Tại sao từ trường Trái đất đảo ngược?

Giới nghiên cứu cho rằng chuyển động của kim loại lỏng ở lõi Trái đất là một trong những nguyên nhân chính gây ra sự đảo cực từ.

Trái đất, hành tinh đá chứa nước lỏng, là nơi lý tưởng để sự sống sinh sôi phát triển vì nhiều lý do. Trái đất nằm ở khoảng cách thích hợp từ sao chủ để nước lỏng tồn tại trên bề mặt hành tinh. Lực hấp dẫn của những hành tinh khác bảo vệ địa cầu khỏi nguy cơ va chạm với thiên thạch lang thang. Từ trường bao quanh Trái đất cũng cung cấp rào chắn bảo vệ sự sống khỏi các hạt tích điện bắn qua không gian, theo Space.

Tại sao từ trường Trái đất đảo ngược?
Các chuyên gia không thể dự đoán chính xác khi nào từ trường Trái đất sẽ đảo cực. (Ảnh: Space).

Từ trường của Trái đất được tạo bởi dòng vật chất kim loại nóng chảy phức tạp ở lõi ngoài của hành tinh. Dòng vật chất này chịu ảnh hưởng từ cả vòng quay của Trái đất và sự tồn tại của lõi sắt rắn. Kết quả là một từ trường hai cực có trục nằm thẳng hàng với trục quay của hành tinh. Ẩn trong thành phần hóa học của đá cổ đại là bằng chứng cho thấy từ trường Trái đất là một hiện tượng thay đổi năng động. Khi dung nham nguội đi, những khoáng chất sắt trong đó nằm thẳng hàng với từ trường Trái đất, tương tự kim la bàn chỉ về hướng bắc.

Từ trường Trái đất thay đổi theo khoảng thời gian rất ngắn và cực dài, từ vài mili giây tới vài triệu năm. Tương tác của từ trường với hạt tích điện trong vũ trụ có thể thay đổi nó trong thời gian ngắn, trái lại sự rối loạn từ trường trong thời gian dài hơn gây ra bởi những quá trình trong lõi ngoài lỏng của Trái đất.

Dưới tác động từ chuyển động chất lỏng bên trong Trái đất, quá trình đảo ngược của trường địa từ có thể chia thành 3 giai đoạn.

  • Ở giai đoạn phân rã của từ trường, cường độ của từ trường sẽ yếu dần và hướng của nó sẽ trở nên hỗn loạn hơn.
  • Tiếp theo, trôi cực từ là quá trình cực từ của Trái đất bắt đầu lệch khỏi vị trí hiện tại và di chuyển theo hướng ngược lại.
  • Quá trình tái tạo cực từ là giai đoạn từ trường mới bắt đầu được thiết lập, các cực từ cuối cùng đạt đến vị trí ngược với trước đó.

Nghiên cứu trạng thái trước đây của từ trường cho thấy có hai trạng thái phân cực có thể tồn tại. Ở trạng thái bình thường hiện nay, các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc và đi vào cực Nam. Trạng thái đảo cực cũng có thể xảy ra và ổn định không kém. Nghiên cứu cổ địa từ chỉ ra hiện tượng đảo cực của từ trường Trái đất không mang tính định kỳ và không thể dự đoán, chủ yếu do cơ chế tạo ra nó. Theo nhà địa vật lý Leonardo Sagnotti, dòng kim loại lỏng (phần lớn là sắt nóng chảy) ở lõi ngoài của Trái đất rất hỗn loạn và thay đổi thất thường. Sự đảo cực từ xảy ra trong thời kỳ cường độ địa từ trường thấp và cấu trúc từ trường không ổn định.

Thời kỳ đảo vị trí của cực từ kéo dài vài nghìn năm. Khi từ trường sắp đảo cực, nó ở trạng thái yếu đi, dẫn tới khí quyển Trái đất tiếp xúc nhiều hơn với gió mặt trời và tia vũ trụ ở dạng hạt tích điện. Nghiên cứu gần đây chỉ ra trong sự kiện đảo cực từ Laschamps cách đây 41.000 năm, lượng tia vũ trụ truyền tới khí quyển Trái đất trên toàn cầu cao gấp 3 lần so với ngày nay.

