Рhát hiện cách sơn bền màu của người Maya

Người Maya cổ đại đã trang trí tường của các cung điện, đền đài, ghi các bản thảo viết tay, vẽ lên gốm sứ và vẽ lên cả thi hài người chết trước khi chôn xuống những chiếc giếng thiêng bằng một loại sơn xanh dương màu rất tươi và cực kỳ bền.

Từ lâu người ta biết rằng màu xanh dương đặc trưng của người Maya cổ đại gồm hai thành phần chính, một chất màu thực vật là chất phẩm màu chàm (gọi là indigo, lấy từ cây chàm indigopher (mà dựa trên công thức hoá học của nó, ngày nay người ta đã tổng hợp bằng cách nhân tạo để nhuộm quần bò) và một chất khoáng có tên là paligorskite, chứa trong một loại đất sét ở địa phương.

Tuy nhiên, người Maya đã làm thế nào để loại sơn này cực kỳ bền theo năm tháng thì vẫn còn là một điều bí ẩn.

Antonio Domenech thuộc Trường Đại học Valencia (Tây Ban Nha) và các đồng nghiệp thông báo phát hiện ra chất dehidroindigo trong các vết sơn. Chất màu bổ sung dường như được hình thành bởi quá trình oxy hóa indigo dưới tác dụng của nhiệt độ trong quá trình nấu sơn.

"Indigo có màu xanh nhưng dehidroindigo lại vàng, do đó, sự hiện diện của hai chất màu theo các tỷ lệ khác nhau có thể thu được sơn có nhiều sắc độ từ xanh đậm đến xanh nhạt” - ông Domenech nói - “Rất có thể là người Maya đã biết cách điều chỉnh nhiệt độ ngọn lửa bằng cách rút bớt hay cho thêm củi vào khi nấu sơn để tạo ra độ bền màu”.

Năm 2008 các nhà nghiên cứu Mỹ đã tuyên bố rằng thành phần bí mật đó chính là nhựa copal, thường dùng như một chất thơm để đốt (tương tự như hương) trong việc cúng tế thần linh, tạo ra bầu không khí tôn nghiêm. Kết luận này dựa trên việc nghiên cứu các dụng cụ đựng nhựa (lò đốt trầm hoặc bát hương) thấy có những dấu vết trang trí bằng sơn.

Dẫu vậy, ông Domenech và các đồng nghiệp của ông tại Trường ĐH Valencia (Tây Ban Nha) không đồng ý với kết luận này. Theo ý kiến ông, dụng cụ cúng tế của họ được tạo ra từ trước khi dùng để đốt trầm.

Hiện nay các nhà khoa học Tây Ban Nha đang nghiên cứu sự tạo ra các liên kết hoá học giữa các chất hữu cơ và vô cơ (chất chàm và đất sét) tạo thành một khối thống nhất. Những liên kết đặc biệt đó giữa hai chất được giả định là chiếc chìa khoá để làm nên độ bền phi thường với thời gian của lớp sơn của người Maya.

Nghiên cứu này được xuất bản trên tạp chí Vật liệu vi xốp (Microporous Materials).

TIN CŨ HƠN
Những vụ tàu ngầm mất tích bí ẩn nhất thế giới

Những vụ tàu ngầm mất tích bí ẩn nhất thế giới

Tàu ngầm là cỗ máy chiến tranh dưới nước vô cùng độc đáo. Nó được thiết kế để hoạt động bí mật dưới nước nhằm thực hiện nhiệm vụ do thám, trinh sát, triển khai biệt kích và chiến đấu.

Đăng ngày: 27/10/2025
Chuyện gì xảy ra nếu tất cả núi lửa trên Trái Đất cùng phun trào?

Chuyện gì xảy ra nếu tất cả núi lửa trên Trái Đất cùng phun trào?

Với những dòng nham thạch nóng bỏng chảy xuống và những đốm lửa trong mây bụi, quang cảnh một ngọn núi lửa phun trào vừa đáng sợ lại vừa đáng kinh ngạc.

Đăng ngày: 27/10/2025
Bí ẩn những món ăn trong ngày lễ ma quỷ Halloween

Bí ẩn những món ăn trong ngày lễ ma quỷ Halloween

Cũng như các ngày lễ khác, trong lễ Halloween, người ta thường ăn một số món ăn đặc trưng và mang ý nghĩa đặc biệt cho dịp này.

Đăng ngày: 27/10/2025
Nguồn gốc khoa học của quái vật Halloween

Nguồn gốc khoa học của quái vật Halloween

Người sói, thây ma, hồn ma.... những sinh vật tiêu biểu cho sự đáng sợ của mùa Halloween không phải tự dưng xuất hiện trong các câu chuyện.

Đăng ngày: 26/10/2025
10 sự thật thú vị về núi lửa

10 sự thật thú vị về núi lửa

Núi lửa là một thông điệp cực kỳ nguy hiểm từ thiên nhiên, nó báo hiệu sự phá hủy xuất phát từ sâu trong lòng trái đất.

Đăng ngày: 25/10/2025
Tìm hiểu quá trình xác chết phân hủy dưới nước

Tìm hiểu quá trình xác chết phân hủy dưới nước

Chúng ta đều biết rằng, cái chết thường được định nghĩa là sự chấm dứt các hoạt động của một sinh vật sống, hoặc ngừng vĩnh viễn mọi hoạt động sống của một cơ thể.

Đăng ngày: 25/10/2025
Ý nghĩa của những vạch màu trên tuýp kem đánh răng là gì?

Ý nghĩa của những vạch màu trên tuýp kem đánh răng là gì?

Chắc hẳn trong số chúng ta, ai cũng từng thắc mắc về cái vạch màu nhỏ phía cuối cùng tuýp kem đánh răng, mỹ phẩm...

Đăng ngày: 25/10/2025
Khoa Học News