Phát hiện đáy đại dương cổ đại bao quanh lõi Trái đất

Các nhà khoa học tìm thấy một đáy đại dương cổ đại sâu trong lòng Trái đất với nhiều ngọn núi cao gấp 5 lần núi Everest thông qua dữ liệu địa chấn.


Các nhà nghiên cứu thu thập dữ liệu sóng địa chấn ở Nam Cực. (Ảnh: Edward Garnero & Mingming Li).

Sử dụng dữ liệu địa chấn thu được ở Nam Cực trong 3 năm qua, một nhóm nghiên cứu kết luận cách đây hàng triệu năm, đáy đại dương di chuyển về phía tâm Trái đất và dừng lại như một lớp tương đối mỏng bao quanh lõi hành tinh. Các nhà nghiên cứu cho biết phát hiện có thể ảnh hưởng tới hiểu biết của chúng ta về cách nhiệt độ thoát ra từ lõi, hay vật chất ở đại dương có thể quay lại bề mặt như thế nào thông qua phun trào núi lửa. Họ công bố kết quả nghiên cứu hôm 5/4 trên tạp chí Science Advances.

Khi nhà khoa học địa chất Samantha Hansen và cộng sự từ Đại học Alabama (UA) lắp đặt 15 địa chấn kế ở Nam Cực năm 2012, họ muốn sử dụng sóng từ động đất quanh hành tinh để chụp ảnh những ngọn núi bị chôn vùi phần lớn bên dưới lớp băng. Trong khi nghiên cứu kéo dài 3 năm đó rất thành công và cho ra đời vài bài báo, dữ liệu hé lộ năng lượng khác thường xuất hiện sau khi sóng từ động đất truyền qua ranh giới giữa lớp lõi và lớp phủ (CMB). Điều này thúc đẩy Hansen và đồng nghiệp tiến hành nghiên cứu kỹ hơn.

CMB nằm ở độ sâu khoảng 3.219km bên dưới bề mặt Trái đất. Tại đấy, nhóm nghiên cứu nhận thấy sóng địa chấn chậm lại khi chúng va vào một lớp nào đó. Dù lớp mới sâu khoảng 5 - 40 km, nó tương đối mỏng về mặt cấu tạo hành tinh. Tốc độ chậm lại của sóng truyền qua khiến khu vực được đặt tên là vùng có vận tốc cực thấp (ULVZ).

Phân tích hàng nghìn ghi chép địa chấn từ Nam Cực, phương pháp chụp ảnh độ phân giải cao của nhóm nghiên cứu phát hiện vùng vật chất mỏng khác thường ở CMB tại mọi điểm thăm dò. Theo Edward Garnero, giáo sư ở Trường Khoa học và Khám phá vũ trụ tại Đại học Arizona, độ dày của vật liệu khác biệt từ vài kilomet tới hàng chục kilomet, chứng tỏ họ đang thấy những ngọn núi ở lõi, một số nơi cao gấp 5 lần núi Everest.

Cách sóng địa chấn di chuyển chậm lại khi va vào ULVZ khiến nhóm nghiên cứu kết luận nó bao gồm vật chất từ một đáy đại dương cổ đại bị đẩy qua lớp phủ của Trái đất trong hàng trăm triệu năm. Đó là vì vật chất như vậy thậm chí đặc hơn đá lỏng cấu thành lớp phủ, làm chậm tốc độ của sóng địa chấn tới mức biểu lộ trong dữ liệu.

Dữ liệu từ nghiên cứu chỉ ra ULVZ có thể bao quanh toàn bộ lõi của Trái đất. "Nghiên cứu địa chấn như của chúng tôi cung cấp ảnh chụp độ phân giải cao nhất về cấu trúc bên trong của hành tinh và chúng tôi phát hiện cấu trúc này phức tạp hơn nhiều so với suy nghĩ. Nghiên cứu cung cấp liên kết quan trọng giữa cấu trúc nông và sâu của Trái đất cũng như các quá trình vận động của hành tinh".

TIN CŨ HƠN
Ý nghĩa và những điều thú vị về vòng nguyệt quế Giáng sinh

Ý nghĩa và những điều thú vị về vòng nguyệt quế Giáng sinh

Mỗi năm khi mùa Giáng sinh về người ta thường hay trang hoàng nhà cửa bằng cây thông và những bông hoa tuyết lấp lánh. Bên cạnh đó một chiếc vòng nguyệt quế treo trước cửa cũng được xem là vật không thể thiếu.

Đăng ngày: 04/12/2025
Bài toán siêu khó tồn tại hàng thập kỷ đã được giải, đáp án nặng tới 200TB

Bài toán siêu khó tồn tại hàng thập kỷ đã được giải, đáp án nặng tới 200TB

Dung lượng khổng lồ chỉ để chứa lời giải cho một bài toán. Thực sự bài toán đó khó vậy sao?

Đăng ngày: 04/12/2025
Làm thế nào mà động cơ phản lực của máy bay có thể hoạt động trong mưa lớn và băng giá?

Làm thế nào mà động cơ phản lực của máy bay có thể hoạt động trong mưa lớn và băng giá?

Làm thế nào để loại bỏ nước khỏi động cơ phản lực trong điều kiện trời mưa? Mưa hoặc tuyết xâm nhập có ảnh hưởng đến hiệu suất của động cơ phản lực không?

Đăng ngày: 04/12/2025
Trải nghiệm trên cây cầu cao tốc dài nhất thế giới: Tài xế sợ

Trải nghiệm trên cây cầu cao tốc dài nhất thế giới: Tài xế sợ "cứng người", sản phụ đẻ rơi trên cầu

Cầu Hồ Pontchartrain là cây cầu liên tục dài nhất thế giới bắc qua mặt nước, dài 38,35 km và có khoảng 9.500 trụ bêtông.

Đăng ngày: 02/12/2025
Bẻ cong nòng súng có thể làm chuyển hướng viên đạn, thật hay đùa?

Bẻ cong nòng súng có thể làm chuyển hướng viên đạn, thật hay đùa?

Không hề hư cấu, hóa ra bẻ cong đường đạn theo nòng súng là có thật.

Đăng ngày: 01/12/2025
Khi khoa học viễn tưởng dự đoán chính xác tương lai

Khi khoa học viễn tưởng dự đoán chính xác tương lai

Theo trang Bigthink, tác giả Jules Verne đã viết về các phương tiện chạy bằng xăng, vũ khí hủy diệt hàng loạt và sự nóng lên toàn cầu từ hơn một thế kỷ trước.

Đăng ngày: 01/12/2025
Vì sao trái bóng ở mỗi kì World Cup lại khác nhau?

Vì sao trái bóng ở mỗi kì World Cup lại khác nhau?

Thực tế, tất cả những thay đổi được áp dụng mỗi năm đều không phải là tốt nhất và thậm chí nó còn gây ra thêm vấn đề.

Đăng ngày: 01/12/2025
Khoa Học News