Nấu nướng - bước đột phá mãnh liệt của tiến hóa

Chứng cứ mới cho thấy tổ tiên loài người bắt đầu nấu nướng khoảng 1,9 triệu năm trước, và phát hiện này cũng giải thích cho cấu tạo răng, ruột của người hiện đại.

Kết quả nghiên cứu của Đại học Harvard (Mỹ) cho thấy kích thước răng của người đứng thẳng, tên khoa học là Homo erectus, đã có sự biến đổi dữ dội so với tổ tiên trước đó. Giải thích cho sự thay đổi trên, chuyên gia Chris Organ đưa ra giả thuyết rằng điều này chỉ có thể xảy ra khi con người đã xuất hiện thói quen nấu nướng và không còn ăn thịt sống nữa. Thực phẩm đã qua xử lý dễ nhai và dễ tiêu hóa. Kết quả là cơ thể hấp thu được nhiều calorie cho mỗi bữa ăn, còn ruột cũng chẳng tốn quá nhiều thời gian để tiêu thụ thức ăn như trước, theo nghiên cứu trên chuyên san Proceedings of the National Academy of Sciences.

Để rút ra kết luận trên, các chuyên gia đã đo kích thước hàm răng và trọng lượng cơ thể của 4 họ người đã tuyệt chủng, cùng người hiện đại, tinh tinh và các họ khỉ, từ đó suy ra thời gian mà những đối tượng này phải bỏ ra để nhai nuốt trong các bữa ăn. Theo đó, tinh tinh mất thời gian gấp 10 lần để nhai và ăn uống hơn con người, chiếm tỷ lệ 48% thời gian hằng ngày. Người hiện đại là quán quân về tốc độ ăn trong loài linh trưởng, do chúng ta ăn đồ nấu chín.

Tuy nhiên, điều bất ngờ là các họ người gần gũi cũng không thua kém bao nhiêu về khoản ăn uống. Chẳng hạn như họ người đứng thẳng chỉ tiêu tốn 6,1% thời gian mỗi ngày cho chuyện bổ sung năng lượng, trong khi họ người H. neanderthalensis cũng mất khoảng 7% thời gian. Tổ tiên xa hơn, cách đây ngoài 2 triệu năm, như H. habilis tốn 7,2% thời gian, còn họ H. rudolfensis là 9,5%. Dù vậy, các nhà khoa học vẫn nghĩ rằng thói quen nấu nướng xuất hiện phổ biến hơn ở thời người đứng thẳng, nhưng không phủ nhận khả năng việc dùng lửa xử lý thực phẩm có thể tồn tại lâu hơn thời điểm trên.

Chính nhờ vào khoản thời gian dôi ra khi không còn phải bỏ cả buổi nhai nuốt, cũng như phần năng lượng tăng thêm khi ruột hấp thụ nhiều hơn thức ăn, công cuộc tiến hóa của loài người hiện đại đã được tăng tốc, kéo theo đó là tiến hóa về ngôn ngữ và cuộc sống xã hội, theo nhận định của các chuyên gia. Đó chưa kể nấu nướng có thể là một hoạt động xã hội phổ biến. “Nấu ăn là dấu hiệu xã hội vô cùng quan trọng đối với con người. Ở mỗi nền văn hóa, con người lại dành nhiều thời gian để chuẩn bị và nấu nướng”, nhà khoa học Organ phân tích. Theo ông, bộ não của loài người rất đói calorie, nên chuyện bổ sung năng lượng cho một bộ não lớn không thể quá xuề xòa được. Như vậy, không nói ngoa khi cho rằng nấu nướng đã tạo nên bước đột phá mãnh liệt trong quá trình tiến hóa của loài người.