Loài rùa cổ nhất chỉ có mai ở bụng

Một nghiên cứu hóa thạch mới tiết lộ loài rùa mai cứng sống ở các vùng biển ven bờ Trung Quốc cách đây 220 triệu năm là loài rùa “già” nhất từ trước đến nay.

Chúng có mai bụng nhưng phần lưng lại không hề được che chắn.

Tuần trước, một nhóm các nhà khoa học đã công bố phát hiện về loài rùa sống dưới nước cổ đại nhất, với niên đại cách đây 164 triệu năm. Nhưng đó chỉ là một danh hiệu tồn tại trong khoảng thời gian ngắn. Loài rùa nước mai cứng mà Chun Li (Viện khoa học Trung Quốc tại Bắc Kinh) cùng các cộng sự của ông nghiên cứu rồi đặt tên là Odontochelys semistestacea đã tồn tại trước đó rất lâu.

Loài rùa cổ nhất chỉ có mai ở bụng
Loài rùa sống dưới nước cổ đại Odontochelys semitestacea có mai dưới bụng để bảo vệ từ phía dưới khi chúng bơi ở các vùng nước ven bờ Trung Quốc. (Ảnh: Marlene Donnelly)

Li cùng cộng sự nghiên cứu tàn dư còn lại bao gồm 2 hộp sọ, khung xương được khai quật tại tỉnh Quế Châu – Trung Quốc vào năm 2007. Phân tích của họ được công bố trên số ra ngày 27 tháng 11 trên tờ Nature. Phân tích cho thấy loài rùa hiện đại đã bắt nguồn từ tổ tiên sống dưới nước. Kết quả cũng cung cấp bằng chứng cho giả thuyết về con đường tiến hóa của mai rùa.

Mai hình thành từ bụng

Mẫu nghiên cứu có rất nhiều dấu hiệu của rùa nguyên thủy. Ví dụ, các nhà nghiên cứu phát hiện loài rùa Odontochelys có mõm nhọn, thon dài. Hầu hết các loài rùa hiện đại đều có mõm ngắn. Ngoài ra, phần gốc miệng cùng với hàm trên dưới đều có răng. Theo các nhà nghiên cứu, đây là một đặc điểm nguyên thủy trong khi rùa hiện nay phần mõm có mỏ nhưng lại không có răng.

Trên thực tế rùa đã từng có một phần mai (chỉ che chở vùng bụng). Điều này làm sáng tỏ bước phát triển trung gian trong quá trình tiến hóa mai rùa mà các nhà nghiên cứu chưa từng phát hiện thấy. Trước khi phát hiện ra loài Odontochelys, loài rùa cổ đại nhất được biết đến là loài rùa cạn Proganochelys, sống cách đây khoảng 210 triệu năm trước. Nhưng loài rùa nay đã có mai phát triển hoàn thiện, nó cung cấp rất ít bằng chứng về con đường tiến hóa của mai rùa.

Loài rùa cổ nhất chỉ có mai ở bụng
Phần xương của rùa cổ đại cho thấy bụng của nó được bao bọc bởi một lớp vỏ gọi là yếm. (Ảnh: Viện Cổ nhân chủng học và Cổ sinh vật học không xương sống, Bắc Kinh)

Người ta từng có ý kiến rằng mai rùa tiến hóa từ các đĩa xương trên da, rồi mở rộng và gắn kết với nhau để tạo thành bộ giáp cho loài rùa. Cấu trúc tổng thể khi đó sẽ kết hợp với xương sống và xương sườn bên dưới. (Bò sát hiện đại, ví dụ như cá sấu có đĩa xương, cũng giống như một số loài khủng long khác).

Tuy nhiên mẫu nghiên cứu về loài Odontochelys mới đây lại không có dấu tích của đĩa xương trên da. Thay vào đó chúng có xương sườn lớn, mai bụng mở rộng từ xương cột sống. Những đặc điểm này chỉ ra một phương thức tiến hóa mai rùa nữa, trong đó mai ở bụng phát triển trước. Sau đó xương sườn và xương sống sẽ mở rộng để hình thành mai phía trên.

Rùa cổ đại sống dưới nước

Bước tiến hóa, theo như nghiên cứu phát hiện, khớp với quá trình hình thành mai ở phôi rùa hiện đại trong đó xương sống mở rộng ra phía ngoài, xương sườn mở rộng nữa để kết hợp với nhau tạo thành mai.

Mai hoàn thiện ở mặt dưới hóa thạch mới phát hiện cũng cho thấy rùa từng sống dưới nước, nơi phần bụng của chúng dễ bị đối thủ tấn công. Olivier Rieppel – nhà địa lý học thuộc Bảo tàng Field tại Chicago- cho biết: “Bò sát sống trên cạnh có bụng ở gần mặt đất nên ít gặp phải nguy hiểm”.

