NASA phát hiện 2 ngôi sao đâm nhau dữ dội đến mức tạo ra vàng

Sử dụng kính viễn vọng không gian James Webb (JWST), các nhà thiên văn học đã lần ra một vụ nổ tia gamma (GRB) cực kỳ sáng, được gọi là kilonova. Đây là một vụ va chạm dữ dội giữa hai ngôi sao neutron.

Vụ nổ vũ trụ hiếm gặp này được gọi là kilonovamạnh đến mức có thể tạo ra vàng, bạch kim và uranium trong vũ trụ.


Các nhà khoa học nói rằng JWST lần đầu tiên nhận được dấu hiệu của một kilonova - (Ảnh minh họa: NASA).

Cái chết của hai ngôi sao neutron

Vụ nổ kilonova xảy ra khi hai ngôi sao neutron - những ngôi sao siêu lớn bị sụp đổ - hấp dẫn xung quanh nhau và cuối cùng va chạm.

Vụ va chạm tạo ra một vụ nổ mạnh được gọi là vụ nổ tia gamma, kéo theo sau đó là một làn sóng năng lượng tia cực tím, tia hồng ngoại và tia X.

Vụ nổ đặc biệt này được NASA đặt ký hiệu GRB 230307A.

Năng lượng do vụ nổ giải phóng có thể được các cảm biến từ xa trên Trái đất và trong không gian phát hiện.

Vàng rèn từ các vì sao

Hầu như mọi phần tử đều được tạo ra trong một ngôi sao, vì Big Bang (lý thuyết vật lý mô tả cách vũ trụ giãn nở với mật độ và nhiệt độ cao) chỉ tạo ra helium, hydro và lithium.

Các nguyên tố phức tạp hơn như carbon và oxy phải được tạo ra từ các phản ứng nhiệt hạch hàng triệu độ do các ngôi sao tạo ra.

Nhưng các nguyên tố nặng như vàng và uranium đòi hỏi những điều kiện cực kỳ khắc nghiệt để được tạo ra. Những điều này chỉ phát sinh trong những trường hợp rất hạn chế, chẳng hạn khi hai sao neutron va chạm.

Theo lý thuyết, các nguyên tố này được tạo ra bởi một cơ chế gọi là "bắt neutron" hoặc quá trình r, cho phép các hạt nhân nguyên tử bắt neutron, tạo ra các nguyên tố mới và nặng hơn, bao gồm vàng, bạch kim và uranium.

Quá trình r chỉ có thể diễn ra trong những điều kiện khắc nghiệt và dữ dội, chẳng hạn như những điều kiện được tìm thấy xung quanh các sao neutron đang va chạm.


Các nhà thiên văn học đã sử dụng Kính thiên văn James Webb để phát hiện ra một vụ nổ tia gamma sáng rực. (Ảnh: NASA).

Đội ngũ nghiên cứu đã sử dụng Kính thiên văn James Webb để theo dõi hành trình của các ngôi sao neutron trước khi chúng phát nổ. Chúng là 2 ngôi sao trong hệ nhị phân tồn tại trong một thiên hà xoắn ốc. Một trong hai ngôi sao này đã phát nổ trong vụ nổ siêu tân tinh, để lại một ngôi sao neutron và điều tương tự cũng xảy ra với ngôi sao còn lại.

Các nhà thiên văn học đang cố xác định các nguyên tố hóa học được tạo ra trong vụ trụ hàng thập kỷ nay. Việc phát hiện ra nhiều vụ nổ kilonova trong tương lai với các kính thiên văn nhạy bén như James Webb và Kính thiên văn Không gian Nancy Grace Roman, dự kiến sẽ phóng vào năm 2027, có thể cung cấp những thông tin chi tiết về việc các nguyên tố nặng được tạo ra và giải phóng như thế nào trong các vụ nổ hiếm gặp.

Các nhà nghiên cứu cũng muốn tìm kiếm thêm các vụ sáp nhập tạo ra các vụ nổ tia gamma để xác định nguyên nhân và liệu có bất kỳ sự liên hệ nào với các nguyên tố được tạo ra trong quá trình này không.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Đặt tên cho các ngôi sao, cần cả một chiến dịch toàn cầu

Đặt tên cho các ngôi sao, cần cả một chiến dịch toàn cầu

Tên đăng ký phải sử dụng từ 4 đến 16 ký tự La tinh và chưa từng được đặt cho bất cứ thiên thể nào khác.

Đăng ngày: 28/06/2025
Năm 1994, loài người từng đối mặt với diệt vong nhưng thoát nạn nhờ vị

Năm 1994, loài người từng đối mặt với diệt vong nhưng thoát nạn nhờ vị "anh hùng bí ẩn" này

Theo các nhà khoa học, vị "anh hùng bí ẩn" này từng cứu Trái đất và loài người thoát khỏi những vụ va chạm nhiều lần chứ không chỉ có năm 1994.

Đăng ngày: 28/06/2025
Những điều bạn chưa biết về Tinh vân

Những điều bạn chưa biết về Tinh vân

Tinh vân là một thiên thể ở dạng mây mù gồm khí sao và bụi vũ trụ. Tỷ trọng vật chất trong tinh vân rất thấp. Nếu đo bằng tiêu chuẩn trên Trái đất, có nơi hầu như là chân không. Nhưng thể tích tinh vân lại cực kỳ to lớn, cũng phải đế

Đăng ngày: 27/06/2025
Cách xa 1,4 tỷ km, tàu tỷ đô của NASA gửi về bức ảnh bí ẩn khiến giới khoa học sửng sốt

Cách xa 1,4 tỷ km, tàu tỷ đô của NASA gửi về bức ảnh bí ẩn khiến giới khoa học sửng sốt

Bức ảnh bí ẩn này có gì đặc biệt mà khiến các nhà khoa học bất ngờ?

Đăng ngày: 27/06/2025
Sự biến mất của sao Hỏa sẽ ảnh hưởng đến Trái đất như thế nào?

Sự biến mất của sao Hỏa sẽ ảnh hưởng đến Trái đất như thế nào?

Nếu sao Hỏa đột nhiên biến mất, điều đầu tiên có lẽ là Elon Musk sẽ phải đối mặt với đám đông các nhà đầu tư trong sự hoang mang.

Đăng ngày: 24/06/2025
Khám phá vũ trụ qua bản đồ thực tế ảo 3D chi tiết nhất

Khám phá vũ trụ qua bản đồ thực tế ảo 3D chi tiết nhất

Các nhà khoa học Thụy Sĩ sử dụng công nghệ VR và kho dữ liệu thiên văn khổng lồ để mô phỏng vũ trụ 360 độ trong thời gian thực.

Đăng ngày: 24/06/2025
10 câu đố vui về vũ trụ

10 câu đố vui về vũ trụ

Khoa học ngày nay tiến nhanh đến mức đôi khi bạn khó lòng nhận ra đâu là sự thực, đâu là giả tưởng. 10 tuyên bố sau đây bấp bênh giữa hai trạng thái này. Với mỗi câu, bạn hãy phân biệt thực tế - viễn tưởng, và tì

Đăng ngày: 24/06/2025
Tiêu điểm
Khoa Học News