Nền văn minh Maya có thể đã bị tiêu diệt do hạn hán

Ngày 23/2, các nhà khoa học cho biết sự sụp đổ của nền văn minh Maya có vẻ xảy ra do các trận hạn hán tương đối nhẹ, tương tự như điều khiện thời tiết khô hạn mấy năm trở lại đây vì thay đổi khí hậu.

>>> Bí mật bên trong Kim tự tháp Mặt trời

Trước đây, các học giả tin rằng có thể một trận đại hạn nghiêm trọng đã giết chết nền văn hóa cổ đại Maya vốn nổi tiếng vì làm chủ được ngôn ngữ, toán học và thiên văn.

Tuy nhiên các nhà nghiên cứu ở Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Yucatan ở Mexico và Đại học Southampton tại Anh chỉ ra rằng các phân tích của họ cho thấy hạn hán chỉ làm giảm từ 25-40% mưa thường niên. Song mưa ít hơn cũng có nghĩa các nguồn nước trong các ao, hồ nhanh chóng bốc hơi hơn.

Kim tự tháp Phetan của người Maya

Đồng tác giả Eelco Rohling ở Đại học Southampton cho biết: "Dữ liệu cho thấy nguyên nhân chính là do sự giảm sút các hoạt động bão nhiệt đới trong mùa Hè".

Đây là nghiên cứu đầu tiên nhằm đánh giá chính xác lượng mưa đã giảm đi bao nhiêu từ năm 800-950 sau Công nguyên khi nền văn minh Maya bắt đầu suy giảm.

Các nhà khoa học tính toán nhờ các mô hình dữ liệu dựa trên thông tin về những thay đổi của lượng mưa rơi và tình trạng giảm nước hồ trong vùng từng xảy ra trước đây. Kết quả cho thấy rằng một trận hạn rất nhỏ cũng có thể gây thiếu nước nặng trong một khu vực không có sông và không có bất kỳ nguồn nước nào khác ngoài nước mưa như Yucatan.

Rohling nói: "Mùa Hè là mùa chính để trồng trọt và bổ sung nguồn nước sạch cho người Maya, các vùng đất thấp Yucatan không có con sông nào. Những rối loạn xã hội và việc người dân từ bỏ các thành phố dường như là hậu quả của việc thiếu nước nghiêm trọng, nhất là khi hạn hán có vẻ như đã diễn ra trong nhiều năm".

Các chuyên gia quốc tế cũng dự báo những trận hạn tương tự ở vùng Yucatan sắp diễn ra vì thay đổi khí hậu.

Nhà nghiên cứu chính Martin Medina-Elizalde ở Trung tâm nghiên cứu khoa học Yucatan tại Mexico cho biết trong khi xã hội hiện đại được trang bị tốt hơn để đối phó với hạn hán thì rủi ro vẫn còn rất lớn.

Ông Elizalde cho biết: "Các nghiên cứu của chúng tôi cho thấy chỉ có một sự suy giảm nhỏ về lượng mưa giữa các thời điểm khác nhau, khi nền văn minh Maya đang phồn thịnh và khi đã sụp đổ, có thể từ năm 800-950 sau Công nguyên. Sự sụt giảm chỉ khoảng 25-40% lượng mưa rơi thường niên. Tuy nhiên nó cũng đã gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng và hậu quả kéo dài. Các vấn đề này không chỉ xuất hiện riêng trên bán đảo Yucatan mà còn xảy ra với nhiều khu vực có điều kiện thời tiết tương tự, nơi nước bốc hơi mạnh".