Nếu tưởng ý nghĩa ban đầu của món sushi là nguyên liệu tươi sống thì bạn đã lầm!

Bạn có tin không - khi biết rằng nguyên bản của sushi là 1 món cá lên men, để qua cả năm trời? Nó có tên Funazushi.

Ngày nay, ai mà chẳng biết đến món sushi tươi sống trứ danh của Nhật Bản. Thế nhưng, có thể bạn sẽ sốc khi biết về nguồn gốc ra đời của nó.

Funazushi - khởi nguồn "bốc mùi" của sushi

Từ hàng ngàn năm trước, ở dọc sông Mekong, cư dân Đông Nam Á với nghề trồng lúa nước đã biết cách ủ lương thực để trữ qua mùa mưa. Đến thế kỉ 2, phương pháp tương tự cũng được ghi nhận ở Trung Quốc.

Đến khoảng thế kỷ 7 - 8, phương pháp lên men thức ăn từ Đông Nam Á và Trung Quốc dần lưu truyền đến Nhật Bản. Người dân xứ hoa anh đào bắt đầu ủ cá với muối và gạo lên men – gọi là món Narezushi.


Narezushi.

Đặc biệt là tỉnh Shiga, với hồ nước ngọt Biwa lớn nhất Nhật Bản. Hồ Biwa là nơi sinh sống của loài cá funa - một loài cá chép đặc trưng của Nhật, rất dễ làm sạch ruột và vảy cá, giúp bảo quản lâu hơn.

Vì vậy, riêng tỉnh Shiga đã phát triển món cá funa lên men vô cùng nổi tiếng, gọi là món Funazushi. Cũng vì phương pháp ủ chua tạo ra axit lactic (giúp cá không ươn) nên Funazushi sở hữu mùi vị từ chua đến... rất chua, tùy vào từng nơi chế biến!

Phải nhắc lại rằng, Funazushi cũng chỉ là một nhánh nhỏ của Narezushi thôi, nhưng nó lại có sức sống lâu bền nhất và vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Dẫu vậy, chúng vẫn phải trải qua nhiều sự thay đổi nhất định.


Tỉnh Shiga đã phát triển món cá funa lên men vô cùng nổi tiếng, gọi là món Funazushi.

Món Funazushi ngày nay

Đến khoảng thế kỉ 14, người ta không hấp cơm rồi cho lên men để ướp cá nữa. Mà thay vào đó là giấm gạo. Điều này giúp quá trình ủ diễn ra nhanh hơn mà vẫn giữ vị chua đặc trưng.

Đồng thời, họ kết hợp ăn cá Funazushi cùng với cơm trắng - chúng ta đã bắt đầu nhìn thấy sự định hình của món sushi hiện đại rồi.

Đến thế kỉ 18, món sushi "cận đại" được hoàn thiện ở Osaka rồi lan đến cố đô Edo (Tokyo ngày nay), trở nên rất phổ biến.

Một cuốn sách chép lại rằng, cứ trên 10 ngàn mét vuông thì tìm thấy được 1 tiệm mì soba và 2 tiệm sushi. Nghĩa là số tiệm bán sushi nhiều gấp đôi tiệm mì soba!


Tranh vẽ sushi của họa sĩ Utagawa Hiroshige vào thế kỉ 19.

Tuy vậy, do vẫn liên quan đến việc lên men cá, nên các tiệm cần thời gian khá lâu để chế biến. Họ phải liên tục treo biển trước cửa để... báo lại thời gian có món cho thực khách!

Đến thế kỉ 20, sự có mặt của tủ lạnh hiện đại đã đem đến bước ngoặt mới cho món sushi. Người ta không ủ cá mà đi dùng đồ tươi sống, cắt nhỏ đặt từng miếng lên nắm cơm (vẫn còn trộn giấm). Mà cũng không nhất thiết phải là cá nữa, có thể thay bằng nhiều loại hải sản khác.

Từ cuối thế kỉ 20 đến nay, sushi trở thành món ăn "quốc dân" của Nhật Bản, có thể được chế biến và thưởng thức nhanh - gọn - lẹ ngay trong ngày.

Và chẳng mấy ai còn biết hay nhớ đến Funazushi của ngày xưa, dù món cá lên men này vẫn song hành bền bỉ cùng thời gian.

Thưởng thức Funazushi

Như đã nói, điểm nổi bật của Funazushi là mùi đặc trưng, kèm theo vị khá chua, giống như phô mai xanh của phương Tây hay là sữa chua để lâu ngày vậy. Ngoài ra nó còn có vị mặn.

Cá Funazushi cũng có thể ăn kèm với nhiều món khác, ví dụ như cháo, hoặc đem chiên ngập dầu để thành món tempura.

Người Nhật còn hay uống rượu sake hoặc trà xanh để làm hài hòa mùi vị quá mạnh của Funazushi. Theo lưu truyền, món ăn này tốt cho tiêu hóa và chăm sóc sức khỏe, sắc đẹp nói chung.


Điểm nổi bật của Funazushi là mùi đặc trưng.

