoài. Mùi của loại khí trên sẽ khiến bạn phải tránh xa quả trứng và ngăn bạn phát bệnh vì ăn nó.
Và nếu đôi tất của bạn bắt đầu có mùi thì đừng chần chừ gì nữa, giặt sạch nó ngay với nước và xà phòng! Các loại vi khuẩn đang phát triển trên đôi tất của bạn sẽ bị tiêu diệt và chúng sẽ không còn bốc mùi nữa.
Bằng chứng sốc về sự sống Trái đất khởi nguồn từ một tiểu hành tinh
Nghiên cứu mới về tiểu hành tinh tử thần giết chết loài khủng long đã vô tình hé lộ điều choáng váng: một thiên thể tương tự, cổ xưa hơn có thể đã khởi động sự sống Trái đất.
Cảnh khó tin ở ngôi làng cheo leo trên vách núi, leo hơn 2500 bậc mới tới
Nằm ở độ cao hơn 800m chênh vênh trên vách núi, để tới được đây, người dân phải leo mỗi ngày hơn 2500 bậc thang.
Đây là bức ảnh đầu tiên chụp được lưỡng tính sóng-hạt của ánh sáng
Hồi 1909 Einstein đã dự đoán về lưỡng tính sóng hạt của ánh sáng nhưng tận hơn trăm năm qua vẫn chưa có thí nghiệm nào cho thấy được cùng lúc 2 trạng thái này của ánh sáng.
Ý nghĩa cách vẫy tay biểu tượng của Nữ hoàng Anh
Cách vẫy tay mang tính biểu tượng của Nữ hoàng Elizabeth II có liên quan đến ông của bà.
Tại sao máu khô lại được chọn để tách chiết ADN?
Thu thập, lưu trữ và phân tích DNA là một phần quan trọng trong nhiều ngành và lĩnh vực y khoa.
Điều ít ai biết về hầm ngầm trú ẩn của tổng thống Mỹ
Hầu hết chúng ta chỉ nghe tới hầm ngầm trú ẩn của tổng thống Mỹ nhưng chưa biết rõ về nó.
