Lộ diện thiên hà "xuyên không" từ nơi vũ trụ bắt đầu

Kính viễn vọng không gian James Webb vừa chụp được một trong những hình ảnh khó tin nhất về thế giới thiên hà 13,1 tỉ năm trước.

Theo SciTech Daily, vật thể mà James Webb vừa phát hiện được là một thiên hà cổ đại đang hình thành sao mạnh mẽ ở các khu vực ngoài rìa, nằm giữa vùng vũ trụ chỉ 700 triệu năm sau vụ nổ Big Bang.

Thiên hà này mang tên NGC 1549, nhỏ hơn thiên hà Milky Way (Ngân Hà) mà Trái đất của chúng ta trú ngụ 100 lần, nhưng lại trưởng thành một cách đáng ngạc nhiên ở giai đoạn đầu của vũ trụ.

Tuy vậy, cách nó đang phát triển mới là bất thường nhất.


Các thiên hà trong vũ trụ sơ khai có thể có cấu trúc và cách hình thành rất khác biệt so với ngày nay - (Minh họa AI: ANH THƯ).

Theo nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi TS Sandro Tacchella từ Phòng thí nghiệm Cavendish của Đại học Cambridge (Anh), giống như một thành phố lớn, thiên hà "xuyên không" từ hơn 13 tỉ năm trước này có lõi sao dày đặc nhưng trở nên thưa thớt hơn ở các "vùng ngoại ô".

Cũng giống như cách một thành phố phát triển, nó đang dần mở rộng bằng cách tăng tốc hình thành sao ở các "vùng ngoại ô", tạo nên các "thành phố vệ tinh".

Đó là một cách phát triển hoàn toàn ngược với các thiên hà ngày nay, vốn phát triển thông qua 2 cơ chế chính.

Một là chúng bắt đầu khi đám mây khí sụp đổ dưới lực hấp dẫn của chính nó, tạo thành lõi sao rất dày đặc và có thể là các lỗ đen, liên tục kéo khí bụi vào để trở thành vật liệu hình thành sao.

Khi thiên hà lớn dần lên, sự hình thành sao tăng, nó sẽ tập hợp động lượng và quay ngày càng nhanh hơn, tạo nên hình xoắn ốc hoặc hình đĩa.

Vì vậy, cơ chế chính vẫn là kéo vật chất từ bên ngoài vào để hình thành sao bên trong. Cách này hoàn toàn ngược với cách tạo nên các vùng hình thành sao ngoài rìa mà NGC 1549 đã sử dụng để tăng trưởng.


Hình ảnh thực về NGC 1549 - (Ảnh: NASA/ESA/CSA).

Cách phổ biến thứ hai là các thiên hà lớn lên bằng cách sáp nhập các thiên hà khác, giống như cách Ngân Hà của chúng ta nuốt khoảng hơn 20 "nạn nhân" suốt cuộc đời nó.

Theo các tác giả, cách hình thành sao giống như NGC 1549 cổ đại đã làm được đề cập trong các lý thuyết thiên văn. Nhưng đây là lần đầu tiên bằng chứng thực tế xuất hiện.

Ngoài ra, NGC 1549 thể hiện rất nhiều đặc điểm khác rất thú vị.

NGC 1549 tăng gấp đôi khối lượng sao của nó ở vùng ngoại vi khoảng 10 triệu năm một lần. Đó là tốc độ kinh khủng. Để so sánh, Ngân Hà của chúng ta chỉ có thể tăng gấp đôi khối lượng của nó sau mỗi 10 tỉ năm.

Mật độ của lõi thiên hà, cũng như tốc độ hình thành sao cao, cho thấy vào thời điểm quan sát thiên hà trẻ này rất giàu khí cần thiết để hình thành các ngôi sao mới.

Điều này có thể phản ánh rất nhiều điều về môi trường vũ trụ sơ khai, nơi nó đã ra đời và tồn tại khi James Webb chụp được.

Các nhà khoa học cho biết họ vẫn đang cố tìm kiếm thêm các thiên hà "đồng trang lứa" với vật thể cổ đại này để tìm hiểu xem liệu các thiên hà khác có hình thành theo kiểu "ngược đời" như nó không.

TIN CŨ HƠN
Vùng đen trong vũ trụ đáng sợ đến mức nào?

Vùng đen trong vũ trụ đáng sợ đến mức nào?

Vùng đen, hiện tượng bí ẩn và đáng sợ này luôn là cơn ác mộng đối với các phi hành gia. Vậy chính xác thì vùng đen là gì? Tại sao nó lại đáng sợ như vậy?

Đăng ngày: 20/11/2025
Cảnh tượng sáp nhập thiên hà ngoạn mục được Kính thiên văn James Webb ghi lại

Cảnh tượng sáp nhập thiên hà ngoạn mục được Kính thiên văn James Webb ghi lại

Sử dụng Kính thiên văn James Webb, các nhà thiên văn học đã ghi lại hình ảnh sáp nhập ngoạn mục của các thiên hà.

Đăng ngày: 20/11/2025
Vợ chồng phi hành gia cùng lên vũ trụ: Có

Vợ chồng phi hành gia cùng lên vũ trụ: Có "chuyện ấy" xảy ra không? Các nhà khoa học cũng tò mò!

NASA có một luật bất thành văn là chồng và vợ không được làm phi hành gia cùng lúc, điều này nhằm tránh việc phi hành gia bị xúc động trong quá trình làm nhiệm vụ, ảnh hưởng đến các sứ mệnh không gian.

Đăng ngày: 20/11/2025
Kính thiên văn James Webb phát hiện ra một nhóm thiên hà bí ẩn?

Kính thiên văn James Webb phát hiện ra một nhóm thiên hà bí ẩn?

Các nhà vật lý thiên văn giải thích cho việc Kính thiên văn James Webb phát hiện ra một nhóm thiên hà bí ẩn có nguy cơ phá vỡ vũ trụ học.

Đăng ngày: 20/11/2025
Mặt trời phát nổ, nứt rãnh dài gấp 8 lần đường kính Trái đất

Mặt trời phát nổ, nứt rãnh dài gấp 8 lần đường kính Trái đất

Một "hẻm núi lửa" khổng lồ vừa hình thành trên bề mặt Mặt Trời, được mô tả là có bề rộng gấp đôi lãnh thổ Mỹ và chiều dài gần bằng 8 Trái đất xếp cạnh nhau.

Đăng ngày: 19/11/2025
Thấy gì từ vụ tên lửa mạnh nhất thế giới nổ giữa không trung

Thấy gì từ vụ tên lửa mạnh nhất thế giới nổ giữa không trung

Vụ nổ tên lửa khổng lồ của SpaceX chỉ 4 phút sau khi phóng cho thấy mục tiêu đưa con người lên Mặt trăng và Hỏa tinh vẫn còn rất xa vời.

Đăng ngày: 19/11/2025
Siêu đám thiên hà Laniakea đáng sợ như thế nào?

Siêu đám thiên hà Laniakea đáng sợ như thế nào?

Siêu đám Laniakea, còn được gọi là "Siêu đám Thiên hà Laniakea" hoặc "Siêu đám SCI", là một siêu đám chứa Dải Ngân hà và khoảng 100.000 thiên hà khác.

Đăng ngày: 19/11/2025
Khoa Học News