Sâu bướm biến kiến thành vệ sĩ như thế nào?

Các nhà khoa học Nhật Bản đã khám phá ra bí quyết giúp sâu bướm thu phục những con kiến và biến chúng trở thành vệ sĩ cho nó.

Nguyên nhân khiến kiến trở thành vệ sĩ trung thành của sâu bướm

Sâu bướm tiết ra một hợp chất có vị ngọt khiến những con kiến mắc nghiện và tình nguyện trở thành nô lệ cho nó. Phát hiện mới của các nhà khoa học Nhật Bản đã thay đổi quan niệm truyền thống về "sự trao đổi công bằng" giữa các loài côn trùng.


Chất ngọt do sâu bướm tiết ra biến kiến thành những vệ sĩ trung thành của nó. (Ảnh: Masaru Hojo.)

Một nhóm nghiên cứu ở Đại học Kobe, Nhật Bản, nhận thấy những con kiến phục vụ sâu bướm xanh rất đều đặn, chúng quên cả các hoạt động thường nhật và nhiệm vụ tìm kiếm thức ăn. Trước đây, các nhà khoa học cho rằng kiến tự nguyện gặp sâu bướm trong quan hệ cộng sinh nhằm tận dụng hợp chất có vị ngọt giống si rô do sâu bướm tiết ra.

Những con kiến xếp hàng phục vụ sâu bướm trong hai tiếng đồng hồ, lấy chất ngọt và rời đi. Tuy nhiên, chính những con kiến này cũng là những vệ sĩ trung thành thường xuyên đứng canh gác cho sâu bướm.

Các nhà khoa học phát hiện sâu bướm kiểm soát vệ sĩ của nó thông qua tín hiệu hóa học và tín hiệu thị giác. Những con kiến nếm chất ngọt bắt đầu tiếp nhận tín hiệu từ chuyển động của xúc tu trên mình sâu bướm và tuân theo sự chỉ đạo của nó.

Do sâu bướm phải biến đổi thành bướm an toàn, nó cuộn mình trong một cái kén. Ở thời kỳ này, nó cần được bảo vệ khỏi các loài săn mồi như ong bắp cày và nhện. Tín hiệu hóa học mạnh tiết ra từ sinh vật dễ bị tấn công này giúp nó tập hợp một đội vệ sĩ hung dữ và trung thành.

"Những tế bào tuyến nằm gần xúc tu có thể tiết ra tín hiệu hóa học. Cả tín hiệu thị giác và tín hiệu hóa học đều kích thích tính hung dữ ở kiến," New Scientist hôm 31/7 dẫn lời nhà nghiên cứu Masaru Hojo.

Nhóm nghiên cứu nhận thấy những con kiến nô lệ có nồng độ dopamine, một chất hóa học chịu trách nhiệm về việc di chuyển và tính hung dữ của côn trùng, thấp hơn những con không nếm thử chất ngọt. Sau khi hấp thụ loại thuốc mang tên reserpine giúp ngăn cản sự phát tán của dopamine, những con kiến trở nên bớt phụ thuộc vào sâu bướm hơn.

"Chất ngọt tiết ra từ cơ quan trên lưng sâu bướm họ lycaenid có thể điều khiển hành vi của kiến phục vụ bằng cách thay đổi điều tiết chất dopamine và gia tăng lòng trung thành với đối tác," Hojo và đồng nghiệp kết luận.

TIN CŨ HƠN
Cây tuế cô đơn nhất thế giới

Cây tuế cô đơn nhất thế giới

Là cá thể duy nhất còn lại trên Trái Đất từ thời khủng long, cây tuế ở Vườn thực vật Durban tại Nam Phi được mệnh danh là loài cây cô đơn nhất thế giới.

Đăng ngày: 28/11/2025
Chanh ngón tay - Loại chanh giống trứng cá hồi đắt nhất thế giới

Chanh ngón tay - Loại chanh giống trứng cá hồi đắt nhất thế giới

Giá thành cho 1kg của loại quả này tới hàng triệu đồng nhưng giới nhà giàu Trung Quốc vẫn săn lùng đặt mua cho bằng được.

Đăng ngày: 20/11/2025
Loài sâu róm độc nhất thế giới

Loài sâu róm độc nhất thế giới

Trong các khu rừng nhiệt đới miền Nam Brazil có một loài sâu róm được người dân địa phương gọi là “chú hề lười biếng”, tên khoa học là Lonomia.

Đăng ngày: 20/11/2025
Hàng loạt cây cảnh chứa chất độc chết người

Hàng loạt cây cảnh chứa chất độc chết người

Các nhà sinh học cảnh báo trong số cây cảnh trồng trong nhà có nhiều loại cây chứa độc tố gây chết người nếu ăn phải.

Đăng ngày: 07/11/2025
12 loại nấm độc nguy hiểm nhất thế giới

12 loại nấm độc nguy hiểm nhất thế giới

Nếu ăn phải một số loại nấm độc như nấm đôi cánh thiên thần hoặc nấm mũ đầu lâu, con người sẽ bị tổn thương gan, thận, hệ thần kinh, dẫn đến tử vong.

Đăng ngày: 31/10/2025
Tụ cầu vàng -

Tụ cầu vàng - "đương kim vô địch" kháng thuốc kháng sinh

Năm 1878, Robert Koch (người tìm ra vi khuẩn Lao) phát hiện tụ cầu vàng từ mủ mụn nhọt và phân lập được tụ cầu vàng.

Đăng ngày: 30/10/2025
Bí ẩn loài cây luôn nghiêng về xích đạo dù trồng ở bán cầu nào, khoa học chưa thể lý giải

Bí ẩn loài cây luôn nghiêng về xích đạo dù trồng ở bán cầu nào, khoa học chưa thể lý giải

Những cây thông Cook ở khắp nơi trên thế giới có thân cây luôn nghiêng về phía đường xích đạo.

Đăng ngày: 25/10/2025
Khoa Học News