Thực vật "thở" như thế nào?

Các nhà khoa học đã phát hiện ra cách thực vật tạo ra mạng lưới các kênh không khí - phổi của lá - để vận chuyển carbon dioxide (CO2) đến các tế bào của chúng.

Các nhà thực vật học đã biết từ thế kỷ 19 rằng lá có lỗ chân lông - được gọi là lỗ khí -  chứa một mạng lưới nội bộ phức tạp của các kênh không khí. Nhưng cho đến nay, người ta vẫn chưa hiểu làm thế nào các kênh đó hình thành ở đúng nơi để cung cấp lượng CO2 ổn định cho mọi tế bào của thực vật.


Lá càng có nhiều khí khổng, nó càng hình thành nhiều không gian chứa không khí.

Một nghiên cứu mới của các nhà khoa học tại Viện Thực phẩm bền vững của Đại học Sheffield được công bố trên tạp chí Nature Communications, đã sử dụng các kỹ thuật thao tác di truyền để tiết lộ rằng lá càng có nhiều khí khổng, nó càng hình thành nhiều không gian chứa không khí. Các kênh hoạt động như các tiểu phế quản - những đoạn nhỏ mang không khí đến bề mặt trao đổi của phổi người và động vật.

Phối hợp với các đồng nghiệp tại Đại học Nottingham và Đại học Lancaster, họ đã chỉ ra rằng sự chuyển động của CO2 qua lỗ chân lông rất có thể quyết định hình dạng và quy mô của mạng lưới kênh không khí.

Phát hiện này đánh dấu một bước tiến lớn trong sự hiểu biết của chúng ta về cấu trúc bên trong của lá và chức năng của các mô ảnh hưởng như thế nào đến cách chúng phát triển - có thể có sự phân nhánh vượt ra ngoài sinh học thực vật, tới các lĩnh vực như sinh học tiến hóa.

GS Andrew Fleming từ Viện Thực phẩm bền vững tại Đại học Sheffield cho biết: “Cho đến nay, cách thức thực vật hình thành các mô hình kênh không khí phức tạp của chúng vẫn còn là bí ẩn đáng ngạc nhiên đối với các nhà khoa học thực vật. Phát hiện quan trọng này cho thấy sự chuyển động của không khí qua lá hình thành nên hoạt động bên trong của chúng - điều này có ý nghĩa đối với các nghiên cứu về sự tiến hóa ở thực vật.

Việc con người nhân giống lúa mì sử dụng ít nước đã vô tình ảnh hưởng đến cách thở của thực vật. Điều đó cho thấy chúng ta có thể nhắm mục tiêu các mạng lưới kênh không khí này để phát triển các loại cây trồng có thể sống sót sau những đợt hạn hán khắc nghiệt khi gặp sự cố khí hậu".

TS  Marjorie Lundgren tại Đại học Lancaster cho biết: “Từ lâu, các nhà khoa học đã nghi ngờ rằng sự phát triển của khí khổng và sự phát triển của không gian trong một chiếc lá có sự liên kết với nhau. Tuy nhiên, chúng tôi không thực sự chắc chắn về việc cái nào tác động đến cái nào. Nó giống như câu hỏi "quả trứng có trước hay còn gà có trước" vậy. Sử dụng một bộ thí nghiệm thông minh liên quan đến phân tích hình ảnh X-quang CT, nhóm hợp tác của chúng tôi đã trả lời những câu hỏi này bằng cách sử dụng các loài có cấu trúc lá rất khác nhau. Chúng đã chỉ ra rằng khí khổng thực sự cần phải trao đổi khí để không gian không khí mở rộng. Điều này vẽ ra một câu chuyện thú vị hơn nhiều, liên quan đến sinh lý học".

TIN CŨ HƠN
Dế đực phải chọn giữa mạng sống và tình yêu

Dế đực phải chọn giữa mạng sống và tình yêu

Kêu hay không kêu, đó luôn là một câu hỏi khó đối với các con dế đực. Bởi vì tiếng kêu có thể mang lại cho chúng tình yêu, nhưng cũng có thể là cái chết.

Đăng ngày: 01/12/2025
Tìm thấy loài bọ cạp mới ở Việt Nam

Tìm thấy loài bọ cạp mới ở Việt Nam

Loài bọ cạp mới thuộc họ Euscorpiidae, được nhóm nghiên cứu mô tả dựa trên các mẫu vật thu thập được trong hang Hua Ma, xã Quảng Khê (huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn).

Đăng ngày: 30/11/2025
Cây tuế cô đơn nhất thế giới

Cây tuế cô đơn nhất thế giới

Là cá thể duy nhất còn lại trên Trái Đất từ thời khủng long, cây tuế ở Vườn thực vật Durban tại Nam Phi được mệnh danh là loài cây cô đơn nhất thế giới.

Đăng ngày: 28/11/2025
“Rùng mình” loài cây chảy máu giống con người!

“Rùng mình” loài cây chảy máu giống con người!

Mẹ thiên nhiên ban cho con người muôn vàn những điều tuyệt vời và cũng không thiếu những thứ kì lạ.

Đăng ngày: 23/11/2025
Chanh ngón tay - Loại chanh giống trứng cá hồi đắt nhất thế giới

Chanh ngón tay - Loại chanh giống trứng cá hồi đắt nhất thế giới

Giá thành cho 1kg của loại quả này tới hàng triệu đồng nhưng giới nhà giàu Trung Quốc vẫn săn lùng đặt mua cho bằng được.

Đăng ngày: 20/11/2025
Loài sâu róm độc nhất thế giới

Loài sâu róm độc nhất thế giới

Trong các khu rừng nhiệt đới miền Nam Brazil có một loài sâu róm được người dân địa phương gọi là “chú hề lười biếng”, tên khoa học là Lonomia.

Đăng ngày: 20/11/2025
Hàng loạt cây cảnh chứa chất độc chết người

Hàng loạt cây cảnh chứa chất độc chết người

Các nhà sinh học cảnh báo trong số cây cảnh trồng trong nhà có nhiều loại cây chứa độc tố gây chết người nếu ăn phải.

Đăng ngày: 07/11/2025
Khoa Học News