Phát hiện bảo vật bằng vàng cực hiếm thời Trần

Các nhà nghiên cứu vừa xác nhận chiếc hộp vàng thời Trần tìm thấy tại Yên Tử (Quảng Ninh) hôm 21/6 xứng đáng xếp hạng quốc bảo Việt Nam.

Chiếc hộp được phát hiện hôm 21/6, trong quá trình thi công mở rộng đường trên dãy núi Yên Tử. Nhà sư trụ trì Thích Quảng Hiền tình cờ phát hiện một chiếc hộp kim loại màu vàng do máy xúc đào lộ ra từ sườn một quả đồi thấp, thuộc khu vực xã An Sinh, huyện Đông Triều, tỉnh Quảng Ninh.

Chiếc hộp được làm hoàn toàn bằng vàng

Hộp được chế tác hoàn toàn bằng vàng ta, chạm khắc vô cùng tinh tế, có trọng lượng tương đương khoảng 15,04 chỉ vàng. Hộp có dáng hình cầu, thân tạo múi dáng 11 cánh sen mềm mại, như bông sen đang độ khai mãn.

Hộp còn nguyên cả nắp. Giữa nắp là một đài sen được tạo tác rất công phu với 4 lớp, diềm cánh xếp vòng tròn đồng tâm. Lớp ngoài cùng có 11 cánh, lớp thứ hai 33 cánh, lớp thứ ba 28 cánh, lớp trong cùng 15 cánh. Chính giữa nắp là núm, được tạo tác như đài sen nhỏ, xen kẽ giữa các lớp cánh sen là đường chỉ nổi và diềm văn chấm tròn như nhụy hoa.

Hộp cao 4,20cm. Trong đó phần thân cao 2,84-3,20cm, chân đế cao 0,60cm; đường kính miệng 4,90cm, đường kính thân (chỗ lớn nhất) 5,10cm, đường kính chân đế 3,50cm.

Hộp còn đầy đủ cả thân và nắp

Tuy nhiên, điểm độc đáo và đặc sắc nhất của hộp là trên tất cả các cánh sen (từ nắp đến thân) đều được chạm khắc chìm hoa chanh 4 cánh. Xung quanh hoa chanh điểm xuyết những cành lá mềm, các vòng tròn nhỏ để tạo kiểu nền gấm. Bao quanh các đường diềm của từng cánh sen cũng được trang trí hoa văn dây lá mềm rất công phu, đẹp mắt.

Tiến sĩ Bùi Minh Trí, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Kinh thành, Viện KHXH Việt Nam, đơn vị được mời giám định chiếc hộp, cho biết: "Tất cả các hoa văn trang trí trên nắp và thân hộp nói trên đều mang đậm dấu ấn đặc trưng của văn hóa thời Trần, nửa đầu thế kỷ 14". Cũng theo Tiến sĩ Trí, nhiều khả năng chiếc hộp là đồ ngự dụng và xứng đáng xếp hàng bảo vật quốc gia.

Theo các chuyên gia, những đồ vật làm bằng vàng, bạc phát hiện được tại các di tích khảo cổ học lịch sử ở Bắc Việt Nam không nhiều, thậm chí rất hiếm hoi.

TS Vũ Quốc Hiền, Phó giám đốc Bảo tàng Lịch sử quốc gia, cho biết ngay ở bảo tàng của ông hiện cũng chưa có hiện vật bằng vàng nào thời Trần. "Có thể nói hiện vật bằng vàng thời Trần vô cùng hiếm", ông khẳng định.

Các nhà nghiên cứu nhận định, đây là một phát hiện khảo cổ học hết sức quan trọng - lần đầu tiên một hiện vật khảo cổ học bằng vàng giá trị được tìm thấy tại quê gốc của nhà Trần. Được biết, tới đây UBND huyện Đông Triều sẽ đề xuất xếp hạng Bảo vật quốc gia cho cổ vật quý giá này.

Một số hình ảnh cận cảnh chiếc hộp:

Nắp hộp được chế tác tinh xảo

Cận cảnh hoa văn nắp hộp

Chân đế hộp cao 0,60cm

Cận cảnh hoa văn phần thân hộp

Dự kiến chiếc hộp vàng hình hoa sen sẽ được trưng bày tại khu di tích đền An Sinh