Phát hiện "siêu phẩm" ruộng bậc thang khắc trên đá cổ ở Mù Cang Chải
Phó Giám đốc Bảo tàng tỉnh Yên Bái Lý Kim Khoa cho biết, trong tháng 7/2020, Bảo tàng tỉnh Yên Bái phối hợp Phòng Văn hóa-Thông tin và Ủy ban Nhân dân xã Lao Chải tiếp tục mở rộng khảo sát, thám sát nghiên cứu các bãi đá khắc cổ đợt II, phát hiện được 6 khối đá trong đó có hai khối đá lộ thiên.
Một trong hai khối trên đã có "siêu phẩm" ruộng bậc thang khắc trên đá cổ tại bản Hú Trù Lình thuộc khu nhà ông Sú Chế Nhù, xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải.
Khối thứ nhất có hình mai rùa, chiều cao 2,8m, chiều dài 3,7m và chiều rộng 2,6m. Toàn thân được khắc phủ kín dày đặc, lặp đi lặp lại đề tài hình "ruộng bậc thang" công phu, bố cục đẹp mắt, ngoài ra chưa phát hiện được được hình đề tài khác.
Ruộng bậc thang khắc trên đá cổ. (Nguồn: baovanhoa.vn).
Các vết khắc uốn lượn theo cụm, theo bề mặt lồi lõm, còn rất rõ nét. Đây cũng là khối đá sa thạch được khắc đẹp nhất về đề tài này.
Khối đá thứ hai nằm cách khối đá thứ nhất 200m về hướng Bắc, có hình lưng con trâu, cũng nằm trong khu nương nhà ông Sú Chế Nhù.
Khối đá này bị vỡ 1/4 phần đầu, có chiều dài 3,5m, chiều rộng 1,4m và chiều cao 1,3m, trên đỉnh “lưng trâu” này khắc phủ kín đề tài hình "ruộng bậc thang".
Đây cũng là khối đá có các hình khắc khá công phu, nắn nót và hình khắc đẹp như hình khoáy lưng trâu, hiện nay đang được gia đình ông Nhù bảo vệ còn nguyên vẹn và nguyên trạng.
Ông Lý Kim Khoa cho biết thêm, trong đợt điều tra mở rộng phạm vi khảo sát nghiên cứu đợt II này, phần nhiều các khối đá có hình khắc lạ đều được bà con người H'Mông phát hiện khi làm nương, trồng rừng. Đồng bào thấy các biểu tượng lạ mà gần gũi và cho đó là đá thiêng, không ai dám phá nên các vết khắc biểu tượng, vết khắc ước lệ được bảo vệ, giữ lại.
Các khối đá sa thạch khắc cổ khu vực này có vị trí khá gần nhau, cách nhau từ 20m đến 5km, có khối đá chìm, có khối đá nổi trên triền sườn dốc cách các con khe suối nhỏ khoảng 30-100m.
Đáng lưu ý là tất cả các khối đá khắc cổ được phát hiện lần này đều nằm ở vị trí cao thoáng, từ đây có thể nhìn bao quát rộng xung quanh, xa xa những khối sa thạch có khắc lạ này là ruộng bậc thang người dân đang canh tác sản xuất và rừng thông, rừng tái sinh đầu nguồn.
Ngoài ra, khi các gia đình người H'Mông trong bản có con cháu ốm đau, các cụ thầy cúng cao niên mang lễ ra cúng chữa bệnh tại một khối đá có với ý nghĩa cúng xua đuổi tà ma ác, sâu bọ phá hoại mùa màng, vật nuôi... Nhờ đó, các khối đá khắc cổ ở nơi đây được đồng bào H'Mông bảo vệ tốt hơn.
Thời gian tới, Bảo tàng tỉnh Yên Bái sẽ tiếp tục phối hợp với các nhà khảo cổ học, dân tộc học, lịch sử tiếp tục mở rộng phạm vi điều tra hơn nữa ra tất cả các bản là Lao Chải, Dào Xa, Cáng Dông, Cồ Dề Sáng A, Cồ Dề Sán B, Đề Súa, Dào Cu Nha, Trống Khua và Háng Gàng thuộc xã Lao Chải, huyện Mù Cang Chải.
Xã Lao Chải có 14 bản, hiện mới điều tra được 5/14 bản, phát hiện 12/37 khối đá có dấu vết khắc lạ tiêu biểu trên địa bàn xã. Các bản khác còn ẩn chứa nhiều thông tin mới lạ cho đợt điều tra mở rộng sắp tới.
Sau khi điều tra trên địa bàn xã Lao Chải và các xã lân cận để thống kê, đánh giá giá trị, lập bản đồ phân bố vị trí các khối đá khắc cổ, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Yên Bái sẽ đề xuất với tỉnh chỉ đạo các ngành chuyên môn xây dựng hồ sơ khoa học trình các cấp có thẩm quyền công nhận, bổ sung thêm nội dung mới vào chương trình du lịch khám phá Danh thắng đặc biệt Quốc gia ruộng bậc thang Mù Cang Chải, qua đó bảo vệ và khai thác, phát huy giá trị Di sản Văn hóa đặc biệt cấp quốc gia này.
Trước đó, năm 2015, Bảo tàng tỉnh Yên Bái đã điều tra đợt I trên địa bàn 2 bản Tà Ghênh và Hồng Nhì Pá của xã Lao Chải. Kết quả đã thống kê được 6/20 khối đá tảng, đá phiến lớn có hình khắc tỷ mỉ, uốn lượn mềm mại ngang theo mặt lồi, lõm của mặt đá với đề tài hình ruộng bậc thang là đề tài chính khắc trên các khối đá ở nơi đây.
Phát hiện hóa thạch loài cá cổ đại chưa từng thấy ở Campuchia
Các nhà khảo cổ học Campuchia mới phát hiện hóa thạch loài cá cổ đại chưa từng được thấy từ trước tới nay tại tỉnh Banteay Meanchey.
Dắt chó đi dạo thì con vật sủa liên tục vào gốc cây sồi, cặp vợ chồng nhờ đó mà đổi đời với 235 tỷ đồng trong phút chốc
Đột nhiên con chó lên tiếng sủa ầm ĩ vào gốc cây sồi lâu năm và liên tục dùng 2 chân trước cào vào đất.
Hãi hùng "quái thú" 193 triệu tuổi da đầy gai, xương đầy đinh tán
Một nghiên cứu kéo dài hơn 160 năm với nhiều nhà cổ sinh vật học tiếp nối thực hiện đã đưa về với thể giới hiện đại một trong những quái thú kinh dị nhất kỷ Jura.
Tìm thấy phôi thai khủng long gần như nguyên vẹn
Phát hiện này cung cấp cái nhìn mới về sự phát triển của loài Sauropod - nhóm khủng long ăn thực vật được biết đến với cổ và đuôi dài cùng bàn chân dày.
Phát hiện cây hóa thạch 10 triệu năm tuổi quý hiếm
Thân cây hóa thạch khổng lồ được tìm thấy tại Peru tiết lộ môi trường trên dãy Andes thay đổi mạnh mẽ như thế nào trong hàng triệu năm qua.
Động vật cổ đại đã biết “ngủ đông” cách đây 250 triệu năm
Các nhà cổ sinh vật học mới đây đã phát hiện ra các bằng chứng hóa thạch về quá trình ngủ đông của động vật ở Nam Cực.