Đối với nền văn minh nhân loại, điều đáng lo ngại không phải thay đổi của cực từ mà là thời kỳ cường độ địa từ trường suy giảm. Xã hội hiện đại ngày càng phụ thuộc vào công nghệ. Số lượng lớn hạt tích điện bay vào từ quyển ở độ cao gần mặt đất hơn sẽ ảnh hưởng tới an ninh, liên lạc, cơ sở hạ tầng điện, vệ tinh và phi hành gia sinh sống ở quỹ đạo thấp của Trái đất. Đặc biệt, do bản chất ngẫu nhiên của biến động từ trường, giới nghiên cứu không thể dự đoán chính xác khi nào điều này sẽ xảy ra.

Từ khóa liên quan:
Loading...
TIN CŨ HƠN
Khoa học chứng minh vì sao số đông trẻ em chịu lạnh tốt hơn người lớn?

Khoa học chứng minh vì sao số đông trẻ em chịu lạnh tốt hơn người lớn?

Mỡ nâu đóng vai trò là “áo sưởi bên trong" để giữ ấm cho máu khi máu chảy ngược về tim và não từ các chi lạnh của cơ thể. Và đó là tuyến phòng thủ đầu tiên chống lại cái lạnh.

Đăng ngày: 23/01/2024
Vì sao mặc quần áo len hay bị ngứa?

Vì sao mặc quần áo len hay bị ngứa?

Len là một trong những chất liệu tốt nhất để mặc khi trời lạnh và ẩm ướt, bất chấp một số sự khó chịu nhỏ gây ra cho người dùng, ví dụ như cảm giác ngứa ngáy.

Đăng ngày: 22/01/2024
Vì sao tòa nhà cao nhất thế giới ở Dubai có kinh phí xây dựng hơn 36.000 tỷ đồng nhưng không có cống ngầm?

Vì sao tòa nhà cao nhất thế giới ở Dubai có kinh phí xây dựng hơn 36.000 tỷ đồng nhưng không có cống ngầm?

Hóa ra, đây là lý do khiến tòa nhà cao nhất thế giới Burj Khalifa không kết nối với hệ thống cống của Dubai.

Đăng ngày: 21/01/2024
Vì sao động vật ăn nhiều đường mà không mắc bệnh tiểu đường?

Vì sao động vật ăn nhiều đường mà không mắc bệnh tiểu đường?

Nghiên cứu về những khả năng đặc biệt của loài dơi có thể mang đến những biện pháp nhằm tăng cường, bảo vệ sức khỏe của con người.

Đăng ngày: 21/01/2024
Vì sao quân lính thời phong kiến không được phép ăn no trên chiến trường?

Vì sao quân lính thời phong kiến không được phép ăn no trên chiến trường?

Ít ai biết rằng, quân đội thời cổ đại có một quy định bất thành văn, đó là binh lính khi chiến đấu không được phép ăn no. Đằng sau quy tắc này có nhiều lý do rất thực tế.

Đăng ngày: 20/01/2024
Tại sao các nước đau đầu tìm cách ngăn chặn dung nham?

Tại sao các nước đau đầu tìm cách ngăn chặn dung nham?

Với nhiệt độ trên 1.000 độ C, rất ít vật thể có thể ngăn chặn dòng chảy của dung nham núi lửa.

Đăng ngày: 20/01/2024
Vì sao Tết âm lịch không thể trùng Tết dương lịch?

Vì sao Tết âm lịch không thể trùng Tết dương lịch?

Vì có cách xác định khác nhau, sẽ không có khả năng Tết âm lịch trùng với Tết dương lịch.

Đăng ngày: 20/01/2024
Tiêu điểm
Khoa Học News