Quân đội của Napoleon tan rã vì chấy rận

Chấy rận đóng vai trò quan trọng trong sự thất bại thảm hại của Napoleon Bonaparte khi tấn công xâm lược nước Nga năm 1812. Một nghiên cứu về gene trên những mảnh xương của đội quân xấu số đã tiết lộ điều đó.

Napoleon hành quân tới Nga vào mùa hè năm 1812, dẫn theo một đội quân lớn nhất châu Âu thời đó, khoảng nửa triệu lính, tiến vào Matxcơva.

Hoàng đế Pháp Napoleon Bonaparte đã đánh bại đội quân của Sa hoàng Alexander I và Hoàng đế Áo Franz I tại Austerlitz ngày 2/12/1805

Cuộc xâm lược này là lời đáp trả của hoàng đế Pháp trước sự từ chối của Sa hoàng Alexander I gia nhập Hệ thống Lục địa - một hệ thống ưu tiên kinh tế và quốc phòng trong lòng châu Âu nhằm tẩy chay thương mại của Anh và củng cố nền kinh tế Pháp bằng phí tổn của các quốc gia khác.

6 tháng sau đó, đội quân hùng mạnh đã giảm xuống chỉ còn 25.000 người, lê bước rút về Vilnius, thủ phủ cộng hoà Lithuania (bờ phía đông của biển Baltic) trong thời tiết giá lạnh. Cuối cùng, chỉ còn 3.000 người sống sót qua chiến tranh, thời tiết và bệnh tật để tiếp tục lui quân. Những người chết được chôn trong các nấm mồ tập thể. Một ngôi mộ như vậy, chứa khoảng 2.000 đến 3000 thi hài, đã được tìm thấy năm 2001 tại Vilnius trong một công trường xây dựng.

Phân tích những mảnh xương còn lại, các nhà khoa học đã tìm thấy bằng chứng gene chắc chắn rằng những bệnh truyền nhiễm do chấy rận là một nguyên nhân chính khiến Pháp rút lui khỏi Nga. Didier Raoult, từ Đại học Địa Trung Hải ở Marseille và cộng sự đã công bố phát hiện này trên The Journal of Infectious Diseases (tạp chí về bệnh truyền nhiễm) số mới nhất.

"Chúng tôi tin rằng bệnh tật phát sinh từ chấy rận gây ra hầu hết các ca tử vong cho đội quân của Napoleon", Raoult nói.

Chấy rận ở người truyền 3 loại ký sinh trùng Borrelia recurrentis, Bartonella quintana và Rickettsia prowazekii - những ký sinh trùng gây bệnh sốt hồi quy, sốt chiến hào và dịch sốt Rickettsia.

Raoult và cộng sự đã phân tích 2 kg đất từ ngôi mộ khổng lồ này với những mảnh xương, vụn quần áo và phân lập được xác 5 con rận. 3 con trong số chúng mang ADN của ký sinh trùng sốt đột quỵ.

Tiếp đó, khi phân tích tuỷ của 72 chiếc răng, lấy từ xác 35 người lính, họ tìm thấy có ADN của Bartonella quintana trong số 7 người.

"Chúng tôi tin tưởng phát hiện này đã cung cấp bằng chứng chắc chắn rằng những người lính bị bệnh sốt chiến hào", nhóm nghiên cứu viết.

Họ cũng phát hiện được ADN của ký sinh trùng Rickettsia prowazekii trong 3 người lính khác, chứng tỏ đoàn quân của Napoleon còn phải chịu đựng dịch sốt Rickettsia.

Tổng cộng, gần 1/3 binh lính của hoàng đế Pháp được chôn ở Vilnius đều bị nhiễm những căn bệnh do chấy rận mang lại, các nhà nghiên cứu kết luận.

T. An (theo Discovery)

Từ khóa liên quan:
TIN CŨ HƠN
Thời thơ ấu của những thiên tài vĩ đại

Thời thơ ấu của những thiên tài vĩ đại

Tác giả của những phát minh vĩ đại, những đóng góp to lớn cho lịch sử nhân loại. Newton, Einstein, Napoleon được cả thế giới biết đến như những người hùng thực sự. Tuy nhiên đằng sau sự tài năng đó, họ ẩn chứa những tuổi thơ bình dị hay khác thường mà chúng ta rất đáng tìm hiểu.

Đăng ngày: 25/10/2025
Bí mật ít biết về Leonardo da vinci

Bí mật ít biết về Leonardo da vinci

Leonardo da Vinci, một thiên tài, một nhà sáng chế vĩ đại người Ý. Một số tuyệt tác, sáng chế của ông được cả thế giới biết đến nhưng còn một số sự thật thú vị về cuộc đời và sự sáng tạo của Lenardo ít được mọi người biết đến.

Đăng ngày: 22/10/2025
Lịch sử Nobel và những điều cần biết

Lịch sử Nobel và những điều cần biết

Ít ai biết rằng giải thưởng Nobel danh giá tôn vinh các nhân vật xuất chúng của nhân loại lại ra đời do một sự nhầm lẫn từ báo chí Pháp

Đăng ngày: 13/10/2025
Thomas Edison & những phát minh vĩ đại

Thomas Edison & những phát minh vĩ đại

Thomas Edison là nhà khoa học, nhà sáng chế và một thương nhân đã phát minh ra rất nhiều thiết bị có ảnh hưởng tới cuộc sống của chúng ta.

Đăng ngày: 09/10/2025
10 đệ nhất quân sư của Trung Hoa cổ đại

10 đệ nhất quân sư của Trung Hoa cổ đại

Gia Cát Lượng, Tôn Tẫn, Vương Mạnh, Lữ Bá Ôn, Trương Lương, Triệu Phổ và Khương Tử Nha là những bậc anh tài kiệt xuất của lịch sử Trung Hoa cổ đại.

Đăng ngày: 05/10/2025
Những nhà khoa học lỗi lạc nhất trong lịch sử

Những nhà khoa học lỗi lạc nhất trong lịch sử

Các nhà khoa học là những người rất quan trọng đối với nhân loại. Nhờ có những phát minh, công trình nghiên cứu của học mà thế giới mới phát triển như ngày nay.

Đăng ngày: 11/09/2025
Thân phận đặc biệt của người đàn ông có khuôn mặt là nguyên mẫu của tượng Nữ thần Tự do

Thân phận đặc biệt của người đàn ông có khuôn mặt là nguyên mẫu của tượng Nữ thần Tự do

Mọi người đều nghĩ khuôn mặt của tượng Nữ thần Tự do được mô tả theo khuôn mặt của mẫu thân tác giả, nhưng một nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng, nguyên tác của tác phẩm là anh trai tác giả.

Đăng ngày: 07/09/2025
Khoa Học News