Tại sao một số động vật lại có độc?

Các vi khuẩn sản sinh độc tố có thể biến một con sa giông thành kẻ mang lại chết chóc. Các loại vi khuẩn trên da sản xuất ra tetrodotoxin - một hóa chất gây tê liệt cũng được tìm thấy ở cá nóc.

Một số loài sa giông ở miền tây Hoa Kỳ mang độc tố trên cơ thể, có lẽ là nhờ vào các vi khuẩn sống trên da của chúng.

Theo nghiên cứu được đăng trên tạp chí eLife, những con sa giông da nhám sử dụng tetrodotoxin - một loại chất độc gây tê liệt thần kinh cũng được tìm thấy ở các nóc và bạch tuộc đốm xanh – như là một cách phòng thủ để chống lại kẻ săn mồi. Nhưng thay vì tự tạo ra chất độc, loài động vật lưỡng cư này có thể dựa vào các vi khuẩn để sản xuất chất độc cho mình. Đây là lần đầu tiên các nhà nghiên cứu tìm thấy vi khuẩn sản xuất tetrodotoxin ở một loài động vật trên cạn.

Tại sao một số động vật lại có độc?
Trên da của loài sa giông da nhám (Taricha granulosa) có thể chứa các vi khuẩn sản xuất ra độc tố tetrodotoxin làm tê liệt thần kinh. Những con sa giông sử dụng chất độc này để phòng thủ chống lại các loài rắn săn mồi.

Chất độc tetrodotoxin (viết tắt là TTX) ngăn không cho các tế bào thần kinh phát ra những tín hiệu “bảo” các cơ di chuyển. Khi ăn phải chất độc này với liều lượng thấp, nó có thể chỉ gây ra cảm giác châm chích hoặc tê rần. Nếu ăn phải lượng lớn thì có thể gây ra tê liệt và tử vong. Một số loài sa giông chứa lượng độc tố TTX đủ để giết chết vài người.

Một số loài động vật ở biển, trong đó có cá nóc, lấy chất độc TTX từ các vi khuẩn sống trong mô của chúng hoặc bằng cách ăn các con mồi có độc. Trước đó, người ta vẫn chưa rõ làm thế nào mà sa giông da nhám lại có được loại hóa chất chết chóc này. Các nghiên cứu từ năm 2004 đã cho rằng trên da của loài sa giông này không có các vi khuẩn sản xuất chất độc, dường như chúng cũng không có được chất độc thông qua thức ăn, điều đó đã khiến các nhà khoa học cho rằng chúng tự sản xuất ra chất độc. Tuy nhiên, ông Patric Vaelli – một nhà sinh học phân tử tại Đại học Harvard – cho rằng TTX là một phân tử hết sức phức tạp, nên rất ít khả năng loài sa giông lại làm được điều đó trong khi chưa một loài động vật nào khác được biết đến là có thể làm được.

Ông Vaelli là trưởng nhóm nghiên cứu khi còn công tác tại Đại học bang Michigan, để kiểm tra lại giả thuyết vi khuẩn chính là nguồn tạo ra chất độc, ông đã cùng các đồng nghiệp nuôi cấy các vi khuẩn tìm thấy trên da của những con sa giông này trong phòng thí nghiệm và sàng lọc TTX.

Nhóm nghiên cứu đã tìm thấy các vi khuẩn sản xuất độc tố thuộc bốn nhóm, trong đó có cả chi Pseudomonas mà chính các loài thuộc chi này sản xuất ra chất độc TTX ở cá nóc, bạch tuộc đốm xanh và một số loài sên biển. Trên da những con sa giông có độc mang lượng vi khuẩn Pseudomonas cao hơn so với những con sa giông da nhám sống ở Idaho không có độc.

Ông Charles Hanifin, nhà sinh vật học tại Đại học bang Utah ở Logan nhận xét: mặc dù nghiên cứu này có giá trị, nhưng không nhất thiết phải dừng ý tưởng về việc các loài sa giông cũng có thể tự sản xuất TTX. Chúng mang một số loại độc tố khác vẫn chưa được tìm thấy ở vi khuẩn. Các nhà khoa học cũng chưa rõ về phương thức vi khuẩn sản xuất ra TTX, điều này khiến cho việc khẳng định chắc chắn về nguồn gốc chất độc còn khá khó khăn.

Tuy vậy, phát hiện của nhóm nghiên cứu đã bổ sung thêm một kẻ “chơi” vi sinh vật vào cuộc chạy đua vũ trang về tiến hóa, đưa loài sa giông ra đọ sức với những con rắn sọc (Thamnophis sirtalis). Một số loài sắn sống ở cùng khu vực với các con sa giông độc đã phát triển khả năng đề kháng, cho phép những kẻ săn mồi này xơi tái những con mồi mang đầy chất độc. Ông Vaelli cho rằng theo thời gian, các vi khuẩn Pseudomonas sống trên sa giông trở nên phong phú hơn để khiến những con vật này còn độc hơn nữa, từ đó gây áp lực tiến hóa trở lại khiến những con rắn phải tiến hóa khả năng kháng độc cao hơn.

Loading...
TIN CŨ HƠN
Bạn có thể cho chó ăn thức ăn của mèo hay không?

Bạn có thể cho chó ăn thức ăn của mèo hay không?

Liệu có ổn không khi cho mèo ăn thức ăn của chó, và chó ăn thức ăn của mèo?

Đăng ngày: 26/04/2020
Những điều thú vị về hậu môn của một số loài sinh vật

Những điều thú vị về hậu môn của một số loài sinh vật

Nhiều hình thức bài tiết khác chứng minh cho sự kỳ thú của thế giới động vật xung quanh chúng ta.

Đăng ngày: 26/04/2020
Loài chim đã tiến hóa bộ não lớn như thế nào?

Loài chim đã tiến hóa bộ não lớn như thế nào?

Theo một nghiên cứu mới, trước thời kỳ tuyệt chủng hàng loạt vào cuối kỷ Phấn Trắng, chim và khủng long không bay có kích thước bộ não tương đối giống nhau.

Đăng ngày: 25/04/2020
Hơn 150.000 con chim

Hơn 150.000 con chim "nhuộm hồng" nhánh sông

Chim hồng hạc đổ xô tới nhánh sông ở Mumbai với số lượng lớn chưa từng thấy khi lệnh phong tỏa giúp cải thiện chất lượng nước và không khí.

Đăng ngày: 25/04/2020
Bí ẩn hơn 2.000 con kền kền chết thảm ở châu Phi

Bí ẩn hơn 2.000 con kền kền chết thảm ở châu Phi

Hơn 2.000 con kền kền chết một cách bí ẩn ở Guinea-Bissau, Tây Phi như một 'cú đánh tàn khốc' đối với việc bảo tồn các loài cực kỳ nguy cấp.

Đăng ngày: 24/04/2020
Loài rắn vừa được phát hiện có tên trong Harry Potter

Loài rắn vừa được phát hiện có tên trong Harry Potter

Loài rắn này mang tên vị phù thủy Salazar Slytherin, người đồng sáng lập ra trường Hogwarts, trong bộ truyện giả tưởng nổi tiếng Harry Potter.

Đăng ngày: 23/04/2020
Vì sao đến mùa đông chim phải bay về phương nam?

Vì sao đến mùa đông chim phải bay về phương nam?

Những loài chim chủ yếu bay về phương nam vào mùa đông để tìm kiếm các nguồn thức ăn và địa điểm trú ngụ an toàn.

Đăng ngày: 23/04/2020
Tiêu điểm
Khoa Học News