Loài rùa cổ nhất chỉ có mai ở bụng
Phần xương của rùa cổ đại cho thấy rùa Odontochelys không có mai cứng bao phủ trên lưng. (Ảnh: Viện Cổ nhân chủng học và Cổ sinh vật học không xương sống, Bắc Kinh)

Cùng với bài viết trên tờ Nature, các nhà nghiên cứu chỉ ra một giả thuyết nữa về loài rùa được bảo vệ một phần này. Họ cho rằng những con rùa cổ hơn thậm chí còn có bộ mai trên và dưới hoàn thiện. Đối với loài rùa mới phát hiện, chúng có mai trên bị tiêu giảm, mai trên không cứng như xương. Và đây là một hình thức thích nghi cho cuộc sống dưới nước.

Nhưng Rieppel lại phản đối quan điểm. Ông cho rằng nếu loài rùa này thực sự đã từng mang bộ mai hoàn thiện thì các nhà nghiên cứu sẽ nhận ra các biến đổi trong xương sườn và xương sống của nó. Nhưng thực tế họ lại không phát hiện ra biến đổi nào.

Nghiên cứu được Bộ Khoa học và Công nghệ Trung Quốc, Quỹ khoa học tự nhiên quốc gia Trung Quốc, Viện Khoa học Trung Quốc và Bảo tàng tự nhiên Canada tài trợ.

Từ khóa liên quan:

rùa

mai

bụng

Odontochelys semistestacea

Loading...
TIN CŨ HƠN
Sóng nhiệt mùa hè tiết lộ một vòng tròn 5.000 năm tuổi ở Ireland

Sóng nhiệt mùa hè tiết lộ một vòng tròn 5.000 năm tuổi ở Ireland

Một đợt hạn hán ở Ireland có lẽ đã khiến hoa màu khô héo, nhưng nó cũng mang lại một điểm tích cực, ít nhất là với các nhà sử học.

Đăng ngày: 23/07/2018
Xưởng gốm lâu đời nhất thời Cổ Vương quốc Ai Cập

Xưởng gốm lâu đời nhất thời Cổ Vương quốc Ai Cập

Xưởng gốm có niên đại cách đây khoảng 4.500 năm được giới khảo cổ phát hiện trong quá trình tu bổ đền Kom Ombo.

Đăng ngày: 23/07/2018
Giả thuyết phụ nữ cuồng loạn vì thiếu sex trong giấy cói cổ

Giả thuyết phụ nữ cuồng loạn vì thiếu sex trong giấy cói cổ

Các nhà khoa học giải mã bí ẩn cuộn giấy cói cổ có niên đại 2.000 năm trong bộ sưu tập của Đại học Basel, Thụy Sĩ, theo Live Science.

Đăng ngày: 21/07/2018
Giật mình chuyện tấn công tình dục thời Ai Cập cổ đại

Giật mình chuyện tấn công tình dục thời Ai Cập cổ đại

Mảnh giấy cói 3.000 năm tuổi của người Ai Cập cổ đại mới được các chuyên gia tìm thấy là một phần của tài liệu có tên gọi Papyrus Salt 124.

Đăng ngày: 20/07/2018
Phát hiện hóa thạch khủng long bọc giáp đầu gai ở Mỹ

Phát hiện hóa thạch khủng long bọc giáp đầu gai ở Mỹ

Các nhà cổ sinh vật học tỏ ra bối rối khi lần đầu khai quật hóa thạch khủng long bọc giáp đầu đầy gai nhọn ở bang Utah, Mỹ, theo Live Science.

Đăng ngày: 20/07/2018
Ai Cập mở nắp quan tài đá cổ 2.000 năm

Ai Cập mở nắp quan tài đá cổ 2.000 năm

Chiếc quan tài đồ sộ màu đen bí ẩn không chứa xác Alexander Đại đế hay lời nguyền chết chóc như suy đoán trước đó.

Đăng ngày: 20/07/2018
Rắn non chết cứng trong nấm mộ hổ phách 99 triệu năm

Rắn non chết cứng trong nấm mộ hổ phách 99 triệu năm

Con rắn non bò ra khỏi vỏ cách đây 99 triệu năm ở Đông Nam Á không có cơ hội lớn lên. Thay vào đó, nó bị nhựa cây rơi trúng và cuối cùng chết cứng trong nấm mộ hổ phách.

Đăng ngày: 19/07/2018
Tiêu điểm
Khoa Học News