Nấm “xui” kiến tự tử

Một loài nấm có khả năng biến những con kiến đục gỗ thành những xác chết biết đi và khiến chúng tới bỏ xác ở một địa điểm thuận lợi cho nấm này phát triển và sinh sản.

Các nhà khoa học vẫn chưa tìm được manh mối nào để giải thích làm sao loài nấm này có thể kiểm soát não của kiến hiệu quả như vậy. Nhưng một nghiên cứu sắp công bố trên tờ American Naturalist số ra tháng 9 sẽ tiết lộ những chiến lược mà loài nấm trên áp dụng sau khi điều khiển cơ thể kiến đã chết tới một vị trí xác định.

Kiến đục gỗ sống ở tầng tán cao trong một khu rừng Thái Lan, và chúng phải di chuyển vất vả xuống tận tầng mặt đất để kiếm ăn. Loài nấm mang tên Ophiocordyceps unilateralis thường sống ở mặt dưới những chiếc lá mọc ở phía tây bắc các tán cây. Đây là nơi có nhiệt độ, độ ẩm và mức ánh sáng mặt trời lí tưởng cho loài nấm này phát triển, sinh sản và lây lan sang cơ thể kiến.

Một khi đã bị nhiễm loài nấm này, kiến bị điều khiển trèo từ tầng tán cao xuống những chiếc lá ở dưới thấp và dùng hàm răng kẹp chặt lá trước khi chết.

Loài kiến đục gỗ. (Ảnh: Flickr)

“Loài nấm này điều khiển con kiến một cách rất chính xác trong việc bắt chúng di chuyển một quãng đường dài suốt những giờ phút cuối đời và chết ở đúng vị trí mà nó muốn,” David P. Hughes, cán bộ trường đại học Harvard, trưởng nhóm nghiên cứu, cho biết.

Sau khi con kiến chết, nấm tiếp tục phát triển bên trong cơ thể kiến. Bằng cách giải phẫu cơ thể nạn nhân xấu số, Hughes cùng các đồng nghiệp đã phát hiện ra rằng loài thực vật kí sinh đã biến phần ruột của kiến thành chất đường cung cấp cho quá trình phát triển của mình. Nhưng chúng giữ nguyên phần cơ bắp điều khiển hàm để đảm bảo rằng ngay cả khi chết rồi kiến vẫn bám chắc vào lá.

Nấm này cũng giữ nguyên lớp vỏ ngoài của kiến như một tấm áo bảo vệ nó khỏi sự tấn công của vi khuẩn và các loài nấm khác.

“Loài nấm này đã phát triển những cách thức kì lạ để giữ lại nguồn tài nguyên quý giá của chúng,” Hughes nói.

Sau một đến hai tuần, bào tử nấm sẽ rơi xuống tầng mặt đất, và bám vào những con kiến xấu số khác.

Làm tổ ở tầng tán cao có thể là một bước tiến hóa của kiến để tránh bị nhiễm nấm, Hughes suy đoán. Kiến cũng tránh đi kiếm ăn ở những khu vực có nấm hiện diện. Tuy nhiên, đây mới chỉ là những phỏng đoán, các nhà khoa học cần tiến hành nghiên cứu thêm trước khi xác nhận điều này.
Nấm điều khiển kiến như thế nào vẫn còn là một bí mật. “Đây cũng là một vấn đề nghiên cứu mà chúng tôi hiện vẫn đang theo đuổi,” Hughes nói.

Từ khóa liên quan:

nấm

kiến đục gỗ

tự tử

sinh sản

TIN CŨ HƠN
13 loài thủy quái nước ngọt nguy hiểm nhất trên thế giới

13 loài thủy quái nước ngọt nguy hiểm nhất trên thế giới

Những loài thủy quái nước ngọt sở hữu kích thước nhỏ hơn rất nhiều so với các loài thủy quái sống dưới đại dương nhưng mức độ đáng sợ của chúng thì không hề thua kém chút nào.

Đăng ngày: 19/11/2025
Điều ít người biết về số trứng gà chúng ta vẫn ăn hàng ngày

Điều ít người biết về số trứng gà chúng ta vẫn ăn hàng ngày

Nhiều lúc ăn trứng gà, bạn tự hỏi liệu mình có đang... sát sinh không? Bởi vì quả trứng bạn ăn nếu được ấp nở sẽ thành gà con, không phải vậy sao?

Đăng ngày: 17/11/2025
Loài cừu đặc biệt vừa giống cừu vừa giống chó

Loài cừu đặc biệt vừa giống cừu vừa giống chó

Loài cừu đặc biệt này có vẻ ngoài rất dị, chúng không giống những con cừu dễ thương, đáng yêu khác mà có những đặc điểm khiến nhiều người bị nhầm lẫn với loài lợn lông hoặc chó.

Đăng ngày: 16/11/2025
Núi xương sọ phơi bày cuộc đại thảm sát bò rừng bizon

Núi xương sọ phơi bày cuộc đại thảm sát bò rừng bizon

Cuộc thảm sát của những người bản xứ và di cư từng khiến số lượng bò rừng bizon giảm từ 60 triệu xuống còn chưa đầy 1.000 con.

Đăng ngày: 15/11/2025
Khoa học đã chứng minh: Nhện là bạn, không phải kẻ thù!

Khoa học đã chứng minh: Nhện là bạn, không phải kẻ thù!

Nhiều người thường có thói quen giết chết nhện khi thấy chúng xuất hiện trong nhà mình. Tuy nhiên, các nhà khoa học cho rằng đây là điều không nên làm.

Đăng ngày: 12/11/2025
Ếch Black Rain - Loài ếch có thân hình và vẻ mặt ghê sợ

Ếch Black Rain - Loài ếch có thân hình và vẻ mặt ghê sợ

Không như những con ếch thông thường, ếch Black Rain có thân hình ngộ nghĩnh cùng với khuôn mặt cau có.

Đăng ngày: 11/11/2025
Rợn người loài sán sên khạc nhổ ăn mòn được da người

Rợn người loài sán sên khạc nhổ ăn mòn được da người

Không chỉ là loài xâm lấn đứng top 100 loài xâm lấn tồi tệ nhất trên thế giới, sán ốc sên còn gây ra những bệnh truyền nhiễm ghê rợn.

Đăng ngày: 07/11/2025
Khoa Học News