Thời điểm con người biết mặc quần áo là khi nào?

Quần áo không chỉ bảo vệ con người mà còn mang giá trị tinh thần, nhưng giới chuyên gia chưa rõ chính xác thời điểm quần áo xuất hiện.

Rất khó để biết chính xác loài người hiện đại (Homo sapiens) bắt đầu mặc quần áo từ khi nào vì thiếu bằng chứng khảo cổ học cho câu trả lời chắc chắn. Bằng chứng trực tiếp lâu đời nhất mà giới chuyên gia có là Tarkhan Dress, chiếc áo sơ mi vải lanh cổ chữ V do nhà Ai Cập học Flinders Petrie phát hiện trong một hầm mộ từ thời Vương triều thứ nhất của Ai Cập cổ đại tại nghĩa địa Tarkhan. Quá trình xác định niên đại bằng đồng vị carbon hé lộ, chiếc áo được sản xuất khoảng năm 3482 - 3102 trước Công nguyên.


Tarkhan Dress, chiếc áo được sản xuất ở Ai Cập cổ đại cách đây hơn 5.000 năm. (Ảnh: Bảo tàng Khảo cổ Ai Cập Petrie)

Có thể con người đã mặc quần áo từ trước đó, nhưng đến nay, các nhà khảo cổ vẫn chưa tìm thấy món quần áo nào lâu đời hơn Tarkhan Dress. Điều này cũng không ngạc nhiên vì khác với ngày nay - khi nhiều bộ đồ được sản xuất từ sợi tổng hợp không thể phân hủy sinh học - quần áo thời xưa có nguồn gốc động thực vật và dễ dàng phân hủy, ví dụ như len hay vải lanh. Có thể Tarkhan Dress tồn tại lâu vì nó ở trong môi trường cực kỳ khô, ngăn cản sự xuống cấp.

Tarkhan Dress là món quần áo gần như nguyên vẹn cổ xưa nhất từng được phát hiện, nhưng nó không phải là bằng chứng sớm nhất về đồ dệt. Ví dụ, các nhà khảo cổ từng tìm thấy những mảnh vải dệt nguồn gốc thực vật ở khu định cư cổ Catalhoyuk, Thổ Nhĩ Kỳ, có niên đại khoảng 8.500 năm. Điều này cho thấy, có thể khi đó con người đã sản xuất và mặc quần áo.

Một bằng chứng khác cổ xưa hơn nhiều được tìm thấy trong hang Dzudzuana, Georgia, Thổ Nhĩ Kỳ, đó là sợi lanh. Một số sợi được xoắn và nhuộm bằng chất màu tự nhiên. Các nhà nghiên cứu cho rằng đây có thể là bằng chứng cho việc may quần áo. Đáng chú ý, những sợi vải này có niên đại lên tới khoảng 30.000 năm, một bước nhảy vọt đáng kể về thời gian quần áo ra đời.

Các nhà khoa học cũng sử dụng những phương pháp đặc biệt hơn để truy tìm nguồn gốc quần áo xa hơn nữa: dựa vào chấy rận. Có hai loại chấy rận sống trên người: loại sống trên đầu và loại sống trên cơ thể. Loại thứ hai cũng sống trong quần áo, vì vậy, các nhà khoa học cho rằng việc tìm ra thời điểm chúng xuất hiện có thể cung cấp bằng chứng gián tiếp về thời điểm con người bắt đầu mặc quần áo.

Các nhà nghiên cứu đã so sánh ADN của chấy rận trên đầu và trên cơ thể người để xác định thời điểm loại thứ hai xuất hiện. Một ước tính gần đây cho thấy, rận cơ thể có khả năng đã tách ra từ chấy rận trên đầu khoảng 83.000 - 170.000 năm trước. Tuy nhiên, đây chỉ là ước tính sơ bộ. Rận cơ thể sẽ cần thời gian thích nghi, do đó, quần áo có thể ra đời trước khoảng thời gian này một chút.

Đó mới chỉ là những bằng chứng về thời điểm người hiện đại mặc quần áo. Ngoài ra, giới chuyên gia còn phát hiện những dấu vết cho thấy người Neanderthal có thể cũng từng mặc áo khoác lông thú. Tuy nhiên, thời gian càng lâu thì càng khó tìm được bằng chứng trực tiếp. Vì vậy, có lẽ con người sẽ không bao giờ biết chính xác thời điểm quần áo ra đời.

TIN CŨ HƠN
Trái tim quái thú nguyên vẹn sau 380 triệu năm:

Trái tim quái thú nguyên vẹn sau 380 triệu năm: "Cửa sổ vượt thời gian"

Một báu vật cổ sinh vật học đã được khai quật từ Hệ tầng Gogo ở Kimberley, miền Tây nước Úc: Một trái tim với độ nguyên vẹn khó tin từ một sinh vật tuyệt chủng sống vào kỷ Devon.

Đăng ngày: 24/09/2025
Chân dung cậu bé 8 tuổi sống cách đây 30.000 năm

Chân dung cậu bé 8 tuổi sống cách đây 30.000 năm

Các chuyên gia đã phục dựng thành công khuôn mặt cậu bé người Neanderthal với một số đặc trưng như mũi hếch, từ một hộp sọ được tìm thấy trong hang động ở Uzbekistan.

Đăng ngày: 24/09/2025
Những nền văn minh lâu đời nhất hành tinh

Những nền văn minh lâu đời nhất hành tinh

Những nền văn minh đầu tiên đã phát triển từ hàng nghìn năm trước Công nguyên, với nhiều di sản vẫn còn được lưu giữ tới ngày nay.

Đăng ngày: 22/09/2025
Bí ẩn về chữ viết cổ đại của đế chế Kushan cuối cùng đã được giải mã

Bí ẩn về chữ viết cổ đại của đế chế Kushan cuối cùng đã được giải mã

Các nhà khảo cổ đã giải mã một phần của hệ thống chữ viết "không xác định" từ Đế chế Kushan bằng cách sử dụng kỹ thuật tương tự đã giúp giải mã Đá Rosetta.

Đăng ngày: 21/09/2025
Lão nông đào được chiếc bình hình mặt người và vứt xó bếp, chuyên gia cho rằng bảo vật quốc gia

Lão nông đào được chiếc bình hình mặt người và vứt xó bếp, chuyên gia cho rằng bảo vật quốc gia

Lão nông không ngờ chiếc bình hình mặt người mà ông tìm được hóa ra lại là bảo vật quốc gia có niên đại hàng nghìn năm.

Đăng ngày: 21/09/2025
Ngắm xác ướp “công chúa mỉm cười” quyến rũ nhất thế giới

Ngắm xác ướp “công chúa mỉm cười” quyến rũ nhất thế giới

Nghĩa trang Xiaohe nằm trong sa mạc Taklamakan ở tây bắc Trung Quốc nổi tiếng thế giới với hàng trăm xác ướp bí ẩn.

Đăng ngày: 21/09/2025
Sự thật về những chữ tượng hình Ai Cập cổ đại được phát hiện ở Úc

Sự thật về những chữ tượng hình Ai Cập cổ đại được phát hiện ở Úc

Ở một nơi xa xôi ở Úc, một loạt chữ tượng hình rất giống với những chữ tượng hình được tạo ra ở Ai Cập cổ đại đã được tìm thấy.

Đăng ngày: 20/09/2025
Khoa Học News