Thế nhưng khoảng 50 năm trở lại đây, cá funa ở hồ Biwa ngày càng ít ỏi, khiến món ăn này tại quê nhà Shiga cũng bị đội giá lên. Hơn nữa, vì chế biến kỳ công mà Funazushi dần dần vắng bóng trên các bàn ăn ở gia đình Nhật Bản hiện đại.

May thay, vẫn còn các tiệm Funazushi ở tỉnh Shiga - trong đó có tiệm của gia đình Kitamura đã trải qua 18 đời truyền nhân - chính là những "bảo tàng ẩm thực" lưu giữ nguyên bản của món sushi lừng danh.

Hy vọng rằng, sau này nếu có dịp đến Nhật, chúng ta vẫn có thể thử thách bản thân với món Funazushi "bốc mùi" nhưng cực thú vị này!

Sushi là gì?

Sushi là món ăn truyền thống của người Nhật, được làm từ cơm trộn giấm kết hợp với các loại thịt, cá, hải sản và rau củ quả tươi. Sushi rất đa dạng, có nhiều loại khác nhau, tiêu biểu nhất là các loại: Nigirizushi, Chirashizushi, Makimono, Gunkan, Oshizushi, Temaki.

  • Nigirizushi là loại sushi phổ biến nhất, cơm được trộn giấm rồi nắm thành nắm nhỏ, bên trên được phủ một miếng hải sản tươi, có thể thêm chút gừng xay nhuyễn hoặc vài cọng hành thái nhỏ.
  • Chirashizushi là một tô xới đầy cơm, bên trên xếp đầy các loại thịt, cá, rong biển.
  • Makimono là loại sushi cuộn phổ biến nhất, các loại nhân được đặt giữa phần cơm, cuộn tròn lại trong một lớp rong biển khô rồi cắt ra thành những khoanh nhỏ vừa ăn.
  • Gunkan là loại sushi có phần cơm được bao bọc bởi lá rong biển, bên trên được phủ thêm lớp trứng cua, trứng cá hồi, trứng cá tuyết…
  • Oshizushi là loại sushi được ép trong khuôn gỗ rồi dùng dao cắt thành những miếng vừa ăn, sushi thường là 2 lớp cơm kẹp lấy 1 lớp nhân ở giữa.
  • Temaki là sushi được nặn theo hình nón, bên trong là cơm, các loại hải sản và rau củ quả.

Sushi có rất nhiều loại khác nhau

Tuy có nhiều loại khác nhau nhưng sushi chỉ có một cách ăn ngon nhất, đó là dùng kèm với nước tương, mù tạt và gừng ngâm chua.

TIN CŨ HƠN
99% chúng ta không thể liếm được cùi chỏ. Lý do là gì, bạn biết không?

99% chúng ta không thể liếm được cùi chỏ. Lý do là gì, bạn biết không?

Tại sao bạn không thể liếm trúng được khuỷu tay, chỗ cùi chỏ ấy? Có lý do cả đấy.

Đăng ngày: 25/11/2025
Một ngày trên Trạm Vũ trụ Quốc tế của các phi hành gia diễn ra như thế nào?

Một ngày trên Trạm Vũ trụ Quốc tế của các phi hành gia diễn ra như thế nào?

Đối với các phi thành gia trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS), khái niệm một ngày khá trừu tượng bởi mỗi 24 giờ, họ sẽ trải nghiệm 15 lần bình minh ló rạng khi ISS bay quanh trái đất.

Đăng ngày: 25/11/2025
Bao tiền một

Bao tiền một "con" Airbus?

Theo xếp hạng của Forbes năm 2013, EADS là doanh nghiệp có vốn hóa thị trường đứng thứ 135 trên thế giới và là tập đoàn hàng không lớn thứ 2 thế giới.

Đăng ngày: 24/11/2025
Tìm ra con số may mắn được

Tìm ra con số may mắn được "ưa chuộng" nhất

Hẳn mỗi người trong chúng ta đều có một con số ưa thích của riêng mình, đó có thể là số nhà, số tuổi hoặc một con số mang ý nghĩa nhất định trong cuộc sống

Đăng ngày: 23/11/2025
Chân dung những vị tướng vĩ đại trong lịch sử thế giới

Chân dung những vị tướng vĩ đại trong lịch sử thế giới

Chân dung của 10 thiên tài quân sự, những người đã làm thay đổi cả trật tự thế giới.

Đăng ngày: 23/11/2025
Tại sao người say thường thích gây sự?

Tại sao người say thường thích gây sự?

Quán rượu là hiện trường của rất nhiều vụ ẩu đả, cho dù là trong phim hay ngoài đời. Nguyên nhân không phải từ tính thẩm mỹ của quán bar, mà chính từ các cốc rượu người ta uống.

Đăng ngày: 23/11/2025
5 truyền thuyết bí ẩn về Vạn Lý Trường Thành

5 truyền thuyết bí ẩn về Vạn Lý Trường Thành

Vạn Lý Trường Thành được coi là công trình biểu tượng của quốc gia và văn hóa Trung Quốc. Nhiều câu chuyện và truyền thuyết thú vị về công trình này đã hình thành trong quá trình xây dựng và được truyền lại qua nhiều triều đại. Chính những truyền thuyết này đã thu hút nhiều du khách tới thăm quan tường thành dài nhất thế giới.

Đăng ngày: 23/11/2025
Khoa Học News